pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • kurna olek czy kurna Olek?
    29.12.2004
    29.12.2004
    Witam.
    W liście pt. od Sasa do lasa otrzymałem odpowiedź, iż wyrażenia kurna olek || kurna Olek nie notuje prawdopodobnie żaden słownik. Okazuje się jednak, że jest w USJP PWN-u i na dodatek sugerowana jest pisownia olek (a nie Olek).
    Pozdrawiam i życzę Wesołych Świąt c[:-D
  • zapisywanie skrótów
    27.12.2004
    27.12.2004
    Witam!
    Które zapisy są poprawne:
    a) dr. płk. Janowi Kowalskiemu,
    b) dr. płkowi Janowi Kowalskiemu,
    c) drowi płk. Janowi Kowalskiemu,
    d) drowi płkowi Janowi Kowalskiemu?
    Dziękuję i życzę Wesołych Świąt c[:-D
  • podwójne oblicze Ż
    27.12.2004
    27.12.2004
    Witam!
    Czy poprawne jest pisanie litery ż jako poziomo przekreślonego z? Skąd pochodzi taka forma?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • zapis x
    24.12.2004
    24.12.2004
    Drodzy Eksperci,
    serdecznie dziękuję Panu dr. Grzeni za odpowiedź na pytanie o odmianę nazwy CORVETTE. Tym razem chciałam zapytać, jak zachowuje się litera x w odmianie? Czy jest jakaś jednolita zasada, czy też każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie? Np. w nazwach geograficznych w środku wyrazu i na końcu, jak Oxford, Bronx; w nazwiskach, jak Fox.
    Pozdrawiam serdecznie
    Małgorzata Sulewska
  • Święty Mikołaj i Myszka Miki
    21.12.2004
    21.12.2004
    Krótkie i bardzo na czasie pytanko: czy piszemy święty Mikołaj, czy Święty Mikołaj? Zaryzykuję i powiem, że ani razu nie widziałem pierwszego wariantu (kiedy święty było napisane pełnym słowem), a mnie się wydaje, że zgodnie z regułami poprawnościowymi właśnie pisanie święty małą literą jest w tym wypadku poprawne.
  • nazwy wędlin
    21.12.2004
    21.12.2004
    Dzień dobry,
    mam następujące pytanie: jak pisać nazwy wędlin, małymi czy dużymi literami? Chodzi mi zwłaszcza o drugi człon, nie wiem, czy pisać go z małej czy z dużej litery? Przykładowe nazwy wędlin: Szynka europejska, Szynka Bohuna, Polędwica sopocka, Parówki drobiowe, Kiełbasa śląska, Kiełbasa polska, Polędwica lwowska, Kiełbasa toruńska, Kiełbasa swojska, Szynka kulka, Szynka konserwowa.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • mini-
    20.12.2004
    20.12.2004
    Jaką pisownię zalecałaby Poradnia: minispódniczka czy mini-spódniczka? A mini-ogród, mini-skalniak, mini-korekta, mini-pytanko? Łączę świąteczne serdeczności i liczę gorąco na prenumeratę Poradni w 2005 roku.
  • droga krzyżowa
    14.12.2004
    14.12.2004
    Witam!
    Mam pytanie: jakimi literami – małymi czy wielkimi – należy pisać wyrażenie droga krzyżowa – zarówno w znaczeniu ‘nabożeństwo’, jak i ‘pasja Chrystusa’, ewentualnie też w znaczeniu metaforycznym.
    Za odpowiedź i uzasadnienie z góry dziękuję. Pozdrawiam,
    AC.
  • nowo narodzony a nowonarodzony
    8.12.2004
    8.12.2004
    W Internecie napisałem: „Życzę łask Bożych od nowonarodzonego Dziecięcia”. Za pisownię nowonarodzony zbesztano mnie, powołując się na słownik ortograficzny. Tymczasem w tym przykładzie widać wyraźnie, że piszący nie ma zamiaru określać kogoś jako dopiero co narodzonego; że jest to raczej jakby tytuł obecnego Jezusa. Internetowa wyszukiwarka znalazła mi 3520 stron ze słowem nowonarodzony, często w podobnym kontekście. Co o tym myśleć, jak pisać?
    Z góry dziękuję za odpowiedź!
    StP.
  • zapis wyrazów o powtarzających się członach
    6.12.2004
    6.12.2004
    Jak poprawnie napisać zdanie „Wykonujemy czterdziesto i pięćdziesięcioletnim mieszkańcom naszego miasta badania profilaktyczne w zakresie schorzeń serca”? Chciałabym napisać „40- i 50-letnim mieszkańcom”, ale to raczej jest błąd. Proszę o pomoc.
    Pozdrawiam z Wejherowa.
    Dominika Piaskowska
  • nieczerwono-biała?
    6.12.2004
    6.12.2004
    Witam!
    Jak poprawnie piszemy zaprzeczone formy od przymiotników z łącznikiem, np. czerwono-biała (nie czerwono-biała czy nieczerwono-biała)?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • wyrazy pospolite od nazwisk
    3.12.2004
    3.12.2004
    1) Dużą literą piszemy nazwisko autora użyte w znaczeniu dzieła, małą – dzieło firmy (malarz Suzuki stworzył Suzuki, a firma Suzuki tworzy suzuki). Czy wśród językoznawców, np. w PWN czy w RJP, są zwolennicy ujednolicenia tej kwestii? Wolałbym pożyczać stachurę niż Stachurę.
    2) Dwie książki Cooka to dwa Cooki. A dwie książki Zoli, Fredry, Witkacego, Hanny Krall, braci Strugackich?
  • land Nadrenia-Palatynat
    3.12.2004
    3.12.2004
    Szanowni Państwo, czy poprawnie napiszemy: władze landu Nadrenii-Palatynatu czy władze Landu Nadrenii-Palatynatu?
    Z pozdrowieniami – AW
  • zły czy Zły?
    26.11.2004
    26.11.2004
    Często spotykanym synonimem szatana jest ZŁY. Czy należy ten wyraz pisać małą czy dużą literą? Skoro szatan, diabeł, bies piszemy literą małą, to i zły powinno się też tak pisać. Nie jest to przecież imię własne szatana, jak na przykład Lucyfer czy Belzebub.
    Proszę o wyjaśnienie.
    Halina Mastalska
  • hu! i chu!
    24.11.2004
    24.11.2004
    Witam. Ortograficzny słownik ucznia (Zygmunt Saloni, Krzysztof Szafran, Teresa Wróblewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998) na stronie 69 notuje wykrzyknienie: hu! równoznaczne z chu!. Czy ten drugi wariant jest poprawny? Dziękuję za odpowiedź.
  • skrót od międzynarodowy, waluta Luksemburga
    23.11.2004
    23.11.2004
    Skrót od międzynarodowy – czy można zapisać m-nar. (m.nar.)? Powiemy waluta Luksemburga czy Luksemburgu?
  • x na końcu wyrazu
    23.11.2004
    23.11.2004
    Jaki jest zakres reguły dotyczącej spolszczania spółgłoski x do postaci ks? Są przypadki gramatyczne, w których spolszczanie imion, nazwisk itp. jest konieczne ze względów fonetycznych (miejscownik typu Niksie), choć może to rodzić wątpliwości co do oryginalnego brzmienia. Po co natomiast zapisywać x jako ks nawet wówczas, gdy nie zachodzi wymiana s do ś? Skąd wtedy wiedzieć, czy chodzi np. o G. Luksa, malarza, czy o G. Luxa, oświetleniowca – tylko z kontekstu? Czy reguła dotyczy też głosek y (w funkcji j) i v?
  • przytaczanie wyrazów w tekście
    22.11.2004
    22.11.2004
    Witam!
    Czy zapisy 'kwiz' i „kwiz” w poniższych przykładach są tożsame? Czy poprawny jest tylko jeden:
    – Słowo „kwiz” to rzeczownik.
    – Słowo 'kwiz' to rzeczownik.
    Pozdrawiam, z góry dziękuję za odpowiedź.
  • pisownia złożeń i zestawień
    19.11.2004
    19.11.2004
    Witam,
    jaka jest prawidłowa pisowania: średnio zamożny, mało wydajny, wysokotowarowy, wysokospecjalizowany, średniodystansowy, wolnokonkurencyjny, niskotowarowy, średnio rozwinięty, wysoko intensywny (??). Zawsze myślałam, że takie zwroty piszemy oddzielnie, ale ostatnio w pewnej książce ujrzałam pisownię łączną. Bardzo proszę o szybką odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie.
  • nieprzywoławczo?
    19.11.2004
    19.11.2004
    Witam. Jak poprawnie zapisać przysłówek przywoławczo z partykułą nie – nieprzywoławczo czy nie przywoławczo? Sęk jest ukryty w tym, że przysłówek przywoławczo notuje Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny J. Podrackiego, pomimo że nie ma tam przymiotnika przywoławczy; trudno zatem dociec, czy ww. przysłówek jest odprzymiotnikowy, czy też nie. Dziękuję z góry za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego