nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • pan Zasada i pani Zasada
    8.03.2005
    8.03.2005
    Witam!
    Chciałbym zapytać, czy należy odmieniać, czy też pozostawiać bez odmiany, nazwisko Zasada, zarówno w wersji męskiej jak i żeńskiej?
  • krzywa Nelsona-Siegela, praca Böhma-Bawerka
    1.03.2005
    1.03.2005
    Dzień dobry, w literaturze spotkałem krzywą, której autorami są Nelson i Siegel. Czy poprawna odmiana to krzywa Nelsona-Siegla, czy krzywa Nelsona-Siegela? Drugie z moich pytań dotyczy odmiany nazwiska Böhm-Bawerk. Poprawna odmiana to praca Böhma-Bawerke, czy praca Böhma-Bawerka?
    Z pozdrowieniami
    Witold Szczepaniak
  • Turkiestan, Turkmenia, Turkmenistan
    1.03.2005
    1.03.2005
    Szanowni Państwo!
    Bardzo proszę o wskazanie, która nazwa państwa jest poprawna: czy Turkmenistan, czy Turkmenia, czy Turkiestan? W słowniku ortograficznym z 2000 r. znalazłem hasła Turkmenia i Turkiestan; w encyklopedii z 1996 r. znalazłem Turkmenistan. Sprawdziłem to również na Państwa stronach internetowych: w słowniku ortograficznym jest Turkmenia, w encyklopedii – Turkmenistan. Prosiłbym o odpowiedź, która forma jest poprawna i skąd ta rozbieżność.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam!
    Maciej Wink
  • mieszkańcy miast
    18.02.2005
    18.02.2005
    Witam.
    Jak brzmią nazwy mieszkańców miast: Tbilisi, Suwa, Oslo i Tel Awiw-Jafa (kolejno stolice państw: Gruzja, Fidżi, Norwegia i Izrael)?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • rodzime nazwiska męskie na -o
    16.02.2005
    16.02.2005
    W punkcie IX.64, dot. odmiany i pisowni nazwisk męskich, znalazłam zapis: „ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy nazwisko zostanie poprzedzone imieniem (…). Możliwość taka dotyczy głównie nazwisk zakończonych na -e, -o oraz akcentowanych na ostatniej sylabie”. Czy w przypadku nazwiska Wcisło można skorzystać z tego ułatwienia (odmiana daje trudne do wymówienia i śmieszne formy)? Proszę o podanie innych przykładów (Lato, Ziobro itp.).

  • Foxx

    7.02.2005
    7.02.2005

    W pewnym filmie występuje aktor o nazwisku Foxx. Jak w miejscowniku będzie ono wyglądać?

    Pozdrawiam

    DG

  • Ulkowy
    3.02.2005
    3.02.2005
    Jak odmieniać przez przypadki nazwę miejscowości Ulkowy (woj. pomorskie)? Ja odmieniam: Ulków, Ulkowom, Ulkowami, Ulkowach. Koledzy mają odmienne zdanie (Ulkowych, Ulkowym, Ulkowymi, Ulkowych?). Dotyczy to też takich nazw, jak Subkowy, Walichnowy i inne, głównie na Kociewiu.
    Z góry dziękuję, łączę wyrazy szacunku.
    Małgorzata Tuszyńska – Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
  • kłopoty z nazwiskami
    28.01.2005
    28.01.2005
    Witam,
    Czy odmieniamy takie nazwiska jak: Kwiat, Swat, Świat, Plat?
    Pozdrawiam,
    EK
  • Tuchola
    27.01.2005
    27.01.2005
    Otóż chciałbym zadać uprzejme pytanie o etymologię nazwy miasta Tuchola. Otóż był taki niemiecki dziennikarz, urodzony bodaj w Szczecinie, co się Kurt Tucholsky nazywał. Otóż jest taki niemiecki poeta (Bert Papenfuss), którego zainteresowało, ki diabeł za nazwiskiem wzmiankowanego się może kryć, właśnie z etymologicznego punktu widzenia. No, i że chciałbym mu co móc podszepnąć, to się do Państwa z takim zapytaniem (uprzejmym) zwracam, a za odpowiedź byłbym wielce wdzięczny – ot i co.
    t.
  • Purkinie
    27.01.2005
    27.01.2005
    Jak odmieniać nazwisko Purkinie? Słowniki PWN podają różne przykłady: Eksperymenty medyczne Purkynego (Purkinjego), dopuszczalne: Jana Purkyne – Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN; albo zjawisko Purkiniego – Nowy słownik ortograficzny PWN.
  • nazwiska w liczbie mnogiej
    19.01.2005
    19.01.2005
    Jak odmienia się nazwiska zakończone na -wicz, np.: Robakiewicz. Czy prawidłowe jest zdanie: „Zapraszam państwa Sławomira i Ewę Robakiewiczów” czy może być „Sławomira i Ewę Robakiewicz”?
  • Akwin i Tars
    12.01.2005
    12.01.2005
    Mam kłopot z potwierdzeniem w źródłach nazwy Akwin (od św. Tomasza z Akwinu). Nie ma jej w encyklopediach, poza formą dopełniacza występującą przy imieniu świętego. Naturalnym mianownikiem wydaje się być Akwin, jednak przypuszczam, że cała fraza św. Tomasz z Akwinu powstała tak dawno, że niekoniecznie musiało być wtedy tak jak dzisiaj. A w innych językach jest Aquino. Podobne wątpliwości budzi św. Paweł z Tarsu (Paolo di Tarso).
  • Bernadette po polsku
    4.01.2005
    4.01.2005
    Jaki jest polski odpowiednik francuskiego imienia żeńskiego Bernadette? Bernadetta czy Bernadeta?
  • Orpelów
    28.12.2004
    28.12.2004
    Poszukuję etymologii nazwy Orpelów (gm. Dobroń, niedaleko Pabianic) oraz mojego nazwiska Orpel (pierwsza wzmianka w 1604 r. pod postacią Orpelik w księgach parafii Dobrzyca w pow. pleszewskim).
    Łączę serdeczne pozdrowienia i życzenia świąteczne.
  • Sęp Szarzyński
    24.12.2004
    24.12.2004
    Może to nie do końca pytanie do poradni językowej, ale chciałem zapytać, czy poeta Mikołaj nazywał się Sęp-Sarzyński czy Sęp-Szarzyński? A przy okazji, czy poprawnie użyłem tutaj łącznika?
  • Bairiki
    24.12.2004
    24.12.2004
    Pytałem już kiedyś o słowo Bainki występujące w państwa SO. Znalazłem w Internecie link: http://www.poesiejardins.com/oceanie.htm. Jest tam napisane, że Bainki to stolica Kiribati, tymczasem w państwa encyklopedii stolicą Kiribati jest Bairiki. Czy możliwe, że Bainki to błąd? W piśmie ri i n są do siebie podobne, zwłaszcza, gdy piszący „zje” kropkę nad i. W ogóle Bairiki występuje w Internecie nieporównywalnie częściej od słowa Bainki.
  • Aga Khan czy Aga Chan
    24.12.2004
    24.12.2004
    Szanowni Państwo, czy arabskie nazwisko Aga Khan należy spolszczyć w piśmie (Aga Chan), czy lepiej stosować pisownię zgodną z zapisami nazw arabskich w encyklopediach PWN? Czy takie imiona i nazwiska należy odmieniać (Agi Khana || Chana)?
    Z pozdrowieniami i życzeniami świątecznymi – AW
  • wyrazy zakończone na h nieme
    15.12.2004
    15.12.2004
    Czy zasada nieodmieniania imion żeńskich zakończonych na -ah (h nieme) stosuje się też do takich nazw, jak: Jonah (imię męskie!), Tengah (wyspa), dilmah? Kategoryczność tej zasady bywa przecież dyskusyjna, por. „Norah Jones skradziono auto”, „Przyjaciółka Sarah Jessiki Parker…”. O wiele bardziej komunikatywne są: „Norze Jones…”, „Przyjaciółka Sary Jessiki Parker”.
    Pozdrawiam – Michał Gniazdowski
  • dwa Kralle czy dwie Krall?
    15.12.2004
    15.12.2004
    Dowiedziałem się w Poradni, że dwie książki Hanny Krall to dwa Kralle. Trochę mnie to zaskoczyło (spodziewałem się – najbardziej – że się takiej formy nie tworzy, ew. że będą to dwie Krall), więc… drążę temat. Jak się taką formę utworzy od nazwiska Masłowska – dla 1 książki, dla 2 książek? Dwie książki braci Strugackich to dwa Strugackie (tak było w tamtej odpowiedzi), a jedna?
  • Przysucha
    13.12.2004
    13.12.2004
    Witam
    Moje pytanie dotyczy miejscowości Przysucha. Czy prawidłowo powiem: „Urodziłam się w Przysuchej”, czy „Urodziałam się w Przysusze”?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego