Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.
odmiana
-
czasowniki na -nąć7.12.20057.12.2005Od czego zależy odmiana takich czasowników, jak: zawisnąć – zawisł czy zawisnął, zawisła czy zawisnęła; odprysnąć – odprysła czy odprysnęła?
Czy jest na to jakaś reguła?
Dziękuję, Maria -
psubrat6.12.20056.12.2005Witam!
Czasem słowniki podają formy oczywiste, a niby przypadkiem omijają te sprawiające kłopot… Jaki jest celownik od psubrat, a jeśli -owi, to skąd ta róźnica w stosunku do brat i współbrat?
Pozdrawiam. -
lubić3.12.20053.12.2005Witam!
Często słysze jak ludzie zamiast lubiłem, lubiłam mówią lubiałem, lubiałam. Czy te formy są poprawne? Wg mnie nie są poprawne, ale nie mogę tego znaleźć.
Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam,
Daniel
-
pysio28.11.200528.11.2005Witam!
Pysio ma w słowniku Szymczaka przypisaną grupę nI, czy nie powinna jednak być mI? Przecież forma pysie (mianownik liczby mnogiej) wydaje się oczywista :-)
Pozdrawiam. -
preferans28.11.200528.11.2005Witam!
Czy liczba mnoga od preferans to tylko preferanse czy też preferansy?
Pozdrawiam. -
rzepień24.11.200524.11.2005Witam!
NSO PWN prof. Polańskiego podaje: „rzepień -pienia a. -p·nia”. Czy w dopełniaczu liczby mnogiej jednakowo poprawne są formy rzepieni (rzepni) i rzepieniów (rzepniów)?
Pozdrawiam.
-
runy23.11.200523.11.2005Witam serdecznie,
słowo runy według internetowego słownika oraz książkowego USJP nie posiada liczby mnogiej. Jak wobec tego można nazwać pojedynczą „literę” używaną w alfabecie runicznym? W archiwum jest jedno pytanie dotyczące tego słowa, ale zostało zadane w innym kontekście i nie odpowiada na moją wątpliwość.
Pozdrawiam,
Jarek Hirny -
mokrzejszy?9.11.20059.11.2005Szanowni Państwo, interesuje mnie odmiana przymiotnika mokry. Czy jedynym dostępnym stopniowaniem jest bardziej mokry, czy można powiedzieć mokrzejszy?
Pozdrawiam. -
wyjść za mąż2.11.20052.11.2005„Wyszła za mąż, za Kowalskiego”. No właśnie – dlaczego w pierwszym wypadku mamy mianownik? Przecież wg Słownika języka polskiego, przyimek za łączy się z rzeczownikami głównie w bierniku (tak np. w podobnych wyrażeniach: wyjść za drzwi, wyjść za próg), narzędniku (człowiek za burtą) oraz w dopełniaczu (za mojej młodości). Skąd więc ów mąż w mianowniku? A może to jest jakaś stara forma biernika?
Z góry dziękuję i pozdrawiam.
Sławomir Mazur -
w Katowickiem31.10.200531.10.2005Jaka jest różnica pomiędzy pomiędzy wyrazami katowickim a katowickiem, lubelskim a lubelskiem itp.?
-
ciebie czy cię?31.10.200531.10.2005Czy formy cię i ciebie są całkowicie równoprawne? Czy np. na czułe „Kocham cię” można odpowiedzieć zarówno „Ja ciebie też”, jak i „Ja cię też”?
-
zdeptaj go?4.10.20054.10.2005Formy zdeptaj nie znalazłam w słowniku. Ja powiedziałabym raczej zadepcz. Jednak zdeptaj występuje w piosence dla dzieci uczonej w kilku okolicznych przedszkolach. Czy powinnam interweniować, czy uznać nową formę za już dość rozpowszechnioną i poprawną – bo bardziej regularną (dokładnie: zdeptaj go)?
-
fotoblog26.09.200526.09.2005Witam. Jak poprawnie brzmi dopełniacz liczby pojedynczej od rzeczownika fotoblog – fotobloga czy fotoblogu?
Dziękuję i pozdrawiam. -
gofry, lody i hot-dogi23.09.200523.09.2005W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN słowo gofr występuje jako „gofr (nie: gofer) m IV, DB. gofra”. Sjp.pwn.pl niczego nie mówi o bierniku gofra. Ja doszedłbym do wniosku, że jako rzeczownik nieżywotny powinien w bierniku przyjąć formę mianownika, tak jak wafel (gofr jest waflem) czy młotek (też m IV). W związku z powyższym bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi: jem pyszny gofr, czy jem pysznego gofra? Jeśli poprawna jest forma gofra, to dlaczego akurat ten rzeczownik jest żywotny?
-
laptop23.09.200523.09.2005W sjp.pwn.pl laptop ma wyraźnie dopełniacz laptopa. Logika podpowiada coś odwrotnego (rzeczownik nieżywotny), ale oprócz niej mam przykład audycji Lato z radiem w 1. programie PR. Słuchałem jej wielokrotnie tego lata i nagrodą w codziennym konkursie był m. in. laptop. Kilka razy dziennie zapowiedzi mówiły, że w konkursie można „wygrać laptop, kamerę cyfrową lub kino domowe”. Tak samo mówił spiker podczas wyboru nagród, używając w bierniku formy laptop, jak mianownik. Kto ma rację?
-
Ale z ciebie numer!17.09.200517.09.2005Zastanowiła mnie kwestia pisowni słowa numer w D lp. Słownik PWN podaję jedynie formę numeru, co nie budzi moich zastrzeżeń przy przyjęciu znaczenia numer jako liczby czy przedmiotu opatrzonego jakąś liczbą. Jednak numer potocznie oznacza również łobuziaka. Wydaje mi się, że w tym znaczeniu powinno brzmieć numera. Dostrzegam analogię ze słowem fenomen, gdzie stosujemy formy fenomenu (zjawisko zadziwiające) lub fenomena (człowiek uzdolniony). Czy mam rację?
-
epson – epsonu czy epsona?13.09.200513.09.2005Witam. Wielki słownik ortograficzny PWN notuje hasło epson (produkt firmy Epson) wraz z odmianą w dopełniaczu: epsonu. Czy jest to błąd? Wg mnie wszelkie nazwy produktów danej firmy mają końcówkę - a (a więc: epsona, podobnie nikona itp.). Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
-
świat12.09.200512.09.2005Witam. Czy poprawna jest forma światowi w celowniku liczby pojedynczej od rzeczownika świat, czy możliwa jest jedynie forma światu (taką podają słowniki języka polskiego)?
Dziękuję i kłaniam się kapeluszem. -
mięs czy miąs?7.09.20057.09.2005Witam po przerwie wakacyjnej. Moje pytanie dotyczy dopełniacza liczby mnogiej rzeczownika mięso; w szkole uczono mnie formy mięs, pojawia się ona we współczesnych książkach, odnotowują ją jako jedyną nowe słowniki języka polskiego. Ja natomiast zdecydowanie bardziej przekonany jestem do formy miąs, którą zamieszcza jeszcze Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego. Czy mogę zatem w XXI wieku pisać i mówić miąs bez narażania się na zarzut archaizacji języka?
-
odmiana wieloczłonowych nazw biblijnych6.09.20056.09.2005Witam,
przeglądam słowniki oraz zaglądam do różnych poradni języka polskiego, ale wciąż nie jestem pewien, jak odmieniać wieloczłonowe biblijne nazwy własne. Czy powinno się odmieniać wszystkie człony, czy tylko ostatni człon nazwy?
Poniżej zapisałem kilka nazw, co do których mam wątpliwości: miasta: Migdal-Gad, Emek-Kesis, Aram-Naharaim; miejsca: Eglat-Szliszijja, Atrot Bet-Joab; imiona męskie: Maher-Szalal-Chasz-Baz, Nergal-sar-eser, Obed-Edom; kamień pamiątkowy: Eben-Haezer.
