opracowanie tekstu

Zamieszczone tu odpowiedzi ekspertów stanowią nieocenioną pomoc przy opracowywaniu tekstu. Wskazują, jak zapisywać i wyróżniać jego określone fragmenty, jak opisywać ilustracje. Uczą jak dzielić materiał tekstowy, opisywać źródła, robić przypisy, jak odwoływać się do materiałów internetowych.

  • Spacjowanie symboli funkcyjnych
    20.02.2019
    20.02.2019
    Szanowni Państwo,
    czy przed znakiem znajdującym się przed symbolami funkcji cos, sin, tg, ctg i po tych symbolach należy stawiać spację, np. 2sinα (alfa) czy 2 sin α?
    serdecznie dziękuję za odpowiedź
    Z poważaniem
    Kamila
  • Nazwy części tekstu
    30.01.2019
    30.01.2019
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie poprawności pisowni odwołań do tabel oraz rysunków zamieszczanych w tekście. Chodzi mi o zastosowanie wielkiej lub małej litery w odwołaniu do odpowiedniej tabeli i rysunku. Wyjaśnię na podstawie przykładu: gdy chcę w tekście wskazać że odpowiednie dane znajdują się w Tabeli nr 3, słowo Tabeli powinno być pisane z wielkiej, czy też z małej litery? To samo dotyczy odwołań w nawiasach, np. (Tab. 3).

    Pozdrawiam
    Magdalena Matula
  • Kursywa jako wyróżnienie wyrazów cytatów
    30.01.2019
    30.01.2019
    Szanowni Państwo,
    przed chwilą podczas lektury publikacji wydanej w PWN-ie zobaczyłam słowo uniwersum pochylone – jak słowo obce (inne pochylone to np. leitmotiv). Czy przypadkiem uniwersum nie wniknęło tak bardzo do naszego języka i nie zatraciło swej obcości jak inne -um? Uważam, że nie powinno się kursywić tego słowa.
  • Cudzysłów i kursywa
    24.01.2019
    24.01.2019
    Mam pytanie, jak mam i w jaki sposób pomóc synowi w zadaniu z języka polskiego dotyczącego cudzysłów i kursywy, i interpunkcji. W jaki sposób ma to zapisywać?
  • Modernizacja pisowni
    15.01.2019
    15.01.2019
    Szanowni Państwo,
    czy w cytatach z niewydanych dotychczas rękopisów (np. z listów) i druków XVII-, XVIII-, XIX-wiecznych, zamieszczonych w tekstach naukowych, należy (można?) modernizować ortografię i interpunkcję? Co z cytatami z początku XX w.?
    Łączę wyrazy szacunku
    Czytelniczka
  • Zapis dialogu i narracji
    8.01.2019
    8.01.2019
    Dzień dobry.
    Mam pytanie odnośnie zapisu dialogów. Mam wątpliwości co do poprawności fragmentu:
    – Wasz świat niby jest totalnym przeciwieństwem naszego – Marcin zawiesił głos na chwilę – ale w rzeczywistości jest taki sam.
    Jego autor posiłkuje się zasadą w poradniku Fantazmatów, ja natomiast nie spotkałem się z nią nigdzie indziej i do tej pory wydawało mi się, że „didaskalia” wtrącone w wypowiedź powinny być typu:
    – Przestań narzekać – powiedział Marcin – i daj mi to wreszcie.
  • Dodatkowe odesłania przy cytatach i parafrazach
    14.11.2018
    14.11.2018
    Szanowni Państwo,
    redaguję tekst naukowy, którego autor odwołuje się do licznych opracowań innych badaczy. Część z nich cytuje, treść innych przytacza własnymi słowami lub tylko sygnalizuje związek – niezależnie od wariantu w przypisie podaje jedynie adres bibliograficzny opracowania. Wydaje mi się, że w przypadku, gdy odwołanie nie jest cytatem, w przypisie należy zastosować skrót zob. lub por. (lub ich łacińskie odpowiedniki) – czy mam rację? Czy kwestię tę regulują jakieś zasady?
  • Zapis zakresów liczb w wyrazach złożonych
    14.11.2018
    14.11.2018
    Szanowni Państwo,
    chłopiec, który ma 6 lata, jest chłopcem 6-letnim, zaś chłopiec, który ma 8 lat, jest chłopcem 8-letnim. Czy da się to połączyć i napisać Zajęcia do chłopców 6-8-letnich? Oczywiście można opisowo napisać Zajęcia dla chłopców w wieku 6-8 lat bądź od 6 do 8 roku życia, ale czasem liczy się każdy znak i trzeba rzecz ująć możliwie najkrócej. Czy forma 6-8-letnich jest Państwa zdaniem w porządku? A może da się tu zapisać inaczej?
  • Wielkie liczby w systemie rzymskim
    8.11.2018
    8.11.2018
    Szanowni Państwo,
    w „Edycji tekstów” dr. Wolańskiego można znaleźć informację: „Kreska pozioma nad cyfrą rzymską mnoży ją przez tysiąc” (s. 107). Bardzo jestem ciekaw, skąd się wziął taki „rozszerzony system rzymski” (czy Rzymianie posługiwali się tak dużymi liczbami?) i jakie jest jego zastosowanie. Trudno mi bowiem wyobrazić sobie tekst, w którym liczby typu 234 567 byłyby zapisywane w systemie rzymskim.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Numer serii w opisie bibliograficznym
    29.10.2018
    29.10.2018
    Szanowni Eksperci,
    na którym miejscu w adresie bibliograficznym powinna się znaleźć nazwa serii wydawniczej? Będę wdzięczny także za podpowiedź, w jaki sposób należałoby ją zapisywać: kursywą, w cudzysłowie, a może jeszcze inaczej?
  • Różności redakcyjne
    25.10.2018
    25.10.2018
    Dzień Dobry,
    Jestem na końcowym etapie redakcji mojej rozprawy doktorskiej i napotkałem na następujące problemy:
    1. Jak poprawnie określić transakcję, która została przeprowadzona przy wykorzystaniu karty płatniczej?
    a) Transakcja kartowa
    b) Transakcja płatnicza przeprowadzona kartą
    c) Transakcja elektroniczna przeprowadzona kartą płatniczą
    d) Transakcja płatnicza z wykorzystaniem karty płatniczej
    e) Różne kombinacje powyższych słów
    Być może kilka określeń jest prawidłowych? A może mają Państwo jakieś inne propozycje?
    W szczególności tytuł jednego rozdziału mojej rozprawy brzmi Ogólny przebieg transakcji elektronicznej przeprowadzonej kartą płatniczą i pytanie, czy jest on poprawny?

    2. Czy określenie protokół autoryzacyjny lub protokół autoryzacji jest poprawne? Chodzi o protokół, który wykorzystują systemy płatności elektronicznej do uzyskania autoryzacji dla transakcji płatniczej.

    Z poważaniem,
    Czytelnik
  • Formy adresatywne
    25.10.2018
    25.10.2018
    Dzień dobry,
    bardzo zależy mi na wyjaśnieniu sporu dotyczącego stosowania wyrażenia Wasza Magnificencja i Jego Magnificencja w liście wysokiego urzędnika państwowego na inaugurację roku akademickiego. List odczytany jest na uroczystości inauguracji.
    Przytaczam sporny fragment:

    Wasza Magnificencjo,
    Wysoki Senacie,
    Szanowna Społeczności Akademicka,
    dziękuję za zaproszenie na inaugurację roku akademickiego 2018/2019 w Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu. W dniu, w którym uroczyście rozpoczynacie Państwo kolejny etap działalności Uczelni, pragnę przekazać Jego Magnificencji, Wysokiemu Senatowi, kadrze naukowo-dydaktycznej i wszystkim, którzy współtworzą społeczność akademicką, wyrazy szacunku i zapewnienia o mojej pamięci.

    Wątpliwość dotyczy wyróżnionych wyrazów. Według mnie zaimek Jego stosujemy tylko wtedy, gdy mówimy o rektorze podczas jego nieobecności, natomiast w sytuacji, w której odczytywany jest ten list, gdy na sali siedzi rektor, w tekście listu także powinno być pragnę przekazać Waszej Magnificencji

    Czy się mylę? Czy możliwa jest taka interpretacja, że w tytule zwracamy się do poszczególnych osób i grup, a w tekście mówimy o nich w trzeciej osobie?
    Dodam jeszcze, że w dalszej części listu stosujemy zwrot Szanowni Państwo, życzę
    I jeszcze jedno pytanie: wiem, że powinno się zwracać Magnificencjo lub Panie Rektorze.
    Czy zwrot w liście Magnificencjo Panie Rektorze lub Magnificencjo Księże Rektorze jest błędem?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Skrót r. w nagłówku zarządzenia
    19.10.2018
    19.10.2018
    Dzień Dobry,
    czy NIEstosowanie r. bądź roku, np. po wyrażeniu zarządzenie z dnia 8 lipca 2016 jest błędem? W pełnej dat polskiej edycji Britanniki nie stosowaliśmy „r” wcale…
    Pozdrawiam
    Sławomir Plewa
  • Przecinki w danych firmowych
    24.09.2018
    24.09.2018
    Szanowni Państwo,
    Czy między nazwą firmy, a jej adresem umieszczamy przecinek? I dalej – czy między ulicą a kodem pocztowym powinien się znaleźć przecinek?
    Który zapis jest prawidłowy:
    Nazwa firmy, ulica i numer, kod pocztowy i miasto
    czy
    Nazwa firmy ulica i numer kod pocztowy i miasto
    ?
  • Wyróżniane tytułu czasopisma
    19.09.2018
    19.09.2018
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie kwestia pisowni tytułu czasopisma w artykule znajdującym się w jego wydaniu. Chodzi mi, przykładowo, o wyrażenie „Zapraszamy do lektury kolejnego numeru <>”.
    Oczywiście standardowo tytuły czasopism zapisujemy w cudzysłowie. Czy jeśli odnosimy się do „własnej” gazety, powinniśmy zastosować inne reguły?
  • Znak typograficzny oznaczający proporcję

    17.09.2018
    17.09.2018

    Dzień dobry,

    Dlaczego i skąd się to wzięło, że do zapisu wyniku meczu używa się znaku : ? Czy słownik o tym wzmiankuje, gdzie to ustalono?

    Pozdrawiam

  • Pauza dialogowa a myślnik
    14.09.2018
    14.09.2018
    Zetknąłem się kiedyś z opinią, że pauzy ( — ) używa się jako kresek dialogowych, a półpauzy (–) do pozostałych fragmentów, gdzie niezbędny jest myślnik. Stosuję tę zasadę konsekwentnie, gdyż w mojej opinii dialogi zyskują na czytelności (wypowiedzi bohatera nie mieszają się z wtrącenia narratora), ale nie wiem, na ile jest to przyjęta zasada w język polskim. W powieściach bardzo rzadko widzę ten zabieg. Poniżej daję przykład (wymyślony naprędce, aby zobrazować zasadę).

    Judyta chwilę się zastanowiła.
    — Czy naprawdę uważasz, że ktokolwiek zauważa różnicę między półpauzą a pełną pauzą w tekście? — zapytała Adama. — Moim zdaniem dajesz tylko dodatkową robotę DTP, a czytelnik po kontekście odróżni wypowiedzi narratora od wypowiedzi bohatera – jak my teraz”.


  • Monologi niewypowiedziane w prozie
    14.09.2018
    14.09.2018
    Czy wypowiedź wewnętrzną bohatera można poprzedzić kreską dialogową?

    Moim zdaniem nie, ale Autor przez całą powieść zapisał w ten sposób:

    Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:

    – Jak wyglądać teraz będzie moje życie? Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…

    Pogardą mędrca skwitował ich postawę.



    W mojej opinii ten fragment powinien wyglądać następująco.

    Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:

    Jak wyglądać teraz będzie moje życie? Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…

    Pogardą mędrca skwitował ich postawę.



    Opcjonalnie można też zapisać tak:

    Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:

    Jak wyglądać teraz będzie moje życie? – zastanawiał się. – Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…

    Pogardą mędrca skwitował ich postawę.



    Przed zmianą zapisu w całej powieści wolałbym się poradzić specjalisty. Dodam, że autor zarzucił mi niekonsekwencję, ponieważ w niektórych fragmentach tego typu zostawiłem kreskę dialogową. Na przykład tutaj:

    Wypadało ze zwyczajnej grzeczności spytać, o co chodzi, ale palił się, by skończyć dzieło.

    – Czy zawsze muszę być uprzejmy? Niech się szybciej wyniesie! – zawyrokował po cichu z zimną premedytacją, która w tym momencie po raz pierwszy stała się jego udziałem.

    Wreszcie został sam.



    Zostawiłem tutaj kreskę dialogową, ponieważ bohater werbalizował swoją myśl. Po chichu, kierując ją tylko do siebie, ale jednak wypowiedział te słowa.
    Przed zadaniem pytania skorzystałem z porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/monolog-wewnetrzny;10328.html, ale nie ma tam jednoznacznej odpowiedzi na moje pytanie, czy można zostawić kreskę dialogową.
  • Spójniki w wyliczeniu akapitowym
    29.06.2018
    29.06.2018
    Dzień dobry. Temat interpunkcji przy listach wypunktowanych był już niejednokrotnie podnoszony. Jednak zastanawia mnie w takim wypadku zapis spójnika przed ostatnim elementem. Konkretnie: czy powinien on znajdować na końcu przedostatniego podpunktu, czy na początku ostatniego, czy może w takim wypadku nie należy w ogóle stosować spójnika.

    Moje ulubione owoce:
    – jabłka,
    – gruszki oraz
    – śliwki.

    Moje ulubione owoce:
    – jabłka,
    – gruszki
    – oraz śliwki.

    Pozdrawiam.
  • Wyrazy cytaty wyróżniane kursywą
    29.06.2018
    29.06.2018
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie związane z tym, jakie obce terminy uznawać za na tyle zakorzenione w polszczyźnie, że nie wymagają zapisu kursywą, a które z kolei zdecydowanie takiego zapisu się domagają.
    Na przykład w jednym tekście pada wielokrotnie termin attaché wojskowy czy attaché kulturalny i w tych przypadkach raczej wybieram wykursywiony zapis pierwszego członu, choć nie wiem, czy to dobry wybór. Z kolei słowo incognito w tym samym tekście zapisuję pismem prostym. Czy dobrze robię?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego