pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • Sentencja, aforyzm, złota myśl
    30.01.2019
    30.01.2019
    Dzień dobry. Czy mógłby mi ktoś jasno i wyraźnie wyjaśnić różnicę między sentencją, aforyzmem i złotą myślą?
  • Zmarły żegna rodzinę…
    4.10.2018
    4.10.2018
    Szanowna Poradnio, 
    podczas uroczystości pogrzebowych słyszy się niekiedy formułę zmarły żegna rodzinę, przyjaciół (…). Czy z punktu widzenia grzeczności językowej są to słowa odpowiednie?
    Według mnie sensowniej byłoby powiedzieć, że to rodzina i przyjaciele żegnają zmarłego – wyjąwszy okoliczność, w której osoba nieżyjąca zostawiła po sobie list pożegnalny.
  • Prawo do umierania w spokoju i godności
    3.10.2018
    3.10.2018
    W korytarzu szpitalnym wywieszono ogłoszenie informujące o przysługujących pacjentowi prawach. Jeden z punktów powyższego obwieszczenia przyprawia tyleż o zgrozę, co i o uśmiech: Pacjent ma prawo do umierania w spokoju i godności.
    Intencje powyższego zapisu są dość oczywiste, jednak forma i stylistyka pozostawia sporo do życzenia.
    Czy pomogłaby Pani w przeredagowaniu powyższego zapisu tak, aby pacjent ze spokojnym sercem mógł korzystać z usług powyższej placówki medycznej?
    W korytarzu szpitalnym wywieszono ogłoszenie informujące o przysługujących pacjentowi prawach. Jeden z punktów powyższego obwieszczenia przyprawia tyleż o zgrozę, co i o uśmiech: Pacjent ma prawo do umierania w spokoju i godności.
    Intencje powyższego zapisu są dość oczywiste, jednak forma i stylistyka pozostawia sporo do życzenia.
    Czy pomogłaby Pani w przeredagowaniu powyższego zapisu tak, aby pacjent ze spokojnym sercem mógł korzystać z usług powyższej placówki medycznej?
  • Dziękuję czy podziękuję?
    19.09.2018
    19.09.2018
    Szanowna Redakcjo,
    zwracam się do Państwa z pytanie o użycie czasownika podziękować w funkcji uprzejmej odmowy. Czy w odpowiedzi na propozycję, np.: Napije się Pan herbaty? można odpowiedzieć Nie, podziękuję, czy może jest to niepoprawne? Moi znajomi śmieją się z tej odpowiedzi jako wiejskiej, w najlepszym razie regionalnej. Ich zdaniem należy odpowiadać jedynie Nie, dziękuję.
    Dziękuję za odpowiedź!

    Z poważaniem
    Czytelnik
  • Małoliterowy szef
    1.06.2018
    1.06.2018
    Często pisząc maila mam problem, jak napisać o swoim szefie. Jakoś ładniej wygląda mi pisanie go wielką literą (w stylu Przekazałem ofertę Szefowi, odezwie się w tej sprawie jutro), ale nie jestem pewien, czy to forma poprawna. Bo może przesadzam z grzecznością, a szef powinien być jednak „małoliterowy”).
  • Jak pisać o doktorze habilitowanym?
    18.05.2018
    18.05.2018
    Szanowni Państwo,
    znanym elementem etykiety akademickiej jest zwyczaj, by do doktora habilitowanego zwracać się per panie profesorze. A czy pisząc o doktorze habilitowanym jako o osobie trzeciej w liście do innego pracownika naukowego, również warto przestrzegać tej zasady, czy może należałoby postąpić jakoś inaczej?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Inwektywa
    19.03.2018
    19.03.2018
    Czy w stwierdzeniu zachowanie chamskie, nacechowane arogancją zawarta jest inwektywa?
    Z góry dziękuję za rozwianie wątpliwości.
  • Co zamiast Szanowni Państwo?
    7.02.2018
    7.02.2018
    Szanowni Państwo,
    kiedy piszę mejle, to czasem formuła powitalna Szanowni Państwo wydaje mi się zbyt uroczysta. Wolę po prostu Dzień dobry. Jednak gdy mejl jest wysyłany o późnej godzinie, to może bardziej na miejscu byłoby Dobry wieczór. Lecz wówczas może się zdarzyć tak, że zostanie on odczytany następnego dnia w porze jak najbardziej dziennej.
    Dylemat ten nie jest może sprawą życia i śmierci, ale ciekaw jestem, co by Państwo doradzili.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Kolejność elementów w formie adresatywnej
    18.12.2017
    18.12.2017
    Szanowni Państwo,
    która forma adresowania jest poprawna? (Ja preferuję wersję numer 1, jednakże często współpracownicy każą mi stosować wersję 2). Jakie są zasady i która forma jest wzorcową?

    1)
    Dziekan Wydziału Humanistycznego
    Uniwersytetu Warszawskiego
    prof. dr hab. Jan Kowalski

    2)
    Prof. dr hab. Jan Kowalski
    Dziekan Wydziału Humanistycznego
    Uniwersytetu Warszawskiego
  • Adresujemy list
    12.12.2017
    12.12.2017
    Jak podpisać kopertę, wrzucona będzie prosto do skrzynki, nie przez pocztę. Czy mogę podpisać Sz. Państwo Kowalscy?

    Dziękuję.
  • Szanowna Pani Anno!
    7.12.2017
    7.12.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać, czy w pewnych sytuacjach można uznać za dopuszczalny zwrot Szanowna Pani Anno? Pytanie dotyczy sytuacji, gdy zwracam się do kogoś, kogo dobrze znam, ale kto znajduje się wyżej w hierarchii. Oczywiście jeśli ta osoba ma jakiś tytuł lub zajmuje jakieś stanowisko, to piszę: Pani Doktor/Dyrektor, są jednak sytuacje, gdy nie ma takiej możliwości, a Szanowna Pani wydaje się zbyt formalne.

    Dziękuję za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku
    Paulina Walerzak
  • Pan -– tylko w sytuacjach grzecznościowych i osobistych
    5.12.2017
    5.12.2017
    Szanowni Eksperci,
    coraz częściej spotykam się ze stosowaniem form grzecznościowych Pani, Pan nie w funkcjach adresatywnych i pisanych wielką literą. Na przykład: Zapraszamy na wykład, który wygłosi Pan Prof. Jan Kowalski – czy nie wystarczy … profesor Jan Kowalski? Ten dzban pochodzi z kolekcji Pani Anny Wiśniewskiej – czy nie lepiej … z kolekcji Anny Wiśniewskiej?

    Z poważaniem
    Iwona
  • Jak zakończyć rozmowę?
    7.11.2017
    7.11.2017
    Szanowni Państwo,
    co odpowiedzieć, kiedy starsza od nas osoba na zakończenie rozmowy telefonicznej mówi Pozdrawiam? Czy pewien okres znajomości uprawnia do tego, by również pozdrowić? Jeśli nie, co zatem powiedzieć, gdy zwykle komunikujemy się telefonicznie i Do widzenia jest jakoś niezręczne. Czy może Do usłyszenia?
  • Państwo mówią
    4.10.2017
    4.10.2017
    Czy dopuszczalna jest forma Państwo robicie, mówicie?
  • Mamy dla ciebie kilka porad czy: Mamy dla Ciebie kilka porad?
    28.09.2017
    28.09.2017
    Szanowni Państwo,
    ze względów grzecznościowych w korespondencji piszemy zaimki Cię, Ty, Tobie itp. dużą literą. Czy ta sama zasada obowiązuje w artykułach (w prasie lub na blogach), w których zwracamy się do czytelnika? Która forma jest poprawna: Mamy dla ciebie kilka wskazówek, jak urządzić łazienkę czy Mamy dla Ciebie kilka porad, jak urządzić łazienkę?

    Z poważaniem
    Joanna
  • Czy widziały panie, co się stało?
    26.09.2017
    26.09.2017
    Szanowni Państwo,
    kiedy zwracam się do dwóch osób, z których z jedną jestem na ty, a z drugą nie, powstaje pewien problem. Np.:
    1. Czy pani i Helena widziałyście, co się stało?
    2. Czy widziały panie, co się stało?
    3. Czy widziała pani z Heleną, co się stało?
    4. Czy widziałyście panie, co się stało?
    5. Czy widziała pani i Helena, co się stało?

    Czy któraś propozycja jest lepsza od pozostałych? A może jeszcze inaczej?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Liczba mnoga w tekstach naukowych
    30.06.2017
    30.06.2017
    Szanowni Państwo,
    od dłuższego czasu zastanawia mnie kwestia poprawności stosowania 1 os. liczby mnogiej w dyskursie matematycznym (przyjmijmy, że…, zauważmy, że…). Dla porównania w pracach naukowych z zakresu nauk humanistycznych raczej pomija się stosowanie form osobowych (a przynajmniej uważa się je za niepożądane). Z czego wynika ta różnica?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelniczka
  • Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby
    28.06.2017
    28.06.2017
    Czy poprawne jest zamieszczanie w podaniach i wnioskach sformułowania Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby? Czy nie jest to zbyt nachalne i nie brzmi to zbyt „pleonastycznie”, skoro petenci podań i wniosków z definicji składają je w tym jednym określonym celu i odgórnie wiadome jest, że liczą na jego pozytywne rozpatrzenie?
  • Daj mi książkę, proszę
    1.06.2017
    1.06.2017
    Dzień dobry, Szanowni Państwo!
    Chcę zapytać, czy poprawne jest mówienie w następujący sposób: Daj mi książkę, proszę.
    Czy jest to błąd? Czy nie można zestawiać formy trybu rozkazującego z proszę?

  • Szanowni
    24.05.2017
    24.05.2017
    Pracuję w firmie korporacyjnej i od jakiegoś czasu w oficjalnych mailach pojawia się nagłówek Szanowni, w związku z czym mam pytanie, czy to jest prawidłowo użyty zwrot, bo jakoś odbieram to negatywnie, czy słusznie?

    Dziękuję bardzo za odpowiedź.
    Mariola Wójciak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego