nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Phenian
    1.07.2003
    1.07.2003
    Jak należy wymawiać nazwę Phenian? Moim zdaniem zgodnie z pisownią, tzn. z silnie aspirowanym [p] na początku (co sugeruje także pisownia ang. Pyongyang), tymczasem coraz częściej słyszę w telewizji wymowę [fenian].
    Z poważaniem
    Marek Biernacki
  • Memfis
    30.06.2003
    30.06.2003
    Czy nazwa Memfis powinna być odmieniana? Według Słownika ortograficznego i Słownika poprawnej polszczyzny można tę nazwę odmieniać albo pozostawić bez odmieniania (choć ten wariant jest opatrzony kwalifikatorem rzadziej). W wielu polskich opracowaniach historycznych, a także encyklopediach (w tym także NEP i najnowsza WEP) najwyraźniej dominuje zwyczaj nieodmieniania nazwy Memfis. Jakie podejście jest poprawniejsze? Czym wytłumaczyć powszechność nieodmieniania tej nazwy?
    Z poważaniem
    Andrzej Szymczak
  • tytuły filmów
    27.06.2003
    27.06.2003
    Czy można odmieniać tytuły filmów?, np. „Następny film będzie zaraz po Bodyguardzie” albo „(…) zaraz po Szybszym niż śmierć”? Wiem, że lepsza jest forma zaraz po filmie, ale nie zawsze można jej użyć.
  • polszczenie obcych nazwisk
    25.06.2003
    25.06.2003
    Szanowny Panie Profesorze!
    Proszę o wyjaśnienie zasady pisowni nazwisk np. Chopin, de Gaulle, Shakespeare. Zadaję to pytanie, ponieważ spotkałem się z pisownią Chopin i Szopen na tej samej ulicy. Podobno jest to poprawnie, tak jak i Szekspir. Natomiast Degol już nie.
    Pozdrawiam.
  • Nowy Świat w Warszawie
    18.06.2003
    18.06.2003
    Dzień dobry!
    Od pewnego czasu nurtuje mnie następujące pytanie: dlaczego mówimy na rogu Nowego Światu (nazwa ulicy), podczas gdy poprawna forma dopełaniacza rzeczownika świat brzmi świata?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Ewa Tomasiewicz
  • Beskidy i Bieszczady
    17.06.2003
    17.06.2003
    Dzień Dobry,
    bardzo proszę o podanie etymologii nazw pasm górskich – Bieszczady i Beskidy. Z góry dziękuję,
    Elżbieta
  • Trzebież
    13.06.2003
    13.06.2003
    Jaką formą: męską czy żeńską jest Trzebież? Dla wyjaśnienia dodam, że jest to miejscowość położona niedaleko Szczecina. Pytam, bo np. na budynku dworca PKP widnieje napis Trzebież Szczeciński, zaś np. na stronach internetowych Urzędu Miejskiego w Szczecinie użyto formy: Trzebież Szczecińska. Jaka forma jest więc poprawna?
  • mieszkańcy Rovereto
    13.06.2003
    13.06.2003
    Dzień dobry!
    Jak powinno się nazywać mężczyznę zamieszkałego w Rovereto (miasteczko w północnych Włoszech): Roveretańczyk czy Roveretanin? Jak brzmi analogiczne określenie osoby płci żeńskiej?
  • Mariolu! czy może Mariolo!
    11.06.2003
    11.06.2003
    Szanowni Państwo,
    mam w kręgu znajomych przeuroczą koleżankę o imieniu Mariola, no i jestem jedynym zwracającym się do niej Mariolo. Nie, ja nie o agonii wołacza w języku polskim. Ci nieliczni niemianownikowi i tak wolą formę Mariolu. Błędna analogia do zdrobnień (Jola – Jolu)? Czy może ja się mylę?
    Dziękuję za uwagę.
  • Tycho Brahe
    11.06.2003
    11.06.2003
    Dzień dobry,
    jak powinno się odmienić nazwisko duńskiego uczonego Tycho Brahe, np. zasługi Tychona Brahego, czy może pozostawić nazwisko bez zmian, a imię odmienić?
    Dziękuję P.
  • przymiotnik od Żurawno
    11.06.2003
    11.06.2003
    Szanowni Państwo,
    proszę o pomoc w sprawie przymiotnika utworzonego od nazwy miejscowości Żurawno. Spotkałam się z formą żurawiński, ale mam wątpliwości, czy nie powinien on brzmieć żurawieński (por. Kowno). Pięknie dziękuję za odpowiedź.
    Maria Derwich
  • nazwy imprez
    11.06.2003
    11.06.2003
    Witam serdecznie,
    Moja firma organizuje konkurs, którego tytuł ma brzmieć „Z (instytucją x) do zjednoczonej Europy”. Takie hasło pojawi się również na ulotkach i innych materiałach reklamowych. Pojawiły się rozbieżne opinie, czy wyraz zjednoczonej w takim kontekście powinien być pisany dużą czy małą literą. Uprzejmie proszę o wskazanie poprawnej formy i rozwianie wątpliwości.
    Łączę pozdrowienia,
    Agnieszka Glińska
  • nazwy produktów
    11.06.2003
    11.06.2003
    Szanowna Redakcjo!
    Czy nazwy produktów ubezpieczeniowych, jak np. ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym, należy pisać wielką literą tylko w przypadku pierwszego wyrazu? Czy wskazana zasada byłaby użyta także w przypadku umowy dodatkowej dotyczącej wypadku? Są to pełne nazwy produktów.
  • nazwiska żon i córek
    9.06.2003
    9.06.2003
    Jakie są formy rodzaju żeńskiego (mężatek i panien) od nazwisk rodzaju męskiego: Widłąg, Waga, Lampe, Małek, Lange, Margo, Kossak-Szczucki, Morzyca, Cyzio, Biega, Breja, Makarenko, Jelcyn, Lelewel, Zanussi?
  • Waris Dirie
    9.06.2003
    9.06.2003
    Jak wymawia się imię i nazwisko somalijskiej modelki – autorki Córki NomadówWaris Dirie?
    Monika Zawistowska
  • wujaszek Wania
    9.06.2003
    9.06.2003
    Szanowna redakcjo,
    mówimy wujkowie Wanie czy wujkowie Waniowie?
  • Felice i Salvatore
    2.06.2003
    2.06.2003
    Nie wiem, jak odmienić dwa włoskie imiona: Felice i Salvatore. Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny A. Markowskiego każe zostawiać je nieodmienione. Duży zielony słownik tego samego autora w ogóle o tym nie wspomina (albo nie umiałem znaleźć). Intuicja podpowiada mi, żeby odmieniać Salvatora, Salvatorowi…, ale Felicego, Felicemu… W książce, o którą chodzi, nieodmienianie prowadziłoby do wielkiej liczby niejasności: Ojciec Salvatore, Fiat 127 Felice itp. Być może chęć odmiany Salvatore według deklinacji rzeczownikowej bierze się stąd, że istnieje polska wersja tego imienia: Salvador.
    Co mogliby Państwo poradzić (zarówno poparłszy to argumentami naukowymi, jak i na podstawie intuicji językowej)?
    Wojciech Górnas
  • mianownik My, dopełniacz Mych?
    2.06.2003
    2.06.2003
    Zamiatin napisał książkę pt. My. Taka konstrukcja jest najbezpieczniejsza. Ale skoro możemy powiedzieć, że Hugo napisał Nędzników (a niekoniecznie, że książkę pt. Nędznicy), to przez analogię – Zamiatin napisał My czy Nas?
  • Ottomanowie czy Ottomani
    2.06.2003
    2.06.2003
    Przedstawiciele tureckiej dynastii Osmanów zwani są tez Ottomanami. Jak brzmi mianownik l.mn. tej nazwy? Ottomanowie (analogicznie do: Osmanowie)?
  • Al Capone
    30.05.2003
    30.05.2003
    Drodzy Państwo,
    jak należy odmieniać imię i nazwisko Al Capone? Ponieważ nazwisko ma rodowód włoski, więc końcowe e chyba nie jest nieme, a więc nie można stosować odmiany takiej, jak przy nazwisku Capote. A może się mylę? No i co robić z imieniem? Moim zdaniem odmieniać – Ala, Alem, Alowi, Alu… a może inaczej?
    Pozdrawiam
    Bogna Widła
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego