W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.
frazeologia
-
z motyką na słońce24.10.201324.10.2013W angielskim istnieje bardzo przydatne wyrażenie idiomatyczne bite off more than you can chew, które dosłownie oznacza 'ugryźć więcej niż da się przełknąć' i używane jest w kontekście przerostu ambicji nad możliwościami. Czy Szanowna Poradnia ma pomysł na równie obrazowe tłumaczenie? Najlepiej z zachowaniem elementu żarłoczności.
Z góry dziękuję za wszelkie pomysły.
Dorota
PS Wiem, że nie można, ale rzadko mam okazję: przymiotnik od cara to carski. A od carycy też? -
kropka nad i22.10.201322.10.2013Czy w wyrażeniu kropka nad i literka i powinna być ujęta w cudzysłów?
-
wąż, który zjada własny ogon17.10.201317.10.2013Dobry wieczór / Dzień dobry :-)
Chciałbym się zapytać o znaczenie powiedzeń gonić własny ogon oraz zjadać własny ogon. Co one oznaczają i czy mogą być stosowane zamiennie?
Pozdrawiam
Emil Szajerski
-
trzymać czy ściskać?2.10.20132.10.2013Czy wyrażenie ściskać kciuki jest prawidłowe? Myślałem, że można tylko trzymać kciuki. Tak jest zresztą w Słowniku frazeologicznym PWN (2011).
-
niemniej jednak8.09.20138.09.2013Szanowni Państwo!
Zwracam się do Państwa z zapytaniem o wyrażenie niemniej jednak. Przez trzy lata liceum polonistka „wbijała mi do głowy” informację, jakoby wyrażenie niemniej jednak było błędem językowym. „Albo niemniej, albo jednak” – mówiła. Niejednokrotnie jednak natknąłem się na niemniej jednak w odpowiedziach udzielanych przez Państwa tu, w poradni. Będę bardzo wdzięczny za rozwianie moich wątpliwości co do tego wyrażenia.
Z poważaniem,
Adam Kaczorek -
na poświęta, na powakacje, od przedwojny29.06.201329.06.2013Jaką częścią mowy są wyrazy w wyrażeniach: na poświęta, od przedwojny, na powakacje. Jak należy je odmieniać, np. „Od powakacji do poświąt nie będę się z nim widział”? Czy mają one charakter potoczny? A może są nieprawidłowe?
-
Za mundurem panny sznurem22.06.201322.06.2013Szanowni Eksperci,
czy wiadomo, z jakiego czasu pochodzi powiedzenie za mundurem panny sznurem?
Dziękuję
Iwona -
Nie zawracaj gitary, wal do mnie jak w dym!20.05.201320.05.2013Chciałbym się dowiedzieć, jakie jest pochodzenie dwóch potocznych zwrotów: zawracać komuś gitarę i walić do kogoś jak w dym.
-
w pełnym tego słowa znaczeniu8.05.20138.05.2013Zastanawia mnie zwrot w pełnym tego słowa znaczeniu. Czy jest to poprawny zwrot? Z jednej strony jest on dosyć popularny w różnego rodzaju tekstach, z drugiej strony nie można przecież użyć słowa w jego niepełnym znaczeniu.
-
W uchu czy w ulu?22.02.201322.02.2013Dzień dobry.
Mówi się ciepło jak w uchu czy ciepło jak w ulu?
Z wyrazami uszanowania
Konrad Dulkowski -
powrót do korzeni9.02.20139.02.2013Witam.
Interesuje mnie frazeologizm wrócić do korzeni. Mam dość aktualne słowniki, ale tego zwrotu w nich nie ma. Czy jest formalnie dopuszczony do użytku, czy występuje tylko w języku potocznym? Proszę też o przykłady jego poprawnego użycia. Czy można powiedzieć np. „Ta płyta zespołu XYZ to powrót do korzeni”? Albo: „Pisarz ABC wraca do korzeni swojej twórczości”.
Pozdrawiam
MW -
mało wiele4.02.20134.02.2013W opowieści Marka Bieńczyka Nussi i coś więcej (2012) trzykrotnie padają słowa: „Nie minęło dużo wiele” (= Nie minęło dużo czasu). Przyznam, że nigdy wcześniej się z tym zwrotem nie spotkałem. Czy jest on znany polszczyźnie ogólnej? A przy okazji – czy między dużo a wiele nie powinniśmy postawić przecinka?
-
z zakasanymi rękawami29.01.201329.01.2013Szanowni Państwo,
chciałabym się dowiedzieć, jaka jest motywacja frazeologizmu pracować z zakasanymi rękawami. Czy możemy tu mówić o jakimś związku z realiami historycznymi, tak jak w wypadku frazeologizmu rosyjskiego rabotat zasučiv rukava (na Rusi dawniej nosili ubrania z długimi do ziemi rękawami i aby można było w ogóle pracować, trzeba było rękawy podciągnąć)?
Z wyrazami szacunku
Czytelniczka -
„Trzeba łysych pokryć papą”26.01.201326.01.2013Chciałabym zapytać, co oznacza sformułowanie kryć łysych papą. Nie spotkałam się z tym zwrotem w swoim otoczeniu, natomiast natrafiłam na niego w tekście piosenki, a później w opowiadaniu Marka Hłaski. Nie będąc pewna, jakie jest jego znaczenie, a przede wszystkim pochodzenie, próbowałam poszukać jakichś informacji na ten temat, jednak nie znalazłam nic, co by mnie satysfakcjonowało. Z tego też powodu postanowiłam zwrócić się o pomoc do Państwa.
-
odmieniać przez wszystkie przypadki6.01.20136.01.2013Szanowni Państwo,
na wczorajszej Gali Mistrzów Sportu, emitowanej na antenie TVP1, prezenterka powiedziała: „Dzisiaj słowo dziękuję [nie dziękować] będzie odmieniane przez wszystkie przypadki”. Trochę mnie to zdanie rozbawiło. Czy jest ono poprawne? Mam wątpliwości, gdyż z jednej strony wyraz dziękować jako czasownik nie odmienia się przez przypadki, ale z drugiej całe sformułowanie można by uznać za sfrazeologizowane, a frazeologia, wiadomo, rządzi się swoimi prawami.
Łączę wyrazy uznania
Dominik -
paść na twarz24.11.201224.11.2012„Przeszyci lękiem [oni] padli na twarz”. Czy w powyższym wyrażeniu konieczna jest formalna zgoda, a więc: „Padli na twarze”? Stylistycznie bardziej podoba mi się: „padli na twarz”.
-
Francja-elegancja22.11.201222.11.2012Szanowni Państwo,
chciałabym się dowiedzieć, jaki jest poprawny zapis sformułowania: francja-elegancja czy też elegancja-francja? Czy nazwę państwa powinno zapisywać się wielką literą, czyli Francja-elegancja lub elegancja-Francja? Jaka jest prawidłowa kolejność wyrazów w tym wyrażeniu? Będę wdzięczna za odpowiedź.
Z najlepszymi pozdrowieniami
Aneta -
rozsiąść się jak w żydowskiej herbaciarni15.11.201215.11.2012Kilkakrotnie spotkałem się z powiedzeniem rozsiąść się jak w żydowskiej herbaciarni. Czy mogą Państwo wyjaśnić jego pochodzenie?
-
tajemnica poliszynela21.10.201221.10.2012Szanowni Państwo!
Zastanawiam się, dlaczego we frazeologizmie tajemnica poliszynela komponent poliszynel zapisywany jest małą literą. Z mojej kwerendy wynika, że rzeczownik poliszynel jest nazwą własną – imieniem garbatego błazna z francuskiego teatru lalek (wywodzącego się z włoskiej komedii dell’arte), który głośnym szeptem powierzał publiczności sekrety i tak wszystkim znane. Skąd bierze się zatem zapis od małej litery?
Z wyrazami szacunku
Dominik -
lek na całe zło20.09.201220.09.2012Witam,
chciałbym dowiedzieć się czy funkcjonujące w mowie potocznej wyjście na całe zło jest poprawne pod względem językowym, czy też możemy posługiwać się tylko i wyłącznie lekiem na całe zło?
Pozdrawiam