pisownia

 

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • francuskie tytuły arystokratyczne
    26.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Mam problem, który nie dotyczy może bezpośrednio pisowni polskiej, ma z nią jednak związek. Otóż chodzi o zasady pisowni imion i tytułów arystokratycznych osób spoza Polski.
    Wiem, że ogólne zasady pisowni imion wymagają, aby imiona postaci panujących (np. królów) lub funkcjonujących powszechnie w polskiej świadomości (np. Joanna d'Arc) spolszczać, zaś pozostałe pozostawić w formie oryginalnej. Tak przedstwia się sytuacja w większości książek, z którymi miałem do czynienia. Jadnakże prof. W. Dworzaczek w swojej Genealogii (zestaw tablic genealogicznych rodów panujących w Polsce i krajach ościennych) ominął powyższą zasadę, spolszczając bez wyjątku wszystkie imiona. Wydaje mi się, że w tym przypadku zabieg ten nadał zestwieniom genealogicznym przejrzystości – jest więc uzasadniony.
    Gorzej sprawa przedstawia się z tytułami arystokratycznymi. W różnych publikacjach spotkałem się z różną ich pisownią. Np. w biografii Ludwik XVI pióra Jana Baszkiewicza (Wrocław 1983) sam król, przed objęciem władzy, nosi tytuł księcia Berry. Natomiast jego bratanek, który nigdy władzy nie objął, tytułowany jest już księciem (diukiem) de Berry. Przytoczę jeszcze jeden przykład. W powyższej książce brat Ludwika XVI (przyszły Karol X) tytułowany jest hrabią Artois, natomiast w biografii Karola X autorstwa José Cabanisa (W-wa 1981)- hrabią d'Artois. Takie przykłady można zresztą mnożyć w nieskończność.
    I tutaj pojawia się mój problem i moje pytanie. Opracowuję właśnie tablicę genealogiczną francuskiej dynastii Burbonów. Pojawia się tam mnóstwo osób zarówno panujących, jak i posiadających czysto tytularne godności arystokratyczne, wiele odsób, które są Polakom znane dobrze jak i nie. Jak postąpić w takiej sytuacji? Być może w przypadku tytułów obowiązuje podobna zasada jak i w przypadku imion? A jeśli tak, to czy dla zachowania przejrzystości mogę zrezygnować z przedrostków de, d' itp.?
    Proszę Państwa o sprecyzowanie zasad obowiązujących w przedstawionych przeze mnie przypadkach i z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem
    Przemo Jaworski
  • niemieckojęzyczny
    8.08.2002
    Jak napisać poprawnie, że program telewizyjny jest niemieckojęzyczny (czy też niemiecko-języczny)? A może jeszcze inaczej?

    Z góry dziekuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie
    Grażyna Mielnik
  • doktor czy doktór?
    8.08.2002
    Czy poprawna jest forma doktor (przez o kreskowane)?
  • pisownia inicjałów
    7.08.2002
    Czy jest jakaś zasada, która określa, jaki odstęp dajemy przy zapisie inicjałów imion i nazwiska?

    Przykład — Józef Ignacy Kraszewski
    Możliwe odpowiedzi:
    a) J.I.Kraszewski
    b) J.I. Kraszewski
    c) J. I. Kraszewski
    d) J.*I.#Kraszewski,
    gdzie * to spacja ćwierćfiretowa,
    a # to twarda spacja.
    e) inne?
  • nazwy imprez a wielkie litery
    6.08.2002
    Coraz częściej widuję nazwy własne, w których wszystkie wyrazy, z wyjątkiem spójników, pisane są wielką literą, np. Warszawskie Prezentacje Artykułów dla Wędkarzy, Wędka Roku 2002, konkurs Najlepsza Potrawa z Ryb, Amatorskie Mistrzostwa w Kopaniu Robaków itp. Czy to jest poprawne i czy nie są to przypadkiem germanizmy?
  • nie z formami stopnia wyższego
    6.08.2002
    Jaka jest poprawna pisownia: niewiększy czy nie większy? Czy zmieniło się coś w regułach dotyczących poprawnej pisowni nie z przymiotnikami w stopniu wyższym?
    Pozdrawiamy
    Redakcja Fizyki GWO
  • min i godz.
    5.08.2002
    Dlaczego po skrócie wyrazu minuta nie stawia się kropki, skoro wymagana jest po skrócie wyrazu godzina?
  • mgr
    5.08.2002
    Jak piszemy odmianę skrótu słowa magister – magistra: mgra czy mgr., czy mgr?
  • skrócone nazwy własne
    2.08.2002
    Różnej maści przedsiębiorcy polscy wielką literą piszą nie tylko nazwy swoich produktów i firm (czego nie kwestionuję), lecz także fragmenty tych nazw. Np. wydawca Katalogu Wędkarza, słowo katalog pisze z dużej litery. Uzasadnia to tym, że ma na myśli nie jakiś tam katalog, tylko ten właśnie, jedyny w swoim rodzaju Katalog Wędkarza. Mamy więc Targi, Wystawy, Wydawnictwa. Czy mają rację?
  • niezerowy
    1.08.2002
    Czy słowo niezerowy należy pisać razem, czy osobno? Czy zerowy to liczebnik, czy przymiotnik?
    Pozdrowienia.
  • skróty stopni wojskowych
    29.07.2002
    Interesuje mnie, jakie są poprawne skróty od stopni wojskowych i jak je piszemy: z kropką czy bez, wielką literą czy nie?
    Konkretnie chodzi o nastepujace stopnie:
    - generał,
    - pułkownik,
    - major,
    - porucznik,
    - podporucznik.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • powietrznodesantowy
    25.07.2002
    Mam pytanie związane z terminem wojskowym. Jak należy zapisać: jednostka powietrzno-desantowa czy powietrzno desantowa (osobno), czy może powietrznodesantowa (łącznie)?
    Dziękuję.
    O.Z.
  • wizytówki
    24.07.2002
    Szanowna Redakcjo,

    Kwestia pisowni małą lub wielką literą wyrazów: dyrektor, prezes, starosta, prezydent, premier itp. była już przez Państwa rozstrzygana. Cały czas jednak mam wątpliwość, jak należy pisać stanowiska i funkcje na wizytówkach firmowych. Czy powinno być:
    Jan Kowalski
    dyrektor zarządzający

    czy też może być:
    Jan Kowalski
    Dyrektor Zarządzający.

    Zasady wskazują na pierwszą formę jako poprawną, jednak coraz częściej spotykam na wizytówkach tę drugą formę. Zapewne jest to maniera zapożyczona z języka angielskiego, ale może w takim razie ta forma pisowni przyjęła się już na tyle w języku polskim, że można ją zaakceptować i stosować. Proszę o Państwa opinię w tej sprawie.

    Pozdrawiam,
    Ewa Kozdrak
  • joga
    24.07.2002
    Istnieją odmiany jogi: kundalini, astanga, i inne. Jak można poszczególne nazwy łączyć ze słowem joga? Czy poprawna jest nazwa bhakti-joga? Czy należy używać tu kursywy? Jak zapisać tę nazwę w połączeniu ze słowem pseudo?
    Z góry dziękuję za poradę.
  • helisa
    24.07.2002
    Jak brzmi prawidłowa nazwa linii śrubowej w języku polskim: helisa czy heliks?
  • dzielenie wyrazów
    23.07.2002
    Dzień dobry,
    Mam pewną wątpliwość – mianowicie, nie wiem czy przy przenoszeniu słowa finansowo-administracyjnych (dyrektor ds.) należy, oprócz zostawienia łącznika na końcu pierwszej linii, postawić go również na początku następnej? Kilkukrotnie bowiem spotkałam się z takim zapisem, czy jest on poprawny, czy w języku polskim nie ma takiej zasady?
    Dziękuję serdecznie i pozdrawiam ciepło ponownie,
    Agnieszka Madej
  • zaprzeczone imiesłowy jeszcze raz
    22.07.2002
    Jak należy poprawnie napisać: nie spokrewniony czy niespokrewniony? W encyklopedii pod hasłem konwergencja przeczytałam, iż jest to „podobieństwo cech występujące u organizmów nie spokrewnionych ze sobą”, a wydaje mi się, że jeśli imiesłów używany jest w znaczeniu przymiotnikowym, to ma łączną pisownię. Proszę o wyjaśnienie tej kwestii. Dziękuję
  • wysoko oczyszczony
    16.07.2002
    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie – rozstrzygnięcie sporu co do prawidłowej pisowni określenia wysoko oczyszczona lub wysokooczyszczona. Chodzi o wysoko oczyszczoną insulinę, która w niektórych publikacjach pisana jest również jako wysokooczyszczona insulina. Oczekujemy pomocy, aby prawidłowo, zgodnie z zasadami ortografii zapisać to okreslenie w naszej dokumentacji. W wielu słownikach, które wertowaliśmy, nie znaleźliśmy zapisu tego określenia.
    Z poważaniem
    Krzysztof Osmólski
  • poza-
    11.07.2002
    Jak należy pisać, łącznie czy oddzielnie, pozazawodowe, np. osiągnięcia?
  • m.c.
    10.07.2002
    Szanowni Państwo!
    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, jak należy skrócić wyrażenie masy ciała: m.c. czy mc.? Ja opowiadam się za pierwszą z tych wersji. Przykładowe zdanie: „Lek należy podawać w dawce 1 mg/kg m.c. dwa razy w tygodniu” (Lek należy podawać w dawce jednego miligrama na kilogram masy ciała dwa razy w tygodniu).

    Łączę wyrazy szacunku,
    Jan Artur Sieńczewski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego