frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • stety, stety…
    2.06.2011
    2.06.2011
    Szanowni Państwo,
    czy istnieje wyraz stety? Często słyszę: „Niestety albo stety”. Czy to jest poprawne?
  • Gdzie dwóch Polaków, tam trzy zdania
    15.03.2011
    15.03.2011
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie pochodzenie przysłowia „Gdzie dwóch Polaków, tam trzy zdania”. Zastanawia mnie fakt, że w języku angielskim funkcjonuje podobny twór językowy, jednak odnoszący się do Żydów, nie Polaków. Zatem: skąd wzięło się to powiedzenie i jakie było jego oryginalne brzmienie?
  • ostre koło
    4.02.2011
    4.02.2011
    Witam,
    Interesuję mnie geneza określenia ostre koło – czyli roweru bez wolnobiegu. W języku angielskim funkcjonuje nazwa fixed gear, co ma bezpośrednie uzasadnienie w zainstalowanym mechanizmie. Jak jest w polskim przypadku?
    Pozdrawiam,
    Szydłowski
  • mieć duszę na ramieniu
    7.12.2010
    7.12.2010
    Dzień dobry,
    bardzo proszę o wyjaśnienie, skąd w naszym języku wzięło się powiedzenie mieć duszę na ramieniu.
    Pozdrawiam
    Urszula Szuszkiewicz
  • swego czy swojego rodzaju?
    27.10.2010
    27.10.2010
    Odkąd pamiętam, zawsze używałem wyrażenia swego rodzaju i tak też je słyszałem, niedawno spotkałem się jednak z wariantami swojego rodzaju, a nawet swoistego rodzaju. Czy są one równie poprawne?
  • kij i marchewka
    5.10.2010
    5.10.2010
    Co oznacza zwiazek frazeologiczny metoda kija i marchewki? Nie jestem pewna, czy związek brzmi dokładnie tak, ale na pewno jest w nim kij i marchewka :)
    Serdecznie pozdrawiam i dziękuję.
    Z poważaniem,
    Agnieszka Zawadzka
  • Co znaczy przysłowie…?
    17.07.2010
    17.07.2010
    Co oznacza przysłowie „Bogatemu diabeł dzieci kołysze”?
  • nogi aż…
    12.04.2010
    12.04.2010
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące poprawnej formy związku frazeologicznego: nogi aż po samą szyję czy nogi aż do samej szyi? Większość słowników podaje tę pierwszą wersję, jednak spotyka się także tę drugą, szczególnie na różnych forach internetowych.
    Pozdrawiam serdecznie
    S.
  • gnida dworska
    31.03.2010
    31.03.2010
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie określenie, czy może raczej wyzwisko, gnida dworska. Gnidę jeszcze rozumiem, ale czemu ona ma być dworska?
    Z poważaniem – Karoń
  • Jedna jaskółka…
    10.02.2010
    10.02.2010
    Który wariant przysłowia jest poprawny: „Jedna jaskółka wiosny nie czyni” czy „Jedna jaskółka nie czyni wiosny”? A może oba?
  • innymi słowy – czy słowami?
    20.01.2010
    20.01.2010
    Witam serdecznie!
    Moje pytanie może zabrzmieć nieco banalnie, ale nie mogę sobie z tym poradzić. Uczę się języka polskiego od niedawna, a już kilka razy napotkałam się na wyrazy innymi słowami i innymi słowy. Bardzo proszę o wyjaśnienie różnicy między nimi.
    Dziękuję z góry i pozdrawiam.
  • podolski złodziej
    12.01.2010
    12.01.2010
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy związku podolski złodziej. Od czego pochodzi ten frazeologizm oraz co dokładnie oznacza?
    Z poważaniem,
    Przemysław Żbikowski
  • pierwsze słyszę
    8.01.2010
    8.01.2010
    Witam.
    Chciałbym się dowiedzieć czy sformułowanie pierwsze słyszę jest poprawne. Od zawsze mówiłem pierwszo słyszę i wydawało mi się, że mówię poprawnie, lecz w internecie prawie zawsze spotykam się z tą drugą wersją. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
  • krople Inoziemcowa czy Inoziemcewa?

    5.11.2009
    5.11.2009

    Krople Inoziemcewa czy Inoziemcowa? Wyniki z wyszukiwarki mniej więcej 3:861, a jednak w https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Inoziemcew-Fiodor-I;3914852.html i w Małej encyklopedii PWN (1999) jest Inoziemcew, jak również w Internecie na tych rosyjskich stronach, które odróżniają e od ё, jest Фёдор Иноземцев, np. https://oncolog2002.narod.ru/back.htm, https://ai-linn.livejournal.com/13978.html).

  • stałość i zmienność związków frazeologicznych
    19.10.2009
    19.10.2009
    Sądziłam, iż związków frazeologicznych, np. włos jeży się na karku, nie zmieniamy strukturalnie, niezależnie od kontekstu, ale widziałam użycie typu: „Aż włosy zjeżyły im się na karkach”. Czy nie powinniśmy tutaj pozostać przy l. poj.? Jeśli nie, to czy w przypadku włosy stają dęba dla l. mn. powinniśmy mówić „Włosy stanęły im dęby”? Intryguje mnie również porównanie czarny jak węgiel: mówimy, że ktoś ma oczy czarne jak węgiel czy jak węgle? Jeśli to drugie – dlaczego?
  • zmyć komuś głowę i nie zostawić na nim suchej nitki
    7.10.2009
    7.10.2009
    Witam,
    czy zmyć komuś głowę wzięło się od mycia głowy za karę? I jeszcze: czy nie zostawia się na kimś suchej nitki w znaczeniu, że tak się kogoś obmawia, iż nie znajduje się w nim nic dobrego, choćby jednej nitki? Tylko dlaczego suchej?
    Z góry dziękuję!!!
  • przysłowia, porzekadła, maksymy itp.
    28.09.2009
    28.09.2009
    Witam Poradnię.
    Mam kilka pytań odnośnie przysłowia i powiedzenia oraz zwrotu przysłowiowego i związku frazeologicznego. Czy przysłowie jest szczególnym przypadkiem powiedzenia, zawierającym w sobie jakąś naukę, morał? Czy są powiedzenia z morałem, ale nie będące przysłowiem? Jaka jest zależność między frazeologizmem a zwrotem przysłowiowym?
    Pozdrawiam,
    Beija Flor
  • coś jest na rzeczy
    27.09.2009
    27.09.2009
    Czy popularny zwrot coś jest na rzeczy jest poprawny? Ja używam być może tak to było, coś w tym jest itd.
  • wyprowadzić w pole, wpuścić w maliny
    21.09.2009
    21.09.2009
    Zastanawiam się, czy związek frazeologiczny wpuścić kogoś w maliny może pochodzić z Balladyny Słowackiego. A jeśli nie, to jaka może być jego etymologia? I skąd, Państwa zdaniem, pochodzi zwrot wyprowadzić kogoś w pole?
    Dziękuję!
  • rzecz w tym, że… / aby…
    6.09.2009
    6.09.2009
    Szanowni Państwo,
    czy wyrażenie rzecz w tym, że… jest poprawne lub przynajmniej dopuszczalne? Uniwersalny Słownik Języka Polskiego PWN podaje to wyrażenie przy znaczeniu nr 5 słowa rzecz: „fraz. (Cała) rzecz w tym, że… «chodzi o to, że…, najważniejsze jest to, że …»”, ale portal PWN w części Słownik poprawnej polszczyzny podaje: „Niepoprawnie: Rzecz w tym, że… a. w tym rzecz, że… Poprawnie: Chodzi o to, że…”.
    Magda Cohen

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego