pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • zaproszenie
    12.04.2007
    12.04.2007
    Witam.
    Mam pytanie, czy treść zaproszenia jest poprawna: „Niniejszym wraz z Rodzicami mam zaszczyt zaprosić W.P. Marzena i Piotr Trusiewicz na uroczystość”.
    Proszę o wyjaśnienie.
  • pan i Pan w wywiadach
    28.03.2007
    28.03.2007
    W gazetach oraz internecie często można natknąć się na wywiady. Czasem w pytaniach pojawiają się w nich zaimki wskazujące lub zwroty adresatywne (np. „Co pan sądzi o…”). Zależnie jednak od gazety wymienione przeze mnie elementy pisane są wielką lub małą literą. Czy w przypadku prasy także stosuje się zasadę powszechnie obowiązującą w listach o używaniu wielkiej litery, gdy chcemy komuś okazać szacunek? A może jest to nadużycie dziennikarzy i błąd ortograficzny?
    Z poważaniem,
  • na poważnie
    25.03.2007
    25.03.2007
    Szanowni Panstwo!
    Czy poprawne jest wyrazenie na powaznie, np. „Dziennikarze wzięli słowa ministra na poważnie”. Dziękuje.
    Iwona
  • różnica stylu
    12.03.2007
    12.03.2007
    Jak będzie poprawnie? „Witek, idziesz do kina?” czy może „Witku, czy idziesz do kina?"?
  • formy adresatywne w mailach
    9.03.2007
    9.03.2007
    Wysyłam dużo maili. Chcę sprowadzić ich styl do powszechnej w Sieci formy per Ty: „Szanowny Użytkowniku!” itd. (nie „Szanowni Państwo”, bo na każdym mailu widać imię i nazwisko). Formy „Szanowny Panie / Szanowna Pani” wymagałyby dwóch różnych szablonów. Słyszę, że teksty z Twój, Ciebie i z instrukcjami w trybie rozkazującym („Kliknij tutaj…”, „Odwiedź stronę…”, „Pamiętaj, że…”), mimo uprzejmych form (Szanowny i Z poważaniem), są niegrzeczne i wywołają negatywne reakcje. Czy to prawda?
  • Witam!
    8.03.2007
    8.03.2007
    Szanowni eksperci!
    Pragnę raz jeszcze powrócić do dyskusji na temat zaczynania korespondencji od Witam. Zwracano uwagę na nieodpowiedniość takiej formy w zwracaniu się do osób starszych, obcych, instytucji. Na moje wyczucie jest jeszcze jeden aspekt – wita gospodarz, a nie gość, a więc nie nadawca. Jeśli profesor pojawia się na imprezie studenckiej, to chyba studenci mówia Witamy!, a nie na odwrót.
    Z poważaniem,
    iwona
  • myśliwa
    6.03.2007
    6.03.2007
    Proszę o poradę w kwestii terminu tłumaczonego z języka angielskiego. Jak powiedzieć na kobietę, która jest myśliwym: Zosia, kobieta-myśliwy czy Zosia, łowczyni? Tłumacz przetłumaczył z angielskiego (the hunter) – myśliwa ;-)
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
    Anna Choma
  • pełne czy skrócone nazwy instytucji?
    12.02.2007
    12.02.2007
    Szanowni Państwo,
    chciałbym powrócić do nazw instytucji. Moje pytanie dotyczy sytuacji, gdy mamy nazwę Instytut im. prof. med. Jana Kowalskiego. Czy dopuszczalny jest w korespondencji, logo czy też stopce adresowej zapis opuszczający którąkolwiek część tej nazwy? Czy można też zapisać tylko z pierwszą literą imienia, tzn. Instytut im. prof. med. J. Kowalskiego? Zapis ten wydaje się dziwny, chociaż Słownik poprawnej polszczyzny [pod red. W. Doroszewskiego – Red.] podaje przykład w haśle imię –: „imienia M. Konopnickiej”.
  • stylizacja
    7.02.2007
    7.02.2007
    Szanowna Poradnio,
    piszę w sprawie dość błahej, która jednak ostatnio poróżniła mnie z jedną osobą. Czy w zadanie: „Fertycznie wyskoczyłem przez rozwarte drzwi” jest poprawne? Ktoś zwrócił mi uwagę, że przecież nie można wyjść przez zamknięte drzwi, a poza tym osoba ta miała wątpliwości co do użycia czasownika rozwierać zamiast otwierać. Proszę o odpowiedź, za co z góry dziękuję.
    MK
  • kolor majtkowy i sraczkowaty
    29.01.2007
    29.01.2007
    Dzień dobry,
    Wikipedia w haśle Lista kolorów w języku polskim wymienia kolor majtkowy i kolor sraczkowaty. Nie wzbudza to we mnie zachwytu, ponieważ wydaje mi się, że to raczej nazwy kolokwialne niż oficjalne i nie powinny figurować w encyklopedii. Co na to Poradnia?
  • filolożka
    29.01.2007
    29.01.2007
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z następującym zapytaniem: jak powinniśmy nazwać kogoś, kto ukończył filologię polską? Filologiem polskim lub filolożką polską w przypadku kobiet? Czy taka odmiana przymiotnika jest poprawna w podanym wyrażeniu? Dotyczy to również każdej innej filologii.
    Serdecznie pozdrawiam.
  • ginekolożka, naukowczyni i in.
    16.01.2007
    16.01.2007
    Szanowni Państwo!
    Formy profesorka, dyrektorka, księgowa itp. są w odwrocie. Zastępuje się je formami męskimi: profesor, dyrektor, księgowy. Ale jednocześnie coraz częściej można spotkać się ze zjawiskiem – dla mnie dziwnym – powrotu do form żeńskich np. ginekolożka, psycholożka. Czy są to formy poprawne? Czy dopuszczalne jest zastosowanie formy naukowczyni wobec kobiety naukowca? Taką formę zastosowała Gazeta Wyborcza w swym dodatku Wysokie Obcasy.
  • Żyd i Żydek
    15.01.2007
    15.01.2007
    Dzień dobry,
    chciałbym zapytać, czy można uznać, iż słowa Żyd lub Żydek są w języku polskim nacechowane pejoratywnie. Czy obraźliwe będzie powiedzenie, że ktoś jest Żydem (np. „Ty Żydzie”, funkcjonują też przecież zwroty takie, jak żydowski procent)? Czy też powiedzenia o Żydach – Żydki sugeruje nastawienie osoby posługującej się tym zwrotem? Z góry dziękuję za odpowiedź w tej delikatnej i trudnej kwestii.
  • mowa i pismo
    7.01.2007
    7.01.2007
    Czy to, co jest dopuszczalne w mowie potocznej, jest takim w formie pisanej, jeśli ta jest luźna? Mam na myśli forum internetowe o tematyce satyrycznej, gdzie nikomu do głowy by nie przyszło, aby pisać językiem formalnym.
  • Czy mam przyjemność rozmawiać z…?
    2.01.2007
    2.01.2007
    Witam.
    Mam pytanie, czy zwrot „Czy mam przyjemność rozmawiać z…” jest zwrotem poprawnym stylistycznie.
    Pozdrawiam.
  • Z miłą chęcią
    17.12.2006
    17.12.2006
    Dzień dobry.
    Interesuje mnie kwestia, czy poprawnym jest sformułowanie z miłą chęcią. Czy rzeczywiście chęć może być miła? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem,
    Jakub Mrozowski
  • ekspapież
    15.12.2006
    15.12.2006
    Proszę o wyjaśnienie poprawności użycia zwrotu ekspapież. Ktoś napisał (o Janie Pawle II), że dana sprawa nie ma związku z ekspapieżem. Potem ktoś inny, że o Janie Pawle II nie można pisać ekspapież, gdyż również pośmiertnie – zgodnie z prawem kanonicznym – jest on papieżem. Jednak papież to „najwyższy zwierzchnik Kościoła”. Po śmierci nie jest już zwierzchnikiem, jest ekspapieżem, a jego następca zostaje papieżem. Będę wdzięczny za lingwistyczną, oderwaną od ideologii, interpretację.
  • cielaki i cielęta
    9.12.2006
    9.12.2006
    Która forma jest poprawna: cielaki czy cielęta?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • „Państwo słuchają” czy „Państwo słuchacie”?
    22.11.2006
    22.11.2006
    Witam!
    Osoby prowadzące audycje radiowe mówią: „Państwo słuchają, jak opowiadam…”, „Państwo piszą do mnie listy…”. Skąd pochodzi takie zastosowanie czasowników słuchają, piszą (3 os. l. mn.) w odniesieniu do 2 os.? Bardziej poprawna wydaje się forma: „Państwo piszecie do mnie listy”. Która forma jest poprawna?
    Dziękuję i pozdrawiam
    Ewa Krot
  • Panie profesorze!
    7.11.2006
    7.11.2006
    Dzień dobry.
    Który zwrot – użyty w stosunku do mężczyzny posiadającego któryś z tych tytułów – uchodzi za bardziej zręczny i poprawny: Panie magister/doktor/profesor czy Panie magistrze/doktorze/profesorze?
    Dziękuję i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego