frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • Śmiać się jak Filip na jelito
    12.02.2018
    12.02.2018
    Kochana poradnio!
    Ostatnio śmiałem się ze znajomymi i jeden zwrócił uwagę Śmiejesz się jak Filip na jelito, jednak nie udało mi się ustalić, co to powiedzenie oznacza. Szukałem w internecie i takie przysłowie istnieje na wielu stronach, ale nigdzie nie ma podanego jego znaczenia. Zwracam się więc do Was z prośbą o ustalenie znaczenia przysłowia Śmiać się jak Filip na jelito.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • I nie tylko…
    24.01.2018
    24.01.2018
    Czy umieszczanie wyrażenia i nie tylko na końcu zdania jest – jak twierdzą niektórzy – zmorą współczesnego języka pisanego, a tym samym błędem językowym? Dla jasności podaję przykłady: Niebanalne jeansowe stylizacje na co dzień i nie tylko, Poznali tajemnice kodowania i nie tylko, Ćwiczenia dla jąkających się i nie tylko.
  • Psy na lata się nie gryzą
    22.01.2018
    22.01.2018
    Szanowni Państwo,
    oglądając jakiś czas temu polityczną dyskusję telewizyjną, z ust wypowiadającej się pani usłyszałem zwrot Psy na lata się nie gryzą, a ponieważ spotkałem się z owym powiedzeniem po raz pierwszy, zastanawia mnie, skąd się ono wzięło, czy jest już „zadomowione” w języku i cóż może oznaczać? Byłbym niezmiernie wdzięczny gdyby mogli Państwo rzucić trochę światła na tę sprawę.

    Łączę wyrazy szacunku.
  • Niech (ci) będzie!
    19.01.2018
    19.01.2018
    Kochana poradnio, chciałbym zapytać, skąd pochodzi zwrot niech ci będzie.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Z jednej strony…, z drugiej strony…
    10.01.2018
    10.01.2018
    Czy wyrażenie z drugiej strony… w tekście może funkcjonować bez wcześniejszego z jednej strony…? Do zadania tego pytania zainspirowała mnie uszczypliwa uwaga pewnej redaktorki: „A gdzie jest pierwsza strona?”.
  • Brak żony stanu
    9.01.2018
    9.01.2018
    Jak brzmi żeńska forma lub żeński odpowiednik męża stanu?
  • Wyrażenia i zwroty z logiką
    9.01.2018
    9.01.2018
    Czy wyrażenie logicznie rzecz biorąc w zdaniu:
    Skoro było tak kiedyś, to logicznie rzecz biorąc, powinno tak być teraz
    można zamienić na:
    Skoro było tak kiedyś, to logiczne jest, że powinno tak być teraz.
    Skoro było tak kiedyś, to na logikę, powinno tak być teraz.
  • Wisienka na torcie
    20.12.2017
    20.12.2017
    Chciałbym się dowiedzieć, jaka jest etymologia związku frazeologicznego wisienka na torcie. I czy rację ma Tomasz Hajto – autor zwrotu truskawka na torcie – który twierdzi, że wisienka nie jest jedyną dopuszczalną formą.

    Łączę pozdrowienia
  • To nie piekarnia
    12.12.2017
    12.12.2017
    Zastanawia mnie pochodzenie oraz znaczenie powiedzenia to nie piekarnia. Coraz częściej spotykam się z nim w sytuacjach typu ‘spokojnie, prześlę Pani tę umowę na jutro’. To nie piekarnia – w znaczeniu ‘proszę poczekać, ta sprawa nie jest tak bardzo pilna’. Najbardziej mnie zastanawia, co ma wspólnego piekarnia z załatwianiem pilnych/naglących tematów. Jedyne co mi przychodzi do głowy to szybka obsługa w piekarni – człowiek wchodzi, kupuje chleb i opuszcza lokal, wszystko trwa parę chwil.
  • Jakim echem się coś odbija?
    11.12.2017
    11.12.2017
    Podczas meczu piłkarskiego Legia-Górnik kibice pokazali transparent (Fanatyzm) odbijający się szerokim echem. Jeden z dziennikarzy zwrócił uwagę, że jest to błąd językowy. Prawidłowo powinno być głośnym echem. Powołał się na hasło echo z Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN, 2004. Napisano tam, że forma szerokim echem jest niepoprawna. Natomiast na sjp.pwn.pl w korpusie językowym widnieje kilkanaście przykładów użycia szerokim echem. Czy zatem obie wersje są obecnie poprawne?
  • Zalać robaka
    16.11.2017
    16.11.2017
    Skąd się wzięło powiedzenie zalać robaka? Dlaczego mówimy akurat o robaku?
  • Wielkie mi mecyje!
    16.11.2017
    16.11.2017
    Szanowna Pani Profesor,

    moje pytanie dotyczy powiedzenia wielkie mi mecyje. Czym są owe mecyje i czy jest to wyraz używany współcześnie w innych wypowiedziach niż to zacytowane?

    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Mieć czegoś na lekarstwo
    25.10.2017
    25.10.2017
    Szanowni Państwo,
    frapuje mnie frazeologizm mieć czegoś na lekarstwo, czyli ’mieć czegoś bardzo mało’. Chodzi może o to, że substancje zawarte w lekarstwach występują w bardzo małych ilościach, rzędu mikrogramów? Czy to zupełnie fałszywy trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pobite gary, spalone gary

    23.10.2017
    23.10.2017

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięło wyrażenie pobite gary, znane z dziecięcych zabaw, np. w chowanego?

  • Babie lato

    17.10.2017
    17.10.2017

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięło wyrażenie babie lato?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Żyć na kocią łapę
    9.10.2017
    9.10.2017
    Zastanawialiśmy sie ostatnio ze znajomymi, skąd wzięło sie powiedzenie żyć na kocią łapę. Wydaje nam się, że wraz ze zmianą obyczajów powiedzenie to wyszło nieco z użycia, czy mamy rację? Czy są sposoby, by to potwierdzić?
  • Jeden po drugim, jeden za drugim
    4.10.2017
    4.10.2017
    Szanowni Państwo,
    czy w zdaniu Zauroczyła nawet jakiegoś bułgarskiego artystę, od dwudziestu lat mieszkającego w Pradze, piła z nim wino, mówiła po bułgarsku i paliła jednego papierosa po drugim można napisać jednego papierosa za drugim, czy byłby to błąd?
  • Przyjąć do wiadomości
    13.09.2017
    13.09.2017
    Proszę o udzielenie informacji czy stwierdzenie przyjąć do wiadomości (w tym przypadku chodzi o sposób rozliczenia kosztów robót budowlanych) oznacza, że druga strona wyraziła zgodę na przedstawiony sposób rozliczenia?
    W słowniku PWN znalazłam kilka znaczeń słowa przyjąć, m.in. ‘zgodzić się na coś, uznać coś za odpowiednie’.

  • Kupować kota w worku
    24.07.2017
    24.07.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wziął związek frazeologiczny nie kupuj kota w worku?

    Z pozdrowieniami
    Stratos Vasdekis
  • Słomiany wdowiec
    24.07.2017
    24.07.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło powiedzenie słomiany wdowiec?
    Z pozdrowieniami
    Stratos Vasdekis
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego