frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • ktoś nie umywa się do kogoś
    27.10.2004
    27.10.2004
    Jakie jest źródło wyrażenia „Ona się nawet nie umywa do pani” – dlaczego został tu użyty czasownik umywać się?
  • Uczył Marcin…, ale… z ręką w nocniku
    1.10.2004
    1.10.2004
    Chciałbym prosić o wyjaśnienie znaczenia dwóch powiedzeń – Uczył Marcin Marcina i obudzić się z ręką w nocniku.
    Dziękuję.
  • z samowarem do Tuły
    23.06.2004
    23.06.2004
    Co oznacza frazeologizm „Nie jeździ się z samowarem do Tuły” i jakie jest jego pochodzenie?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • małpa z brzytwą
    19.05.2004
    19.05.2004
    Co oznacza i skąd zostało zaczerpnięte określenie małpa z brzytwą? Czy w ogóle jest to powszechnie znany związek frazeologiczny, czy nie?
  • na głęboką wodę
    11.05.2004
    11.05.2004
    Szanowni Państwo,
    w tekście tłumaczenia z języka francuskiego, które analizuję pod względem poprawności językowej, pojawiło się następujące zdanie: TRZEBA PO PROSTU SKOCZYĆ NA GŁĘBOKĄ WODĘ BEZ ZASTANOWIENIA. Czy doszło tutaj do zniekształcenia jakiegoś związku frazeologicznego (jeśli tak, to jakiego?), czy też jest to zdanie poprawne?
    Dziękuję za odpowiedź,
    Justyna Balcerek
  • Muzyka łagodzi obyczaje
    15.01.2004
    15.01.2004
    Czy jest wydawnictwo wyjaśniające powiedzenia bądź przysłowia???? „Muzyka łagodzi obyczaje” – czy oznacza to, że uspokaja, że poprawia samopoczucie, że w pewien sposób uszlachetnia?
  • przysłowia
    9.10.2003
    9.10.2003
    Proszę o wyjaśnienie i zastosowanie w dialogu następujących powiedzeń: „Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma’’ i „Miłe złego początki’’. Czy istnieje wydawnictwo wyjaśniające ww. powiedzenia (i inne), a nie tylko stwierdzające ich istnienie? Dziękuję za pomoc.
    Marcin Błoszyk
  • Głowę w piasek czy do mysiej dziury?
    26.09.2003
    26.09.2003
    Dzień dobry!
    Mam problem z pewnym typem frazeologizmów, zwłaszcza z powiedzeniem schować głowę w piasek (czy mozna ukryć głowę w piasek?) schować się w najgłębszą dziurę (schować się do mysiej dziury?), zapaść się pod ziemię (czy dopuszczalne jest zakopać się pod ziemię?) oraz z nieprawidłowym, moim zdaniem, schować się w największy zakamarek. Jak powinno brzmieć to wyrażenie? Podobne błędy słyszę przy okazji zadzierania głowy do góry (zamiast nosa), noszenia głowy w chmurach (czy to kontaminacja?)
    Będę wdzięczna za pomoc, jest to dla mnie sprawa „zawodowa”. Z góry dziękuję.
    Joanna
  • duże litery i wielkie litery
    4.07.2003
    4.07.2003
    Czy poprawne jest użycie sformułowania duża litera? Byłem uczony, że powinno się używać wielka litera, ale zauważyłem, że nawet w niektórych uchwałach ortograficznych RJP (nr 5, br 9) stosuje zwrot duża litera.
  • urabiać sobie ręce
    15.04.2003
    15.04.2003
    Szanowni Państwo,
    czy poprawny jest związek frazeologiczny: urabiać sobie ręce w znaczeniu: 'ciężko pracować'? Jeśli nie, to jak brzmi najbliższy odpowiednik? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • nie zasypiać gruszek w popiele
    14.03.2003
    14.03.2003
    Szanowni Państwo,
    od długiego czasu nurtuje mnie pochodzenie powiedzenia nie zasypiać gruszek w popiele. Jakkolwiek jego znaczenie jest powszechnie znane, to jednak skąd w nim słowo zasypiać? Od spania? Czy zasypiać można uważać za jakąś wcześniejszą formę usypiać? A może od zasypywania, co sugeruje moja znajoma, uważając, że w wersji współczesnej powiedzenie to brzmi nie zasypywać gruszek w popiele.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Anna
  • udawać Greka
    6.12.2002
    6.12.2002
    Interesuje mnie pochodzenie związku frazeologicznego udawac Greka.
  • przyprawić rogi
    6.12.2002
    6.12.2002
    Skąd wzięło się powiedzenie przyprawić komuś rogi?
  • na przeczekanie
    13.11.2002
    13.11.2002
    Niektórzy biorą albo dają sobie czasem na wstrzymanie. A czy można wziąć (kogoś) na przeczekanie? Słownik frazeologiczny nie podaje takiego zwrotu. Czy jest więc on (zwrot, nie słownik rzecz jasna) niepoprawny?
  • Tu jest pies pogrzebany
    30.10.2002
    30.10.2002
    Proszę o pomoc w ustaleniu pochodzenia frazeologizmu Tu jest pies pogrzebany. Czy wersja Tu leży pies pogrzebany może być uznana za poprawną?
    Z góry dziękuję.
  • koperczaki
    21.10.2002
    21.10.2002
    Witam.
    Bardzo interesuje mnie geneza związku frazeologicznego uderzać w koperczaki. Skąd wziął się w języku polskim?
    Pozdrawiam, Daniel.
  • szary człowiek
    8.10.2002
    8.10.2002
    Frazeologia szary człowiek.
  • pierwsze koty… i pogoda pod psem
    8.10.2002
    8.10.2002
    Skąd wzięło się powiedzenie pierwsze koty za płoty i pogoda pod psem?
    Z poważaniem
    Ryszard
  • po linii najmniejszego oporu
    22.07.2002
    22.07.2002
    Szanowni Państwo,
    Od pewnego czasu coraz częściej stykam się z frazą (iść) po najmniejszej linii oporu zamiast po linii najmniejszego oporu. Według mnie jest to bezsensowne przekręcenie, będące błędem, lecz czy rozpowszechnienie tej formy nie stanowiłoby argumentu za dopuszczeniem jej jako potocznej?
  • kawał z brodą
    3.06.2002
    3.06.2002
    Panie Profesorze,
    Mam już 25 lat, a tak naprawdę nie wiem, co to znaczy, że kawał ma brodę. Prosze mi to wyjaśnić, odpowiadając dodatkowo na pytanie, skąd ta nazwa?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego