pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • nazwy mieszkańców
    13.06.2002
    13.06.2002
    Mieszkaniec współczesnego Gdańska to gdańszczanin, Wolnego Miasta Gdańska – Gdańszczanin. A kilku mieszkańców Gdańska – zarówno przedwojennego, jak i powojennego to Gdańszczanie czy gdańszczanie?
    Dlaczego mieszkańców miast piszemy małą literą, skoro mieszkańców regionów, państw, kontynentów piszemy wielką? Rodzi to wiele nieporozumień i co gorsza błędów ortograficznych. Czyż nie są to nazwy własne? Po co ludziom utrudniać życie?!
  • sczerpywać
    11.06.2002
    11.06.2002
    Piszemy: sczerpywanie wody czy zczerpywanie wody?
  • kropka po liczebnikach porządkowych
    10.06.2002
    10.06.2002
    Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości, czy w nazwie 2 dywizjon lotniczy lub np. 25 eskadra lotnicza czy 5 brygada pancerna stawia się kropkę po liczebniku? Dlaczego w oficjalnej pieczątce dywizjonu nie ma kropki, a w gazetach np. Polska Zbrojna lub książce Michała Fijałka 27. WOŁYŃSKA DYWIZJA PIECHOTY AK, lub niektórych podpisach w TVP stawia się kropkę? Bardzo proszę o odpowiedź, ponieważ nikt na to pytanie nie potrafi dać mi odpowiedzi zadowalającej.
    Z góry serdecznie dziękuję.
  • nazwy leków
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy nazwy leków możemy odmieniać przez przypadki i czy nazwy leków powinniśmy pisać z dużej litery? Na przykład: „Pacjent jest leczony Cordaronem”, „Pacjentka żle tolerowała Asparginę” etc.
    Łączę wyrazy szacunku
    K.Sz.
  • Wspólnota Brytyjska
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy kraje brytyjskiej wspólnoty narodów piszemy małymi czy dużymi literami?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    M.K.
  • skróty nazw województw
    6.06.2002
    6.06.2002
    Szanowna Poradnio!
    Uprzejmie proszę o podanie poprawnych skrótów nazw województw, np.: zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, małopolskie, podkarpackie. Chodzi o wpisanie tych nazw w bardzo wąskie rubryki urzędowego pisma.
    Pozwolę sobie prosić o możliwie szybką odpowiedź.
    Dziękuję – Danuta
  • outsider
    6.06.2002
    6.06.2002
    „Nowy słownik ortograficzny PWN”: outsider – zob. autsajder. „Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN”: autsajder – zob. outsider. Rozumiem, że obydwie formy są poprawne. Którego słownika „należy się bardziej słuchać”?

    Ukłony i pozdrowienia
    Daniel Bożyński, Racibórz
  • present perfect
    6.06.2002
    6.06.2002
    Jaką literą należy pisać w polskich tekstach nazwy angielskich czasów gramatycznych? Poważne angielskie gramatyki używają małych liter (present perfect), natomiast polscy autorzy na ogół dużych (Present Perfect).
  • Europa Środkowo-wschodnia
    4.06.2002
    4.06.2002
    Która pisownia jest poprawna: Europa Środkowo-Wschodnia czy Europa Środkowowschodnia?

    Dziekuję i pozdrawiam,
    Barbara Pudło
  • nisko i nisko-
    4.06.2002
    4.06.2002
    Niskoprocentowy piszemy łącznie, a jak napisać nisko oprocentowany?
  • zapis godzin
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Proszę o pomoc: wiem, że niepoprawne jest dopisywanie końcówek fleksyjnych po cyfrach rzymskich czy arabskich. Czy poprawny jest zapis:
    1. Będę na miejscu o 15, a wtedy pójdziemy…
    2. Wstaję o 5 i idę do… ?
    Nie chcę pisać:
    1. o GODZINIE 15, a wtedy…
    2. o GODZINIE 9 i idę…
    Dziękuję, mz
  • niestandardowe nazwy własne
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Czy np. w tekscie o Erazmie z Rotterdamu [i in.] można, będąc w niezgodzie z ortografią, zastępując jego imię, pisać Rotterdamczyk, Florentczyk etc.
    Dziękuję, mz
  • Sowieci
    3.06.2002
    3.06.2002
    Dzień dobry,
    Starszy Pan przygotowuje do druku wspomnienia, konsekwentnie pisze sowieci, wyrażając tym swą pogardę etc. Czy mogę Mu tego nie zmieniać? Czy mam żyć w zgodzie z Nim, czy z ortografią? :)
    Dziękuję, mz
  • nazwy mieszkańców miast
    3.06.2002
    3.06.2002
    Dzień dobry,
    Starszy Pan, który pochodzi z Jarosławia, przygotowuje do druku wspomnienia. Pisze „my Jarosławiacy”, „wiadomo, że to Jarosławiak” etc. Czy mogę tego nie poprawiać [zgodnie z zasadami ortografii], to wyraża Jego stosunek emocjonalny, Jego dumę, poczucie przynależności do owej wspólnoty, którą tworzą mający związek z przedwojennym Jarosławiem.
    Dziękuję, mz
  • public relations
    29.05.2002
    29.05.2002
    Dzień dobry. Pytanie brzmi: czy Public Relations pisze się z dużej litery czy z małej?
    Dziękuję.
  • nazwy obiektów miejskich
    27.05.2002
    27.05.2002
    Szanowni Państwo,
    Mam trudności z ustaleniem, jak powinno się pisać wyrażenie katedra wawelska (chodzi o wielkość pierwszych liter słów).
    I to samo, ale generalnie: skąd czerpać wiadomości na temat pisowni poszczególnych obiektów zabytkowych i turystycznych? Nazwy czy określenia poszczególnych wież, baszt, chat, kaplic, dzwonów itd. pisane są bardzo różnie w rozmaitych źródłach i w zależności od kontekstu. Na przykład kiedy chcę użyć wyrażenia dzwon Zygmunta, powinienem właściwie sprawdzić, czy istnieje taka nazwa własna (Dzwon Zygmunta), czy jest to tylko opisanie dzwonu Zygmunt (= dzwon ufundowany przez Zygmunta). Rzetelne wyjaśnienie takiego (czy innego) przypadku bywa czaso- i pracochłonne, i nie zawsze daje rezultaty.
    Odpowiedź Poradni nt. klasztoru Franciszkanów pokazuje, że nawet jeśli znajdziemy poszukiwany ciąg wyrazów w słowniku ortograficznym, to jeszcze się może okazać, że podana pisownia dotyczy jednego z możliwych kontekstów, być może akurat nie tego, o który nam chodziło.
    Opieranie się na materiałach wydawanych dla turystów wydaje mi się niebezpieczne, gdyż wydawca chcąc zachwalić swój „towar”, może nadużywać wielkiej litery. Czasem w grę też wchodzi wielka litera stosowana ze względów uczuciowych. Jak radzić sobie w tym językowym gąszczu turystyczno-zabytkowych atrakcji?
  • skróty nazw geograficznych
    23.05.2002
    23.05.2002
    Słowniki często nie rozstrzygają, jak pisać skrót pochodzący od nazwy geograficznej. Generalnie skróty piszemy małymi literami. Skróty nazw geograficznych, pojawiające się na mapach, zaczynają się zawsze wielkimi literami. Czy tę zasadę należy przenieść do tekstów? Napiszemy raczej Ameryka Płn., a nie Ameryka płn., ale Przyl. Północny czy przyl. Północny. Może należałoby przestrzegać zasady pisowni wielką lub małą literą w zależności od przymiotnikowej lub rzeczownikowej nazwy?
  • Boski – boski
    23.05.2002
    23.05.2002
    Witam, proszę o pomoc: „… poza boskim elementem ma także swój ludzki wymiar”. boski czy Boski element? prawo naturalne i prawo boskie?
    Dziękuję, mz
  • pisownia dat
    22.05.2002
    22.05.2002
    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie prawidłowego zapisu daty w kontekście. Chodzi mi o to, czy zawsze po liczbie oznaczającej rok powinien być również zapis r. Pracuję jako korektor, mam do czynienia przeważnie z tekstami technicznyni, a w nich właśnie aż roi się od zapisów typu:
    • Przebudowę zakończono w dniu 31.12.1973
    • Wyposażenie zamontowane zostało w dniu 30.04.1994
    • Urządzenia te zamontowano przed 2.10.1986
    • Zaświadczenie jest ważne do 31.05.2002

    Uprzejmie proszę o odpowiedź, czy owo r. można pominąć, czy powinno być na końcu każdej z tych dat. Ja z uporem maniaka za każdym razem w tak zapisanej dacie je dostawiam, ale może jego brak nie jest błędem?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • grzecznościowa wielka litera
    20.05.2002
    20.05.2002
    Zadanie szkolne brzmiało: napisać pytania do wywiadu ze znaną (wybraną) osobą. Powiedziałem dziecku, żeby Pan pisało dużą literą („Co Pan sądzi…” itd.). Jednak po powrocie dziecka ze szkoły mogłem w każdym pytaniu obejrzeć poprawione – na czerwono, przez nauczycielkę – Pan na pan.
    Reguły mówią o stosowaniu wielkiej litery w listach. Wywiad to wprawdzie nie list, ale może jednak też powinna być duża? Nie znalazłem wykładni w słownikach. Poszukałem pierwszego lepszego wywiadu w prasie. Pan było dużą.
    A przy okazji chciałem spytać, czy nieużycie wielkiej litery tam, gdzie ze względów grzecznościowych powinno się jej użyć, traktuje się jako błąd ortograficzny?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego