frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • Zjadłem boeuf Strogonow, czyli strogonowa
    29.05.2018
    29.05.2018
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie w związku z potrawą boeuf Strogonow. Zazwyczaj mówimy (lub piszemy) po prostu o strogonowie. Pisałbym go wtedy raczej małą literą, ale WSO nie notuje takiego hasła, więc chciałem się upewnić, czy mam słuszność.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Istotne znaczenie
    29.05.2018
    29.05.2018
    Szanowni Państwo,
    czy możemy napisać, że coś ma istotne znaczenie? Według mnie to pleonazm, ale w Korpusie znalazłam wiele przykładów użycia.
    Pozdrawiam i dziękuję – nie tylko za tę odpowiedź, ale za wszystkie inne, z których korzystam codziennie.
    HP
  • Warszawa Centralna
    28.05.2018
    28.05.2018
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie odnośnie nazw: Łódź Główna, Opole Główne czy Szczecin Główny. Trochę o tym myślałem i doszedłem do wniosku, że coś jest nie tak. Wydaje mi się, że określenie po nazwie miasta nie należy logicznie do samego miasta, (bo gdzieś jest inna Łódź? poboczna?), ale sam zwrot jest skrótem Łódź dworzec Główny i samo określenie opisuje dworzec/stację, a nie miasto. Tak więc, czy zwrot Łódź Główna jest poprawna, czy może zawsze określenie powinno mieć jeden rodzaj.
  • Czego wart jest dobry żart?
    24.05.2018
    24.05.2018
    Tynf to dawna polska moneta, której nazwa pochodzi od nazwiska mincerza – Andrzeja Tymfa. Słownik PWN uwzględnia co prawda obie wersje – tynf oraz tymf. Szybkie badanie pokazuje jednak, że tynf występuje parokrotnie częściej. Skąd wzięło się to N w nazwie monety? Czy nie powinniśmy raczej mówić dobry żart tymfa wart?
  • Co robimy z empatią?
    17.05.2018
    17.05.2018
    Czy można powiedzieć: okazywać empatię (komuś), np. okazał mi empatię?
  • Cały boży dzień
    11.05.2018
    11.05.2018
    Szanowni Państwo,

    chciałbym się dowiedzieć, jak zapisać przymiotnik boży w zdaniu: Byłem zajęty cały boży dzień. Sądzę, że małą literą, ale wiem, że z tym przymiotnikiem różnie bywa.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Full wypas
    9.05.2018
    9.05.2018
    Szanowni Państwo,
    WSO notuje hasło ful (potocznie ‘pełno’), a także na ful. Czy zatem napiszemy tylko ful wypas, czy może być też full wypas?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Jaja jak berety
    15.03.2018
    15.03.2018
    Szanowni Państwo,
    chciałam zapytać o etymologię powiedzenia jaja jak berety. Dlaczego używa się tego wyrażenia w kontekście czegoś zabawnego?

    Z wyrazami szacunku
  • W cieniu (czegoś)
    6.03.2018
    6.03.2018
    W jednym z czasopism branżowych stwierdzono, że wyrażenie W cieniu medialnego szumu wokół popularnych start-upów rodzą się w Polsce firmy, które po cichu i bez żadnego rozgłosu budują swoją pozycję zarówno na rodzimym, jak i międzynarodowym rynku.

    Mam pytanie, zatem w jakich sytuacjach dopuszczalne jest użycie takiej konstrukcji w cieniu czegoś.
  • Ośle uszy
    6.03.2018
    6.03.2018
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie frazeologizm ośle uszy w odniesieniu do książek. Czy ma on wyłącznie negatywne znaczenie? Czy użyć można go jedynie w sytuacji, w której zagięte rogi są wynikiem np. niedbalstwa, czy wymowa może być też bardziej pozytywna?
    Czy można o książce ulubionej, wielokrotnie czytanej, której strony są pozaginane także celowo (zaznaczając jakiś fragment) powiedzieć, że jest to książka z oślimi uszami?
  • Przysiąść fałdów
    2.03.2018
    2.03.2018
    Czy idiom przysiąść fałdów odnosi się tylko do nadrabiania zaległości? Czy można go użyć ogólniej, w znaczeniu ‘zapracować sobie na coś’. Szukam odpowiednika angielskiego to earn your chops (dosł. zarobić na swoje kotlety).
    Będę wdzięczna za pomoc.
    Dorota
  • Jak pisać o załączniku?
    21.02.2018
    21.02.2018
    Piszę do Państwa, ponieważ chciałam spytać o prawidłową formę informowania o pliku załączonym do wiadomości e-mail. Czy powinno się napisać, że coś przesyła się w załączeniu, czy w załączniku, a może jako załącznik?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    AK
  • Śmiać się jak Filip na jelito
    12.02.2018
    12.02.2018
    Kochana poradnio!
    Ostatnio śmiałem się ze znajomymi i jeden zwrócił uwagę Śmiejesz się jak Filip na jelito, jednak nie udało mi się ustalić, co to powiedzenie oznacza. Szukałem w internecie i takie przysłowie istnieje na wielu stronach, ale nigdzie nie ma podanego jego znaczenia. Zwracam się więc do Was z prośbą o ustalenie znaczenia przysłowia Śmiać się jak Filip na jelito.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • I nie tylko…
    24.01.2018
    24.01.2018
    Czy umieszczanie wyrażenia i nie tylko na końcu zdania jest – jak twierdzą niektórzy – zmorą współczesnego języka pisanego, a tym samym błędem językowym? Dla jasności podaję przykłady: Niebanalne jeansowe stylizacje na co dzień i nie tylko, Poznali tajemnice kodowania i nie tylko, Ćwiczenia dla jąkających się i nie tylko.
  • Psy na lata się nie gryzą
    22.01.2018
    22.01.2018
    Szanowni Państwo,
    oglądając jakiś czas temu polityczną dyskusję telewizyjną, z ust wypowiadającej się pani usłyszałem zwrot Psy na lata się nie gryzą, a ponieważ spotkałem się z owym powiedzeniem po raz pierwszy, zastanawia mnie, skąd się ono wzięło, czy jest już „zadomowione” w języku i cóż może oznaczać? Byłbym niezmiernie wdzięczny gdyby mogli Państwo rzucić trochę światła na tę sprawę.

    Łączę wyrazy szacunku.
  • Niech (ci) będzie!
    19.01.2018
    19.01.2018
    Kochana poradnio, chciałbym zapytać, skąd pochodzi zwrot niech ci będzie.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Z jednej strony…, z drugiej strony…
    10.01.2018
    10.01.2018
    Czy wyrażenie z drugiej strony… w tekście może funkcjonować bez wcześniejszego z jednej strony…? Do zadania tego pytania zainspirowała mnie uszczypliwa uwaga pewnej redaktorki: „A gdzie jest pierwsza strona?”.
  • Brak żony stanu
    9.01.2018
    9.01.2018
    Jak brzmi żeńska forma lub żeński odpowiednik męża stanu?
  • Wyrażenia i zwroty z logiką
    9.01.2018
    9.01.2018
    Czy wyrażenie logicznie rzecz biorąc w zdaniu:
    Skoro było tak kiedyś, to logicznie rzecz biorąc, powinno tak być teraz
    można zamienić na:
    Skoro było tak kiedyś, to logiczne jest, że powinno tak być teraz.
    Skoro było tak kiedyś, to na logikę, powinno tak być teraz.
  • Wisienka na torcie
    20.12.2017
    20.12.2017
    Chciałbym się dowiedzieć, jaka jest etymologia związku frazeologicznego wisienka na torcie. I czy rację ma Tomasz Hajto – autor zwrotu truskawka na torcie – który twierdzi, że wisienka nie jest jedyną dopuszczalną formą.

    Łączę pozdrowienia
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego