frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • Miasto statutarne

    20.06.2017
    20.06.2017

    Chciałem zapytać o poprawność słowa statutarny, na które trafiłem w haśle

    https://pl.wikipedia.org/wiki/Miasto_statutarne

    Moim zdaniem, owo miasto statutarne (takie które funkcjonuje na podstawie statutu), powinno być określane jako miasto statutowe.

    Słowo statutarny jest kalką z języka czeskiego, a w nim z niemieckiego.

    Próbowałem ten zapis skorygować, jednak zawsze ktoś ponownie przywraca go, w takiej właśnie formie. Czy robiąc to, jednak ma rację?

  • Practical effects po polsku
    20.06.2017
    20.06.2017
    Mam pytanie odnośnie angielskiego zwrotu practical effects. Czy jest jakikolwiek polski odpowiednik? Stosować kalkę praktyczne efekty czy lepiej jej unikać? A może nazywać je po prostu tradycyjnymi efektami specjalnymi?

    Pozdrawiam,
    Tomasz Lubczyński
  • Co złego, to nie ja – co złego, zabieram ze sobą
    14.06.2017
    14.06.2017
    Szanowna Redakcjo,
    jakiś czas temu rozpoczęłam pracę w nowym sklepie w miejscowości oddalonej od mojego miejsca zamieszkania o ok. 20 km. Często na pożegnanie niektóre osoby zwracają się do mnie Co złego, zabieram ze sobą. Pierwszy raz spotykam się z czymś takim. Chciałabym wiedzieć, skąd pochodzi takie wyrażenie i co oznacza.

    Z poważaniem
    Malwina
  • Wszystkie ręce na pokład

    13.06.2017
    13.06.2017

    Chciałbym zapytać o wykorzystanie w polskim języku stwierdzenia wszystkie ręce na pokład. Czy jest to anglicyzm i zbyt literalne tłumaczenie angielskiego stwierdzenia (all hands on deck), które mówi o pełnym zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych w dany projekt? Czy też jest to właściwe tłumaczenie i wykorzystanie? Nie wydaje się potocznie wykorzystywane. 


    Z góry dziękuję za odpowiedź.


    Pozdrawiam serdecznie

    Małgorzata Mazur

  • Wieczne pióro
    8.06.2017
    8.06.2017
    Szanowni Państwo,
    czy pióro wieczne jest wieczne ze względu na zbiorniczek, który wciąż na nowo można napełniać atramentem?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Idiom a frazeologizm
    31.05.2017
    31.05.2017
    Dzień dobry.
    Czym zasadniczo różni się idiom od frazeologizmu?
    Pozdrawiam.
  • Gwóźdź programu
    31.05.2017
    31.05.2017
    Szanowni Państwo,

    ciekawi mnie pochodzenie frazeologizmu „gwóźdź programu”. Przychodzi mi na myśl jakiś popisowy kuglarski numer, w którym gwóźdź odgrywał kluczową rolę.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • W całym tego słowa znaczeniu czy: w pełnym tego słowa znaczeniu
    24.05.2017
    24.05.2017
    WSPP podaje, że wyrażenie w pełnym tego słowa znaczeniu jest niepoprawne i że należy mówić w całym tego słowa znaczeniu. Czy zgadzają się Państwo z takim rozstrzygnięciem?
  • Kurtyna w górę
    17.03.2017
    17.03.2017
    Szanowni Państwo,
    w moich stronach (Ziemie Odzyskane, a więc tygiel językowy) funkcjonuje quasi-przekleństwo kurtyna w górę, akcentowane nietypowo (brzmi nieco jak „kurtynawgóre” lub „kurty-nawgóre”, na końcu jest [e], nigdy [ę]). Interesuje mnie etymologia tego eufemizmu, pytani o nią krajanie nie znali odpowiedzi. Czy gdybym chciał użyć tego zwrotu w utworze literackim, powinienem go zapisać jako kurtyna w górę, czy może jakoś zaznaczyć ową specyficzną wymowę?

    Z wyrazami szacunku
    Kamil
  • A co za tym idzie
    17.03.2017
    17.03.2017
    Chciałabym zapytać, czy poprawne jest sformułowanie a co za tym idzie. Czy użycie takiego sformułowania jest błędem językowym?
  • Lary i penaty
    21.02.2017
    21.02.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło wyrażenie lary i penaty?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • W koło Macieju
    31.01.2017
    31.01.2017
    Szanowni Państwo,
    ciekawi mnie etymologia wyrażenia w koło Macieju. Skąd ów Maciej?
    Przy okazji chciałbym złożyć całej redakcji najserdeczniejsze – bardzo zaległe – życzenia świąteczne oraz wszystkiego dobrego na cały ten rok, a szczególnie dalszej wytrwałości i cierpliwości w zmaganiach z niezmordowanymi czytelnikami poradnikami. Wykonują Państwo fantastyczną pracę!

    Ze szczególnymi wyrazami szacunku
    Niezmordowany Czytelnik
  • Na pohybel
    22.01.2017
    22.01.2017
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy wyrażenia na pohybel. Ze zgrozą zauważam, że jest ono coraz częściej używane w wypowiedziach internetowych. Sądziłam (i nie tylko ja, pytałam wielu osób), że należy je rozumieć jako wezwanie do użycia przemocy (powieszenia) i jako takie zgłaszałam administratorom rozmaitych stron. Zdziwiłam się bardzo, gdy w definicji słownikowej znalazłam informację, że na pohybel należy rozumieć jedynie jako ogólne ‘na zgubę, na nieszczęście’. Czy rzeczywiście?
  • Szkoła imienia Karola Borchardta
    14.01.2017
    14.01.2017
    Mam pytanie dotyczące tej porady. Pada w niej stwierdzenie, iż zapis w postaci Szkoła jest imienia Karola Borchardta jest średnio polecany.
    Proszę o informację, czy wprowadzenie lekkiej zmiany i napisanie tego w postaci (przynajmniej w mojej ocenie) częściej spotykanej Szkoła imienia Karola Borchardta powoduje „polepszenie walorów użytkowych” tego zdania?
  • Psy szczekają, karawana idzie dalej
    14.01.2017
    14.01.2017
    Szanowni Państwo,
    co znaczy powiedzenie Psy szczekają, a karawana idzie dalej? Moja interpretacja jest taka, że chodzi o ludzi przechodzących wyniośle i obojętnie obok tych, którzy próbują im szkodzić czy dokuczyć. Dodam, że przysłowie to znalazłem w popularnej książce dla dzieci (i nie tylko) „Mikołajek”, przekładanej z francuskiego.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Cienka czerwona linia
    28.12.2016
    28.12.2016
    Interesuje mnie znaczenie coraz częściej (i moim zdaniem błędnie) stosowanego idiomu cienka czerwona linia. Obserwuję jego nagminne używanie z czasownikiem przekraczać, co jest zrozumiałe bez czerwonej: przekraczać cienką linię oznacza coś na kształt kropli, która przelewa czarę/przepełnia kielich. Wg mnie cienka czerwona linia to ostatni bastion oporu, ostatnia barykada – wiązać się powinna z heroizmem skutecznego trwania na posterunku.
  • Rutyna poranna a poranny rytuał
    27.12.2016
    27.12.2016
    Czy takie związki wyrazowe jak rutyna poranna i rutyna wieczorna są poprawne?
    Chodzi oczywiście o użycie słowa rutyna w znaczeniu ‘postępowanie lub wykonywanie jakichś czynności według utartych schematów’.
    Dla mnie lepiej brzmi poranny rytuał (w znaczeniu ‘zespół czynności, których częste powtarzanie tworzy dotyczący czegoś zwyczaj’).
    Zastanawiam się, czy poranna rutyna to nie kalka z angielskiego morning routine.
  • Szkoła nosi imię…
    21.12.2016
    21.12.2016
    Bardzo proszę o informację, czy poprawne są poniższe zdania:
    Szkoła nosi imię Karola Borchardta.
    Szkoła jest imienia Karola Borchardta
    .

    W moim odczuciu poprawne jest pierwsze zdanie, jednak nauczycielka polskiego uznała to zdanie w opisie szkoły sporządzonym przez moją córkę za niepoprawne stylistycznie i gramatycznie („tak się nie mówi”, „takie zdanie jest nielogiczne”) i wskazała jako poprawne drugie zdanie, które, moim zdaniem, w najlepszym przypadku ma charakter potoczny.

    Dziękuję.
  • Kwadrans akademicki
    13.11.2016
    13.11.2016
    Szanowni Państwo,
    jaka jest etymologia wyrażenia kwadrans akademicki? Czyżby spóźnianie się było domeną tak dalece właściwą studentom (a może profesorom?), że aż odzwierciedliło się to w języku?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Zagadkowe spuścić po brzytwie
    15.10.2016
    15.10.2016
    Szanowni Państwo,
    skąd wzięło się wyrażenie spuścić po brzytwie?
    Czy jest to regionalizm?

    Czy można ją wiązać z niemieckim słowem: abziehen – zieh ab!.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego