nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Kto mieszka w Poznaniu?
    26.09.2003
    26.09.2003
    Witam!
    Chciałbym dowiedzieć się, która forma jest prawidłowa: poznanianki czy poznaniaczki?
    Z góry dziękuję za pomoc.
    L.K.
  • Baerbel
    17.09.2003
    17.09.2003
    Chciałabym się dowiedzieć, czy imię żeńskie: Baerbel (pochodzenie niemieckie) podlega deklinacji. Np. które ze zdań jest poprawne:
    a) „Wysłałam list do Baerbel”,
    b) „Wysłałam list do Baerbeli”.
  • Janusz Korwin-Mikke
    15.09.2003
    15.09.2003
    Czy w nazwiskach dwuczłonowych, w których jeden z członów stanowi nazwa herbu, nazwa owa podlega odmianie? Innymi słowy – czy powinno się mówić: Janusza Korwina-Mikkego czy Janusza Korwin-Mikkego?
  • przedimek de
    15.09.2003
    15.09.2003
    Czym jest de w imieniu i nazwisku np. Chris de Berg – przedrostkiem czy może istnieje jakaś bardziej fachowa nazwa?
  • Löwy
    15.09.2003
    15.09.2003
    Nazwisko Żydów mieszkających na przełomie XIX i XX w. w Wielkopolsce pisało się Löwy. Jak je odmieniać w l. poj. i mn.? Proszę o podanie pełnej deklinacji.
    Serdecznie pozdrawiam i dziękuję za odpowiedź,
    Jacek Jackowski
  • nazwy jednostek wojskowych
    10.09.2003
    10.09.2003
    Czy istnieje jakaś zasada dotycząca pisowni wielką lub małą literą nazw pułków, dywizji, batalionów?
  • Robert Kranjec
    10.09.2003
    10.09.2003
    Robert Kranjec – słoweński skoczek narciarski. Jak powinno się pisać to nazwisko w przypadkach zależnych?
  • Biała Podlaska
    4.09.2003
    4.09.2003
    Witam!
    Moje pytanie odnosi się do miejscowości, w której mieszkam. Otóż jest to Biała Podlaska. Jest wiele opini na temat odmiany tej nazwy. Jak będzie brzmiało zdanie: „Chłopak przechodził przez …”? Jeśli byłoby to możliwe, to proszę o odpowiedź. Z góry serdecznie dziękuję.
  • Kołobrzeg i Tarnobrzeg
    29.08.2003
    29.08.2003
    Witam!
    Mam takie pytanie – która forma jest poprawna: do Kołobrzegu/Tarnobrzegu czy do Kołobrzega/Tarnobrzega?
  • Arletta
    25.08.2003
    25.08.2003
    Witam,
    Po latach użytkowania swojego imienia napotkałam na problem – jak je odmienić? Czy ktoś coś powierza Arletcie czy Arlecie? To pierwsze wydaje mi się bardziej poprawne z punktu widzenia logiki, ale ta druga forma jest łatwiejsza do wymówienia i jakoś ładniej wygląda.
    Pozdrawiam
    Arletta Deniusz-Janik
  • nazwy funduszy
    4.08.2003
    4.08.2003
    W naszych publikacjach często występuje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy. W związku z tym pytanie: jak należy pisać te fundusze – wielką czy małą literą? Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych może istnieć w każdym zakładzie pracy, dlatego wydaje mi się, że można go pisać małymi literami.
    Problem pojawia się przy jego skrócie, który także często jest używany w publikacjach fachowych: ZFSS czy zfss? Z kolei Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy są odrębnymi, ponadzakładowymi funduszami, dlatego moim zdaniem należy je pisać wielkimi literami.
    Czy mam rację?
  • nazwy jednostek administracyjnych
    4.08.2003
    4.08.2003
    Czy w informatorze prezentującym region można pisać wielką literą: „Zapraszamy do Gminy X”, „Dzieje Gminy X”, „Atutem Gminy X jest…”? Urząd Gminy zgadza się z pisownią województwo wielkopolskie, ale upiera się, że Gmina X. to nazwa własna.
  • Frye
    18.07.2003
    18.07.2003
    Proszę o radę, jak należałoby odmieniać męskie nazwisko amerykańskie Frye. W pierwszym odruchu chciałam zastosować wzorzec odmiany przymiotników, ale wymowa [fraj] raczej wyklucza tę możliwość.
  • wielkie litery w nazwach instytucji
    18.07.2003
    18.07.2003
    Czy powinno się pisać: Dowództwo Wojsk Lądowych, czy dowództwo Wojsk Lądowych; czy Sekretariat Sekretarza Stanu, czy sekretariat sekretarza stanu? Bardzo proszę o odpowiedź.
    Joanna
  • spisy powszechne i banki danych
    18.07.2003
    18.07.2003
    Proszę o odpowiedź na pytanie, jakimi literami piszemy następujące rodzaje danych statystycznych:
    1a. Narodowy Spis Powszechny 1988,
    1b. ostatni narodowy spis powszechny,
    2. Kartoteka podmiotów gospodarczych,
    3. Bank Danych Lokalnych.
    Serdecznie dziękuję za pomoc.
  • dyrektywy unijne
    18.07.2003
    18.07.2003
    Chciałabym się dowiedzieć, jak poprawnie zapisywać nazwy dyrektyw unijnych. Czy jeżeli powołujemy się w tekście na dyrektywę, to należy jej nazwę pisać wielką literą, czy małą, np. w Dyrektywie IPPC?
    Pozdrawiam,
    Katarzyna Dziewicka
  • odmiana nazw ulic – ciąg dalszy
    18.07.2003
    18.07.2003
    Szanowni Państwo!
    Piszę w nawiązaniu do listu, który opublikowano ostatnio w Poradni. Oto jej treść wraz z odpowiedzią:
    Pytanie: Odmiana nazw ulic: Jest w Warszawie ul. Zgoda. Jak ją odmienić, może w ogóle się nie odmienia? Mieszkam na Zgoda 5 czy na Zgody 5? Dziękuję za pomoc.
    Odpowiedź: Jest więcej ulic o formie rzeczownika w mianowniku, np. Trakt Lubelski. Powiedziałbym, że ktoś mieszka na Trakcie Lubelskim albo przy Trakcie Lubelskim (druga forma brzmi bardziej oficjalnie), podobnie na (przy) Zgody 5 albo na (przy) ulicy Zgoda 5. Sformułowanie „Mieszkam na Zgoda 5” brzmi bardzo niezręcznie.

    Natomiast moim zdaniem poprawne jest sformułowanie: „Mieszkam przy/na ul. Zgoda 5” (jak w odpowiedzi) albo (uwaga!) „Mieszkam na Zgodzie 5” (czyli z miejscownikiem), a nie „(…) na Zgody 5” (czyli z dopełniaczem). Forma Zgody 5 byłaby poprawna, gdyby ulica nosiła nazwę na przykład jakiegoś wyimaginowanego Antoniego Zgody. Proszę powiedzieć, czy moje rozumowanie (i wyczucie językowe) jest prawidłowe.
    Przy okazji zadam pytanie również dotyczące nazwy warszawskiej ulicy. Chodzi mi o ulicę Freta na Nowym Mieście. Jak się powinno mówić: sklep przy/na Freta czy może sklep przy/na Frecie?
  • Kije
    14.07.2003
    14.07.2003
    Mam problem: jak odmienić nazwę miejscowości Kije (w województwie świętokrzyskim) w zdaniu: „… starania o wybudowanie obwodnicy Kij” (czy Kiji?).
  • odmiana nazw ulic
    14.07.2003
    14.07.2003
    Jest w Warszawie ul. Zgoda. Jak ją odmienić, może w ogóle się nie odmienia? Mieszkam na Zgoda 5 czy na Zgody 5? Dziękuję za pomoc.
  • nazwy par małżeńskich
    10.07.2003
    10.07.2003
    Szanowni Państwo!
    Za dwa miesiące biorę ślub, w związku z czym zaczęłam wypełniać zaproszenia. I tu pojawił się problem. Chodzi mi o odmianę nazwisk. Na przykład moja ciocia ma na nazwisko Zachara: czy w takim razie małżeństwo nazywa się „państwo Zacharowie”, czy bez odmiany: „państwo Zachara”? A co z nazwiskiem „Wyczesany”? Przecież oni w liczbie mnogiej nie są chyba „Wyczesani”?
    Prosze o pomoc, bo nie chciałabym popełnić jakiejś gafy.
    Anna Moszyńska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego