odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • stanięcie
    15.03.2005
    15.03.2005
    Jakiś czas temu z telewizora padły słowa: „Prezydent odmówił stanięcia przed komisją”. Moi rodzice są pewni, że forma stanięcie jest błędna, i wydaje im się kuriozalna. Ja z kolei, prawdę mówiąc, nie wiem, o co im chodzi. :) Dla mnie to taki sam rzeczownik odczasownikowy, jak każdy inny. Kto ma rację?
  • kakao, o…
    15.03.2005
    15.03.2005
    NSPP i WSPP pozwalają odmieniać rzeczownik kakao w języku potocznym. Niestety brak informacji o formie miejscownika. Oczekiwalibyśmy formy (o) kakau, jednakże w mojej ocenie używa się wyłącznie formy (o) kakale. Byłaby to więc forma niezgodna z wzorem odmiany. Jakie jest zdanie poradni na ten temat?
    Pozdrawiam
  • kamkorder
    7.03.2005
    7.03.2005
    Witam. Jak odmieniać w dopełniaczu liczby pojedynczej słowo kamkorder? Jest to synonimem słowa kamwid, od którego w dopełniaczu mamy kamwidu; zaś kamkorder brzmieniowo zbliżony jest do dekodera.
    Byłbym bardzo wdzięczny za rozwianie moich wątpliwości. Pozdrawiam.
  • iminy
    7.03.2005
    7.03.2005
    Witam!
    Jak to jest z liczbą pojedynczą od iminy (jakiego jest rodzaju)? Niektóre słowniki, również tutejszy Państwa słownik ortograficzny, podają końcówki: -in lub -inów. Zaś w informacji o OSPS-ie [Oficjalnym słowniku polskiego scrabblisty – Red.] czytam: „odrzucono, jako oczywiście błędne, następujące formy wyrazowe, podane w różnych słownikach źródłowych: (…) IMINÓW od iminy (tylko IMIN).
    Pozdrawiam.
  • z tatą czy z tatem?
    28.02.2005
    28.02.2005
    Witam! Chciałabym się dowiedzieć, czy używanie formy z tatem zamiast z tatą jest poprawne. Pozdrawiam!
  • dom
    22.02.2005
    22.02.2005
    Witam. Czy poprawna jest forma domie utworzona od słowa dom w wołaczu liczby pojedynczej? Niektóre słowniki zdecydowanie przeczą istnieniu formy domie, zaś inne – notują ją jako prawidłową.
    Pozdrawiam.
  • fleksja w słownikach ortograficznych
    22.02.2005
    22.02.2005
    Witam!
    Jeżeli słowniki ortograficzne dla pewnych rzeczowników rodzaju męskiego, np. etyl, nie podają żadnych objaśnień fleksji dla dopełniacza liczby mnogiej (etyli czy etylów), to oznacza to, że obie formy są a priori prawidłowe? Dodam jeszcze, że takich sytuacji jest o wiele więcej w słownikach ortograficznych.
    Dziękuję za odpowiedź, pozdrawiam.
  • intuicja
    8.02.2005
    8.02.2005
    Bardzo proszę powiedzieć, czy się mylę, sądząc, że słowo intuicja nie ma liczby mnogiej. Myślę, że oznacza cechę ludzkiej psychiki, pozwalającą wnioskować nie na podstawie faktów, lecz przeczuć. Spotykam się z takimi np. zdaniami: „Obala to nasze intuicje na temat…” albo: „Zgodnie z naszymi intuicjami, sprawa nie jest..”. Moim zdaniem, obala to raczej nasze intuicyjne przekonania, a sprawa nie jest prosta – jak mówi nam intuicja.
  • wok
    3.02.2005
    3.02.2005
    Interesuje mnie odmiana rzeczownika wok (naczynie, rodzaj patelni). Intuicja podpowiada mi, żeby wok odmieniać tak samo, jak bok, jednak Wielki słownik orograficzny podaje formę dopełniacza woka. Czym można to uzasadnić? Czy chodzi o analogię do garnka?
  • zaniechać
    28.01.2005
    28.01.2005
    Przy okazji studiów prawa wynikła kwestia odmiany słowa zaniechać. Jak wiadomo, czynem może być działanie lub zaniechanie. Jak określić czas teraźniejszy tego czasownika: „Paweł w tym momencie zaniechuje” czy „Paweł w tym momencie zaniecha”, a może należy zmienić w ogóle tryb? Dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem,
    Rafał
  • półtora miliona osób
    27.01.2005
    27.01.2005
    Półtora miliona osób – jak będzie brzmiał celownik całej tej konstrukcji?
  • najgwałtowniej
    21.01.2005
    21.01.2005
    Znajoma osoba zadała mi pytanie, czy można stopniować przysłówek gwałtownie. W szczególności chodziło o słowo najgwałtowniej. Odpowiedziałem, że nie, bo brzmi nienaturalnie. Po dłuższym zastanowieniu i sprawdzeniu użycia słowa w internecie (wg Google) doszedłem do wniosku, że jest to stosowane i wydawać by się mogło prawidłowe. Jaka jest państwa opinia na ten temat?
  • password
    19.01.2005
    19.01.2005
    Witam. Jak odmieniać słowo password w dopełniaczu l. pojedynczej: passworda czy passwordu? Dziękuję.
  • podejrzane bezosobniki
    17.01.2005
    17.01.2005
    Witam. Jaka jest forma bezosobowa od czasownika duć? Czasownik ten notuje Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny Jerzego Podrackiego, lecz nie podano tam szukanej przeze mnie formy. Jednakże od takich czasowników, jak wiać czy dąć są formy bezosobowe (wiano, dęto)… Dziękuję za wyjaśnienia i pozdrawiam.
  • jidysz
    10.01.2005
    10.01.2005
    Witam. Która forma jest poprawna:
    a) słowo pochodzące z jidysz,
    b) słowo pochodzące z jidyszu,
    c) słowo pochodzące z języka jidysz?
    Dziękuję.
  • kapnąć się
    7.01.2005
    7.01.2005
    Wiem, że wyraz, o którego poprawną odmianę chciałbym zapytać, jest kolokwializmem – czy też „gwaryzmem” – lecz jego znaczenie zdaje mi się żartobliwe i trudno chyba doszukać się w używaniu tego słowa (oczywiście w mowie potocznej) jakichś złych stron. A mianowicie – (s)kapnąć (się), czyli 'przypomnieć sobie, zauważyć, uświadomić sobie nagle coś, pojąć'. Jak wyglądają (prawidłowe gramatycznie) formy czasu przeszłego? Kapłem/kapnąłem (się), kapłeś/kapnąłeś się, skapnęła/skapła się?
  • diod, nie diód
    5.01.2005
    5.01.2005
    Rokdobry :)
    Mam jedną diodę, trzy diody, pięć diód, czy diod?
  • czuha
    22.12.2004
    22.12.2004
    Witam!
    Problem dotyczy słowa: czuha (wariantywnej pisowni czuchy), jednak jest on również szerszy.
    Odmienimy: czuże, ale czy również: czusze? Słowniki tego nie rozstrzygają, gdyż pod:
    a) braha – braże, brasze
    b) duha – duże, dudze
    c) puha – puże, pudze
  • dopełniacz rzeczowników nieżywotnych
    21.12.2004
    21.12.2004
    Czy istnieją zasady tworzenia dopełniacza wyrazów typu: sześcian, karabin, rower, bursztyn, diament? W niektórych słownikach języka polskiego można znaleźć np. formy rowera, karabina, niemniej już nie sześciana, diamenta, czy też bursztyna. Na czym polega różnica? Poza tym jeśli taki Diament jest nazwą własną statku, to jak należy mówić: „Zszedłem z Diamentu” czy też „Zszedłem z Diamenta”?
  • te księdze?
    21.12.2004
    21.12.2004
    Witam.
    Jak będzie brzmiała forma deprecjatywna od ksiądz, czy może… te księdze? Chodzi o takie formy, jak: ministry, dawce, biorce, radce, policjanty itp.
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam c[:-D
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego