pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • Święto Europy
    17.05.2002
    17.05.2002
    Szanowni Państwo,
    Czy wyrażenie święto Europy (9 maja) jest nazwą własną, czy może jest to potoczny synonim Dnia Unii Europejskiej? Pytam o to, gdyż często spotykam dwie wersje zapisu, a mianowicie: Święto Europy, święto Europy. Dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem,
    Jacek Chrabąszcz
  • łycha
    16.05.2002
    16.05.2002
    Dlaczego duża łyżka to łycha, a nie łyha? Przecież ż powinno wymieniać się na h.
  • autokar 60-osobowy i faktura VAT
    16.05.2002
    16.05.2002
    Czy zdania: „Prosimy o wynajem autokaru 60-cio osobowego”, „Prosimy o wydanie Faktury vat” są poprawne ortograficznie?

    Dziękuję za odpowiedź,
    Wiesław Majos
  • matka Polka
    15.05.2002
    15.05.2002
    Bardzo proszę o jak najszybszą odpowiedź na pytanie, która pisownia jest poprawna:
    1. matka Polka
    2. matka-Polka
    (ewntualnie Matka…)

    Serdecznie dziękuję
    Agata Gogołkiewicz
  • credo, kredo
    15.05.2002
    15.05.2002
    Nowy słownik ortograficzny PWN (1999):
    credo – zob. kredo
    kredo – ndm a. kreda, kredzie
    Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN (2002):
    credo – 1. w katolicyzmie: wyznanie wiary; zbiór głównych zasad wiary 2. przekonania, zasady wyznawane przez kogoś (…)
    Która forma jest poprawna?
    Daniel Bożyński
  • skrócone nazwy instytucji
    15.05.2002
    15.05.2002
    Jaka jest zasada w używaniu wielkich liter w nazwach instytucji? Np. Dolnośląska Regionalna Kasa Chorych – wszystkie wyrazy piszemy wielką literą. Ale w zdaniu następnym użyć chcę samego zwrotu kasa chorych (czy: Kasa Chorych?). Albo np. Centrum Zdrowia Dziecka. Używając samego słowa centrum, powinnam pisać je małą czy wielką literą?
  • Skarb Państwa
    15.05.2002
    15.05.2002
    Pan Profesor Mirosław Bańko na pytanie, czy skarb państwa pisać dużymi czy małymi literami, odpowiedział swego czasu: „Ponieważ chodzi o instytucję, która reprezentuje państwo w obrocie prawnym, uzasadniona jest pisownia wielkimi literami. W praktyce spotyka się też użycie małych liter (…)”.
    Uprzejmie proszę o uściślenie. Konstatując fakt „praktycznego użycia małych liter”, nie ujawnił Pan mianowicie swego stosunku do owej praktyki: jest ona słuszna czy nie. Wolno więc pisać i tak, i tak, zależnie od kontekstu? Czy nie dałoby się udzielić odpowiedzi nieco bardziej jednoznacznej?
    Chodzi mi o różne konteksty, a szczególnie o wyrażenie spółka skarbu państwa.
    Z góry dziękuję i serdecznie pozdrawiam.
    Krzysztof Szymczyk, Opole
  • klasztor Franiszkanów
    10.05.2002
    10.05.2002
    Proszę o informację, jaką literą należy zapisywać nazwy zgromadzeń zakonnych w wyrażeniach: klasztor franciszkanów/Franciszkanów, kościół dominikanów/Dominikanów. W przykładach podawanych w „Słowniku języka polskiego” stosowany jest zapis małą literą, podobnie jak w niektórych tekstach zamieszczonych w Korpusie (m.in. klasztor karmelitów bosych w Czernej) i starszych wydaniach Encyklopedii PWN (z lat 70.). W „Encyklopedii multimedialnej” nazwy zakonów zapisywane są w tych wyrażeniach wielką literą. Czy tylko taki zapis jest poprawny?
  • nie z imiesłowami przysłówkowymi
    8.05.2002
    8.05.2002
    Jakie są najnowsze zasady pisania nie z imiesłowem przysłówkowym?
  • symbol euro
    26.04.2002
    26.04.2002
    W jakim miejscu należy stawiać symbol € przy kwotach podawanych w euro? Przed kwotą czy po niej?
  • spółka małą literą
    25.04.2002
    25.04.2002
    Szanowni Państwo.
    Mam pytanie dotyczące pisowni nazwy firmy. Firma nazywa się meiller direct Sp. z o.o. (użyłam tu pisowni stosowanej w firmie). Pisownia z małej litery narzucona została przez właścicieli z Niemiec. Skoro dwa człony nazwy piszemy z małej, to czy skrót sp. powinno się pisać z małej czy dużej litery?
  • zaprzeczone imiesłowy
    19.04.2002
    19.04.2002
    Zasady pisowni zwrotu „umowa na czas nieokreślony” zostały już przez Państwa wyjaśnione. Jednakże zarówno w kodeksie pracy jak i w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, a także orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz komentarzach doktryny występuje zwrot „umowa o pracę na czas nie określony”. Czy to oznacza, że ustawodawca popełnił błąd, który powtarzają inni? Jak zatem należy poprawnie napisać wskazane wyrażenie w piśmie urzędowym, powołując się na kodeks pracy?
  • kupić nie kupić…
    18.04.2002
    18.04.2002
    Jak zapisać połączenia typu: poker niepoker, komunista niekomunista,
    sąsiad niesąsiad, ciotka nieciotka itp.? Jaka powinna być interpunkcja i jak zapisać drugi człon – razem czy osobno? Proszę o uzasadnienie odpowiedzi.
  • nie z rzeczownikami
    18.04.2002
    18.04.2002
    Jeden z moich znajomych, powołując się na jakiś słownik ortograficzny, twierdzi, że przeczenie nie w połączeniu z rzeczownikiem zakwalifikowanie i zaimkiem zwrotnym się pisze się osobno. Czy nie podlega to raczej zasadzie, że nie z rzeczownikami (również odczasownikowymi) piszemy łącznie? Oto kontekst: „Niezakwalifikowanie się do drugiego etapu łączy się z…”.
    Bardzo proszę o rozsądzenie naszego sporu.
    Z poważaniem
    Anna Niemiec
  • z powrotem
    17.04.2002
    17.04.2002
    Witam,
    Czy poprawne jest wyrażenie spowrotem, czy też z powrotem?
    Pozdrowienia
  • pomontażowy
    15.04.2002
    15.04.2002
    Jak poprawnie pisać przymiotnik po montażowy, np techniczne badania po montażowe, czyli wykonywane po instalacji urzadzenia?
  • euro
    12.04.2002
    12.04.2002
    Czy euro pisze się wielką, czy małą literą?
  • na raz tylko jeden pkt
    11.04.2002
    11.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Oto moje pierwsze pytanie do Poradni, ale na pewno nie ostatnie. Mam bowiem mnóstwo różnorakich wątpliwości, a słowniki, niestety, nie radzą sobie z ich rozwiązywaniem. Ale zanim zadam to konkretne pytanie, proszę o jedno wstępne wyjaśnienie: dlaczego napisali Państwo powyżej, w „słowie wstępnym": „prosimy pytać tylko o jedną rzecz na raz” – chodzi mi o rozdzielną pisownię wyrażenia na raz. Azaliż nie stoi w słowniku (m.in. NSO PWN!), iż należy je pisać łącznie w znaczeniu 'jednocześnie'? A przecie właśnie taki sens ma tu owo wyrażenie. Uprzejmie proszę o pilną odpowiedź i – chyba – korektę.
    Pora na pytanie właściwe:
    Czy wyraz punkt należy uznać za pojęcie matematyczno-fizyczne i wobec tego jego skrót pkt w przypadkach zależnych pisać bez kropki, czy raczej traktować jak „zwykły” rzeczownik i stawiać kropkę w dopełniaczu itd., jak w skrótach mgr, dr, bp itp. Wydaje mi się, że słuszna, no i znacznie prostsza, jest ta pierwsza interpretacja. Tylko dlaczego słowniki (przeszukałem ich kilkanaście!) robią unik i podają hasło pkt wyłącznie w mianowniku? A może się mylę, może w którymś ze słowników określono ten „szczegół"?
    Serdecznie pozdrawiam Redaktorów Poradni, dziękując za tę cenną inicjatywę, jaką jest doradzanie via internet (Internet?).
    Krzysztof Szymczyk, Opole
  • średnio twardy
    10.04.2002
    10.04.2002
    Jak napisać poprawnie:
    1/ owoc średnio twardy?
    2/ owoc średniotwardy?
  • tytuły czasopism
    9.04.2002
    9.04.2002
    Jak powinienem napisać: „Ostatni numer Poradnika domowego już przeczytałem” czy też „Ostatni numer Poradnika Domowego już przeczytałem"? O jaką zasadę tu chodzi. Czy jest to „Poradnik domowy” czy „Poradnik Domowy"?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego