pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • konował
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy neologizm koniował jest słowem na pograniczu inwektywy i wulgaryzmu, czy też nie? Potrzebuję ekspertyzy językoznawczej w tym zakresie, dlatego proszę o podanie danych eksperta, który by się tego podjął.
    Z poważaniem
    Prezes Rady Podkarpackiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej
    Krzysztof Strawa
  • nazwa szkoły
    5.06.2002
    5.06.2002
    Czy w nazwie szkoły można napisać: „ZSB im. Gen. St. Maczka”? Sprawa jest bardzo pilna, bo dotyczy świadectw szkolnych.
  • wstąpić się
    3.06.2002
    3.06.2002
    Chciałby się dowiedzieć, czy poprawne jest wyrażenie: „Materiał się wstąpił” w znaczeniu 'skurczył się'. Mam wrażenie, że jest to regionalizm, ale chciałbym uzyskać informacje, czy jest on do zaakceptowania.
    Z poważaniem,
    Robert Klarecki
  • Afroamerykanin
    17.05.2002
    17.05.2002
    Co Państwo sądzą o wyrazie afro-Amerykanin pojawiającym się coraz częściej w naszym języku?
  • Pan/Pani
    15.05.2002
    15.05.2002
    Bardzo proszę o odpowiedź, w jaki sposób mam napisać następującą rzecz: zwrot grzecznościowy do Pana, Pani w liście oficjalnym np. Pana (-ią) – chodzi o podzielenie i przeniesienie zarazem odmienionego skrótu od słowa Pani.
    Czy powinno być: Pana(-ą)? Czy powinno być: Pana (-ią)?
    Chodzi mi zarówno o skrót (z lub bez i w wyrazie Pani, i które zmiękcza, jak i o obecność lub nie spacji po słowie Pan, tuż przed nawiasem. Proszę też o małe uzasadnienie poprawnej pisowni (argumenty za).
    Czekam i z góry b. dziękuję
    Pozdrawiam,
    Magda
  • Dokładnie!
    26.04.2002
    26.04.2002
    Szanowny Panie,
    ostatnio spierałam się z kolegą o zwrot Właśnie! i Dokładnie!. On twierdzi, że zgadzając się z czymś, należy mówić Właśnie (np. &#0132Czujesz się niepewnie? – Właśnie&#0148). Nie uważam, że to nie jest poprawne, ale wydaje mi się, że zwrot Dokładnie jest bardziej elegancki, ale według kolegi jest on zupełnie niepoprawny. Może to drobnostka, ale jednak są to zwroty dość często używane. Chciałabym więc poznać opinię znawców w tym zakresie. Czy lepiej mówić Właśnie!, czy Dokładnie?
    Dziękuję za poświęcenie mi uwagi,
    Z poważaniem,
    Małgorzata Żabówka
  • kultura języka w sieci
    25.04.2002
    25.04.2002
    Chciałabym się dowiedzieć, czy z punktu widzenia kultury języka istnieją jakieś specjalne zasady konstruowania, pisania e-maili? Czy najlepiej po prostu stosować zasady dotyczące listów tradycyjnych?
    Pozdrawiam,
    Aleksandra Sobieraj
  • powtarzanie wyrazów
    5.04.2002
    5.04.2002
    Kiedy byłem w szkole, moja polonistka zawsze poprawiała mi na czerwono zdanie: „Moim ulubionym okresem jest okres romantyzmu”. Oczywiście chodziło o powtórzenie słowa okres. Wtedy mnie to bulwersowało, dziś zgadzam się z oceną polonistki. Niemniej w wielu przypadkach powtórzenie tego samego wyrazu jakoś mnie nie razi.
    Pomijam tu oczywiście przypadki, kiedy chodzi o świadomy zamysł stylistyczny; pomijam wszelkie dilogie, anafory itp. Chodzi mi o zwykły tekst i o takie sytuacje, gdy trudno ocenić, czy powtórzenie już jest nadużyciem, czy jeszcze nie. W niniejszym pytaniu powtarzają się powtórzenie, przypadki, chodzi o, a także polonistka, którą mogłem zastąpić nauczycielką, ale nie zrobiłem tego, ponieważ wydaje mi się, że nie trzeba. Ale może trzeba?
    Albo takie zdanie: „Przydawka stojąca przed rzeczownikiem opisuje go, stojąca po nim – klasyfikuje”. Czy jest istotne, by silić się na wyszukiwanie synonimu i zamiast drugiego stojąca pisać następująca? Albo w ogóle pominąć imiesłów? (Wystarczyłoby samo po nim).
    Kiedy piszę sobie sam, niespecjalnie się tym przejmuję. Problem zaczyna się wtedy, kiedy dziecko prosi, by mu sprawdzić wypracowanie. Sprawdzam, nie razi mnie, a potem nauczycielka uznaje to i owo za błąd, w moim przekonaniu nieraz na wyrost.
    Nie oczekuję w tej kwestii surowych uregulowań. Wierzę w to, że użytkownik języka ma tu stosunkowo dużą swobodę. Niemniej nie chciałbym za bardzo zabrnąć w liberalizm, bo może się okazać, że jednak…
    Liczę (jak zawsze) na krótką odpowiedź, ale równocześnie wdzięczny byłbym za wskazanie, gdzie mógłbym znaleźć obszerniejsze omówienie tego zagadnienia.
    Dziękuję.
  • Szanowna Pani!
    4.04.2002
    4.04.2002
    Która forma jest poprawna:
    1. Szanowny Panie, (z przecinkiem na końcu), czy
    2. Szanowny Panie: (z dwukropkiem na końcu).

    Dziękuje,
    Izabela
  • daty
    4.04.2002
    4.04.2002
    Jak prawidłowo powinno pisać się datę? Po czym stawiać kropki (np. 4.04.2002), jak to jest, gdy piszemy nazwy miesięcy (4 kwiecień/ kwietnia 2002). Co w jakiej kolejności? Jak to jest z listami, dokumentami, pismami urzędowymi? A co z datami, które proponuje komputer (program tekstowy Word)?
    Proszę o szybką odpowiedź. Nie chciałabym błędnie napisać jednego bardzo powiażnego dokumentu. Z góry dziękuję.
  • Jego Magnificencja…
    3.04.2002
    3.04.2002
    Mam problem: czy do Rektora zwracamy się Jego Magnificencjo czy Wasza Magnificencjo i dlaczego?
  • dyrektor generalna?
    3.04.2002
    3.04.2002
    Która forma jest poprawna w odniesieniu do kobiety: dyrektor generalna czy dyrektor generalny?
  • -że emfatyczne
    3.04.2002
    3.04.2002
    Czy poniżej podane zdanie (chodzi głównie o partykułę -że) jest poprawne? Jeśli tak, to w jakich tekstach literackich można jej użyć?
    „Jestem przekonany o prawdziwości tejże konstatacji”.
  • Pani Lidio…
    6.03.2002
    6.03.2002
    Chciałabym prosić o wyjaśnienie formy:
    Pani …….
    Panie……
    i tu następuje imię (Pani Zosiu, Panie Darku itd.). Forma ta używana jest zarówno w mowie, jak i w piśmie. Moje wątpliwości biorą się z tego, że Pan/Pani to forma oficjalna, a użycie imienia to przecież forma nieoficjalna. Czy nie występuje tu niezgodność form?
    Z góry dziękuję
    Lidka
  • tytuły
    22.02.2002
    22.02.2002
    Czy tytułem naukowym jest, pisane po nazwisku, wyrażenie prof. UW lub prof. PK [Politechniki Krakowskiej]? Czy można uznać, że tytułem naukowym danej osoby jest profesor, jeśli podpisuje się ona [dane niezgodne z prawdą]: dr hab. Marek Kowalski (prof. UW)? Jak należy zapisać tytuły tak podpisującej się osoby?
  • prawdziwy patriota
    1.02.2002
    1.02.2002
    Czy dopuszczalne jest użycie zwrotu, który jest często spotykany w polskich mediach – prawdziwy patriota i jakie są najlepsze określenia tego słowa?
  • proszę księdza
    11.01.2002
    11.01.2002
    Szanowni Państwo,
    Zwracam się z prośbą o pomoc w znalezieniu jak najbardziej zręcznej formy, jaką należy stosować zwracając się do osoby duchownej w oficjalnych sytuacjach, pismach. Szczególne trudności napotykam wtedy, gdy osoba duchowna nie pełni ważnych funkcji kościelnych, czyli jest po prostu księdzem, a nie np. proboszczem parafii. Forma: „Wielebny księże” wydaje się być wyjątkowo niezręczna. Byłabym wdzięczna za pomoc i przesłanie propozycji.
    Pozdrawiam,
    Iwona Jezierska
  • na dzień dzisiejszy
    19.12.2001
    19.12.2001
    Dzień dobry.
    Mam wątpliwości, wręcz prawie pewność, że określenie: na dzień dzisiejszy, jest niewłaściwe. Słyszę je jednak codziennie, zwłaszcza w wypowiedziach do mikrofonu (RiTV). Wówczas odnoszę wrażenie, że to właśnie ten mikrofon powoduje, iż ludzie nieprzywyczajeni doń, nagle zaczynają wstydzić się swojego potocznego języka. I co wtedy robią? Otóż kombinują, jak by upiększyć swą wypowiedź, uczynić ją bardziej mądrą, dostojną. Tak Ja (językoznawca się znalazł) NA DZIEŃ DZISIEJSZY widzę przyczyny powszechnego stosowania powyższego zwrotu. Proszę Szanowną Redakcję o opinię, życząc przy tej okazji wesołych Świąt.
  • znajdziecie Państwo czy znajdą Państwo?
    19.11.2001
    19.11.2001
    Kochani,
    Czy poniższe wyrażenie jest poprawne: „Wśród naszych propozycji znajdziecie Państwo…”
    Życzę miłego tygodnia
  • życzenia i wyrazy szacunku
    19.11.2001
    19.11.2001
    Uprzejmie proszę Pana Profesora o odpowiedź na dwa, ważne dla mnie, pytania:
    1. Czy można składać życzenia w imieniu własnym (oraz instytucji)? Jeśli nie, to proszę o podanie właściwej formy grzecznościowej, uwzględniającej oficjalną sytuację składania życzeń od siebie (szefa) i pozostałych pracowników.
    2. W jakich oficjalnych sytuacjach można przekazywać wyrazy szacunku? Czy z punktu widzenia językowego tylko w relacji: młodszy – starszemu (szczególnie zasłużonemu)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego