pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • autorskie „my”
    10.04.2006
    10.04.2006
    Najpierw cytat: „Poniżej przedstawimy tok rozumowania Kanta, a następnie spróbujemy się zastanowić…”. Pytanie: czy autor, używając liczby mnogiej, pisze poprawnie?
  • list do arcybiskupa
    7.03.2006
    7.03.2006
    Jak poprawnie zatytułować oficjalny list do arcybiskupa Kurii Warszawsko-Praskiej?
  • Ja z kolegą…
    2.02.2006
    2.02.2006
    Ostatnio w gronie kolegów dosyć burzliwie dyskutujemy nad następującą kwestią. Poznając potencjalnego klienta, gdy jest nas dwóch, jak powinniśmy powiedzieć: „Ja z kolegą jesteśmy przedstawicielami firmy X”, czy raczej „My z kolegą jesteśmy przedstawicielami firmy X”? Dziękuję za odpowiedź.
  • Dzień dobry czy Dobry wieczór?
    31.01.2006
    31.01.2006
    Jaki jest przedział czasowy odnośnie używania zwrotów typu: Dzień dobry a Dobry wieczór i Do widzenia a Dobranoc? Moje pytanie dotyczy sytuacji, gdy zimą znaczna część społeczeństwa o godzinie np. 16.00, wchodząc do sklepu, mówi Dobry wieczór, a wychodząc – Dobranoc. Dziwi mnie to, bowiem zawsze używam słów Dobry wieczór, gdy mamy do czynienia z godzinami wieczornymi, tj. np. od 19.00, a Dobranoc, gdy nadchodzi czas pójścia spać. Jaka jest zatem reguła używania powyższych zwrotów?
  • druhna naczelniczka
    13.01.2006
    13.01.2006
    Witam!
    W Związku Harcerstwa Polskiego po raz pierwszy w jego historii wybrano na funkcję Naczelnika ZHP kobietę. Pojawiła się wątpliwość:
    - druhna naczelnik
    czy
    - druhna naczelniczka?
  • Weź się umyj
    5.01.2006
    5.01.2006
    Szanowni Państwo!
    Pytanie dotyczy slowa weź używanego w formie „Weź to zrób”, „Weź otwórz te drzwi”, „Weź się umyj”. Zdaję sobie sprawę, że jest to stara forma językowa, ale często stosowana obecnie w potocznym jezyku. Czy jest ona dopuszczalna?
  • starosta
    20.12.2005
    20.12.2005
    Mam pytanie: czy sformułowanie w piśmie urzędowym starosta powiatowy w Żarach jest błędem? Z pewnością lepiej brzmi: starosta powiatu żarskiego, ale może pierwsza forma jest też dopuszczalna?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Sylwia
  • Panno Marto!
    16.12.2005
    16.12.2005
    Czy do osoby niezamężnej mającej ok. 40 lat można się zwrócić np. Panno Marto, Panno Profesor?
  • Dzięki bardzo!
    2.12.2005
    2.12.2005
    W ostatnim czasie bardzo często spotykałam się z powiedzeniem: „Dzięki bardzo”. Jest ono bardzo popularne, ale czy prawidłowe? Moim zdaniem poprawne są raczej wersje: „Wielkie dzięki” albo „Bardzo dziękuję”. Proszę o konsultację, z góry serdecznie dziękuję.
    Anna Ziobro
  • Jak zaadresować list?
    28.11.2005
    28.11.2005
    Jak zaadresować pismo do małżeństwa lekarskiego, np. lek. med. M. E. Kowalscy czy inaczej?
  • „Ze zmianami” czy „z późniejszymi zmianami”?
    24.11.2005
    24.11.2005
    W pismach urzędowych, powołując przepis prawny, wskazuje się miejsce jego publikacji. Dyskusja w gronie przyjaciół skupiła się wokół tematu wskazywania w pismach urzędowych miejsc publikacji ustaw i rozporządzeń. Stąd pytanie, która forma zapisu jest właściwa: „Dz.U. nr xx poz. xx z póżniejszymi zmianami” czy „Dz.U. nr xx poz. xx ze zmianami”?
    Pozdrawiam,
    Barbara Biegańska
  • zaje***ście
    14.11.2005
    14.11.2005
    Witam!
    Znajomy kupił gazetę z dołączoną bajką dla dzieci o tytule Pinokio. W bajce tej stary stolarz zmajstrował drewnianego chłopczyka i rzekł do niego: „Będziesz się nazywał Pinokio”. Na to Pinokio: „Zajebiście!!!”. Wyrazu zajebiście w żadnym z moich słowników nie znalazłem. Czy należy się spodziewać, że w niedługim czasie znajdzie się ono w korpusie języka polskiego?
    Co nie daj Boże! :-)
    Pozdrawiam,
    Witold
  • Przepraszam
    4.11.2005
    4.11.2005
    Witam serdecznie.
    Chodzi mi o wyraz przepraszam. Czy należy ten wyraz traktować jako swego rodzaju prawo (w domyśle jakby zbiór przepisów)? Uważam, że wyraz przepraszam jest swego rodzaju nie tylko łącznikiem z osobą, wobec której jest on wypowiedziany, ale również przyznaniem się do winy czy błędu. Czy mam rację?
    Pozdrawiam,
    Maria
  • grzeczność w Internecie
    31.10.2005
    31.10.2005
    Jak powinno się zwracać do rozmówcy w Internecie bądź w mailach? Pisząc ci czy Ci? Spotykane są obie formy, ale która jest poprawniejsza?
  • patroni
    20.10.2005
    20.10.2005
    Witam serdecznie!
    Mam pytanie związane z nazwami szpitali, instytutów, uniwersytetów itp. Czy nadając imię jakiegoś naukowca, lekarza, należy podawać jego tytuły naukowe? Czy powinien to być np.: Szpital imienia prof. dra med. Jana Kowalskiego, czy też Szpital imienia Jana Kowalskiego? Spotkałem się z opinią, iż w przypadku znanych osób nie należy podawać ich tytułów, ale jak określić, czy ktoś jest znany, czy też nie?
  • pierwszy dżentelmen
    4.10.2005
    4.10.2005
    Żona prezydenta określana jest mianem pani prezydentowa lub czasem pierwsza dama. Załóżmy, że prezydentem jest kobieta. Czy istnieje odpowiednik powyższych określeń, określający męża pani prezydent? Czy określenia te należy pisać z wielkiej litery?
  • w ustach mężczyzny
    20.09.2005
    20.09.2005
    Komentator mężczyzna rzekł o żeńskiej drużynie: „Męczyliśmy się”, „Rzuciliśmy się do odrabiania strat”. Odebrałem to jako niezręczność, gdyż grupa wykonująca czynność składała się wyłącznie z kobiet („Męczyłyśmy się” w ustach mężczyzny zabrzmiałoby kuriozalnie, więc oczekiwałbym całkiem innej konstrukcji). Kiedy jednak o meczu pań mężczyźni mówią „Wygraliśmy”, „Przegraliśmy”, to tego dysonansu nie słyszę.
    Czy rzeczywiście są to dwa stylistycznie różne przypadki, choć sytuacyjnie takie same?
  • pytanie zaczynające się od przeczenia
    13.09.2005
    13.09.2005
    Jak powinna brzmieć odpowiedź na pytanie zaczynające się od przeczenia? Na przykład: „Nie lubisz pomidorów?”. a) „Nie” – oznaczające ‘nie lubię pomidorów’, stosowane w 90% odpowiedzi, b) „Tak” – oznaczające ‘nie lubię pomidorów’, wydaje się logiczniejsze. Czy może być tak, że obie formy są poprawne, w zależności od tego jak zrozumieją się obie strony?
  • pierw – wpierw – najpierw
    12.09.2005
    12.09.2005
    Zastanawiają mnie losy wyrazu pierw. Słowniki określają go jako przestarzały bądź książkowy, zdawałoby się więc, że w mowie potocznej używany jest bardzo rzadko. Tymczasem jest on powszechnie stosowany, najczęściej przez ludzi młodych; zaobserwowałem, że już studenci używają go rzadko.
    Co ciekawe, jego używanie zwykle jest niemile widziane przez otoczenie; słowo pierw jest nielubiane przez polonistów, nierzadko wręcz tępione w szkołach i traktowane jak błąd językowy. Czy słusznie?
  • Kreślę się z poważaniem
    30.06.2005
    30.06.2005
    Można użyć kreślę się z poważaniem. Czy poprawnie będzie kreślę się z pozdrowieniami lub kreślę się, pozdrawiając? Jeśli nie, to jak to sformułować?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego