odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • robił/robiła

    23.01.2024
    23.01.2024

    Szanowni Państwo,

    skoro mamy w czasie przeszłym rozróżnienie na robił/robiła, to czy kiedyś było rozróżnienie w czasie teraźniejszym ( np. jestem/jestam) albo w przyszłym ( np. zrobie/zrobia). Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • Bezkońcówkowy dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego

    23.01.2024
    23.01.2024

    Szanowna Redakcjo!

    Moje pytanie dotyczy fleksji. Otóż przeczytałem, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego, których temat zakończony jest na spółgłoskę twardą lub -c, mają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę zerową, np. matka - matek, słońce - słońc. Dlaczego więc dla rzeczownika "noc" forma ta brzmi "nocy", a więc korzysta on z końcówki typowej dla tematów zakończonych na inne spółgłoski stwardniałe niż -c i -l? Dlaczego z kolei rzeczownik "danie" ma w tym przypadku końcówkę zerową, skoro jego temat kończy się na spółgłoskę miękką, więc oczekiwalibyśmy końcówki -i?


    Z góry dziękuję serdecznie za wyjaśnienia!

  • Tylko: dołączać, przełączać, włączać i załączać

    22.01.2024
    22.01.2024

    Często ludzie używają słów, załanczam , wyłanczam. Czy takie słowa są poprawne

  • państwo Czarneccy

    18.01.2024
    18.01.2024

    Dzień dobry. Po ślubie przyjęłam nazwisko męża w formie męskiej — Czarnecki. W jaki sposób powinno się poprawnie odmieniać nazwisko w momencie kiedy ktoś zwraca się do nas jako do małżeństwa: Państwo Czarneccy czy Państwo Czarnecki?

  • plebiscitum

    17.01.2024
    17.01.2024

    W Słowniku PWN znajduje się słowo plebiscitum. Brak jest jednak odmiany. Czy to słowo się odmienia, np. tak jak referendum? Bardzo dziękuję, życząc szczęśliwego 2024 roku!

  • Odmiana nazwiska w życzeniach

    16.01.2024
    16.01.2024

    Jak odmienia się nazwisko Rosikoń?

    Przy składaniu życzeń piszemy:

    ...życzą Rosikonie?

    ...życzą Rosikoniowie?

    ...życzą Państwo Rosikoń?

  • Saszko

    16.01.2024
    16.01.2024

    Szanowni Państwo,

    jak należy odmieniać ukraińskie imię męskie Saszko (z „o” na końcu)?

    Z wyrazami szacunku

    Czytelniczka

  • Kobieta wojewoda

    15.01.2024
    15.01.2024

    Dzień dobry. Wielkopolska ma nową wojewodę wielkopolską. Wszystko wskazuje na to, że będzie chciała używać żeńskiej formy. Proszę o radę dotyczącą poprawnej odmiany.

  • gościni w odmianie

    15.01.2024
    15.01.2024

    Dzień dobry, przeszukuję Internet i słowniki on-line pod kątem prawidłowej odmiany rzeczownika gościni, ponieważ nie jestem pewna jego formy w Dopełniaczu liczby mnogiej. Słowo — jak się wydaje — nie wzbudza już tak dużo negatywnych emocji, jak ponad dekadę temu, ale nadal trudno znaleźć je w słownikach. Może to się zmieni? A może tylko źle szukam?

    Tymczasem będę wdzięczna za pomoc w rozwikłaniu małej wątpliwości: czy zwrot „lista gościń” jest poprawny?

    Łączę pozdrowienia

    M.

  • Moby Dicka czy Moby’ego Dicka w dopełniaczu?

    14.01.2024
    14.01.2024

    Szanowni Państwo,

    jak brzmi dopełniacz od Moby Dick: Moby Dicka czy Moby'ego Dicka?

    Z wyrazami szacunku

    Czytelniczka

  • Adaptacja fleksyjna zapożyczeń

    10.01.2024
    29.12.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałbym dopytać w sprawie nieodmienności wyrażeń łacińskich typu modus operandi. W słowniku można odnaleźć sformułowanie, że wyrażenie w każdej formie jest takie samo. Dla osób znających jednak język łaciński zdania „analiza modus operandi sprawcy”, a tym bardziej „są różne przykłady modus operandi sprawców” wygląda co najmniej dziwacznie. Czy można jednak stosować odmianę takich zwrotów i budować zdania typu „analiza modi operandi”? Jaka jest też przyczyną tej nieodmienności? Z góry dziękuję za pomoc.


    Z wyrazami szacunku

    Daniel

  • dom w miejscowniku i wołaczu

    9.01.2024
    9.01.2024

    Czy dopuszczalna jest forma Miejscownika i/lub Wołacza l. pojedynczej „domie”?

    Słownik poprawnej polszczyzny jako prawidłową podaje tylko formę „domu”, zaś Odmiana.net jako prawidłową podaje w Wołaczu także „domie”. Prosimy o rozwianie wątpliwości.

    Pozdrawiamy

    uczniowie klasy 6 SP1 w Niechobrzu

  • brak jako czasownik

    7.01.2024
    7.01.2024

    Dzień dobry.

    Uprzejmie proszę o podpowiedź, które sformułowanie jet prawidłowe:

    - brak jest umowy

    - brak umowy.

    Dziękuję z góry za odpowiedź

    Ania Szwarczewska

  • Sylwia – Sylwii, ale: Ania – Ani

    4.01.2024
    4.01.2024

    Dlaczego Ani, ale Sylwii? Jak odróżnić, dla których imion dopełniacz powinien kończyć się na dwa „i”? Obydwa są obcego pochodzenia.

  • Forma rzeczownika król w nazwie orszaku

    4.01.2024
    4.01.2024

    Dzień dobry,

    jeśli piszemy o corocznej tradycji z okazji święta Trzech Króli, to powinniśmy ją zapisywać jedynie w takiej formie: orszak trzech królów? Te nazwy pojawiają się często gdzieś blisko siebie, więc to używanie raz „króli”, a obok „królów” może budzić wątpliwości.

    Pozdrawiam

    Agnieszka

  • Redagujemy przepis kulinarny

    2.01.2024
    2.01.2024

    Jak należy prawidłowo zapisać składnik w przepisie: „250 g filetów z dorsza” czy „250 g filetu z dorsza”?

  • przyjaciel jako rzeczownik odmieniający się nietypowo

    27.12.2023
    27.12.2023

    Dzień dobry,

    mam pytanie o odmianę rzeczownika przyjaciel w liczbie mnogiej. Czy nie można byłoby jako formę wariantywną dopuścić odmianę: przyjacieli, przyjacielom, przyjacielami, przyjacielach? Obecne formy, które uważa się za jedynie poprawne, są nieregularne i — moim zdaniem — pretensjonalne. Czy nie wystarczy dobra wola jezykoznawców, żeby uznać tę drugą odmianę za równie poprawną i tym samym ułatwić życie użytkownikom polszczyzny?

  • ludź i człowieki

    24.12.2023
    24.12.2023

    Szanowni Państwo.

    Czy istniały takie formy językowe jak ludź albo człowieki oraz czy istniały jeszcze jakieś inne formy opisujące tego typu zagadnienia?

    Pozdrawiam

  • Odmiana nazwisk zakończonych na -el

    23.12.2023
    23.12.2023

    Szanowni Państwo,

    jaki jest dopełniacz nazwisk zakończonych na -el (np. Mendel, Pendel, Surtel, Wedel - Mendla czy Mendela itd.)?

  • Nazwiska kobiet zakończone na -o

    22.12.2023
    22.12.2023

    Dziękuję bardzo za odpowiedź w sprawie akcentu. Mam kolejne pytanie, tym razem odnośnie do polskich nazwisk zakończonych samogłoską „o” (np. Matejko, Szwedo, Konopko). Dlaczego wydawnictwa poprawnościowe zalecają odmianę takich nazwisk, jeśli dotyczą mężczyzn, a nieodmienianie, jeżeli odnoszą się do kobiet? Jakie są przeciwwskazania, żeby nie odmieniać? Przecież w obu przypadkach nazwiska te łatwo się deklinują. Nie widzę tu konsekwencji.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego