pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • świętej pamięci
    5.12.2015
    5.12.2015
    Szanowni Państwo,
    co jakiś czas czytam, ogłoszenia w którym ktoś pisze, że zmarł ś.p. Jan Kowalski. Czy poprawne jest dodanie ś.p. w tym kontekście?
  • doktor honoris causa
    4.12.2015
    4.12.2015
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie, jak należy zwracać się do osoby posiadającej tytuł doktora honoris causa.
    Z wyrazami szacunku
    Olena S.
  • kłopot z pieczątką
    24.06.2015
    24.06.2015
    Szanowni Państwo
    w 2011 roku ukończyłam studia na kierunku Ekonomia, uzyskując tytuł: magister. W tym roku zakończyłam studia na zupełnie innym kierunku – Inżynieria Środowiska – uzyskując tytuł: inżynier.
    Czy na pieczątce, której używam w pracy, może widnieć forma: mgr inż. Magdalena P…, czy nie mogę łączyć tych dwóch tytułów ze względu na odmienność kierunków studiów, jakie ukończyłam. Jeśli nie, to w jaki poprawny sposób powinna wyglądać moja pieczątka?
  • z odrobiną przesadnej troski o adresata
    22.06.2015
    22.06.2015
    Szanowni Państwo,
    chciałem zapytać, jak daleko sięgają językowe zwyczaje grzecznościowe. Czy kiedy używamy w korespondencji takich zaimków jak my, wy, nasz, wasze, to powinniśmy zapisywać je wielką literą, jeśli zawiera się w nich osoba adresata? Wydaje mi się, że tak. Spotkałem się też np. z formą Was Obu, ale tutaj druga wielka litera zdaje mi się przesadą.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • trzy pytania o cudzą córkę
    31.05.2015
    31.05.2015
    Chciałbym zapytać, jak należy przekształcić pytanie „Wiesz, gdzie jest TWOJA córka?”, aby otrzymać poprawną formę grzecznościową. Oto opcje, które spotkałem i pomiędzy którymi się waham:
    1. Wie pan, gdzie jest pana córka?
    2. Wie pan, gdzie jest pańska córka?
    3. Wie pan, gdzie jest jego córka?

    Jeżeli to druga forma jest poprawna, to chcę jeszcze zapytać, jaka byłaby poprawna, gdyby pytanie było kierowane do kobiety (o ile mi wiadomo, przymiotnik pański nie ma żeńskiego odpowiednika).
  • Boli, pacjencie?
    28.05.2015
    28.05.2015
    ByłÂem ostatnio u dentysty. MłÂoda pani stomatolog przez całÂy czas zwracałÂa się do mnie per pacjencie („Boli, pacjencie?”, „Jeszcze chwila, pacjencie” itp.). Czy taka trochę dla mnie dziwna forma jest uprzejma i dopuszczalna?
  • powitanie na poczcie głosowej
    23.05.2015
    23.05.2015
    Proszę o informację, która propozycja jest poprawna, lepsza, gdy połączy nas z pocztą głosową: „Jan Kostrzewski, firma Hajduk, proszę zostawić wiadomość” czy „proszę zostaw wiadomość” lub „proszę o pozostawienie wiadomości”. Dotyczy to komórki służbowej dyrektora firmy.
    Pozdrawiam
    Jan K.
  • list do episkopatu
    15.04.2015
    15.04.2015
    Szanowni Państwo,
    zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o pomoc w ustaleniu poprawnej formy zwrotu grzecznościowego rozpoczynającego list, kiedy odbiorcami jest kilku biskupów i arcybiskupów. Jakiego zwrotu powinienem użyć: Najdostojniejsi i Najprzewielebniejsi Księża Arcybiskupi i Biskupi? Czy powinienem użyć innego zwrotu?
    Piotr Łukasiewicz
  • Kim są Spellmanowie?
    22.02.2015
    22.02.2015
    Czy (i w jakich przypadkach) końcówki -owie doklejanej do nazwiska można używać, kiedy chodzi o same kobiety? W jednym filmie padły słowa „Wracaj natychmiast do Spellmanów” (chodziło o siostry / siostry z bratanicą / dom zamieszkany przez siostry z bratanicą).
  • jedno na k…, drugie na d…
    31.12.2014
    31.12.2014
    Dzień dobry!
    Zastanawiałem się ze znajomym nad słowem kutas. Traktuję to słowo jako wulgarne i nazywam je przekleństwem. Plasuję je pod tym względem choćby blisko słów rozpoczynających się od ch czy k pod względem wulgarności. Pochodzę z Małopolski. Znajomy jest z Dolnego Śląska i twierdzi, że traktowanie tego słowa w ten sposób to specyfika małopolska, a on nie byłby skłonny nazwać go przekleństwem i plasowałby go obok takich słów jak np. dupa. Czy ma rację? Pytanie jest poważne.
  • Jak przedstawić komuś swoją żonę
    19.12.2014
    19.12.2014
    Szanowni Państwo,
    jaka jest najbardziej poprawna, najbardziej elegancka forma przedstawienia nazwiska rodowego małżonki: Maria Nowak z Kowalskich, Maria z Kowalskich Nowak, Maria Nowakowa z Kowalskich, Maria z Kowalskich Nowakowa, Maria Nowak de domo Kowalska, Maria de domo Kowalska Nowak, Maria Nowak primo voto Kowalska czy może jeszcze jakieś inne? Jaki rejestr mają te formy, czy któreś z nich są polecane, odradzane, nacechowane?
    Z szacunkiem
    Bartek, stały czytelnik
  • wyrazy ekspresywne
    15.12.2014
    15.12.2014
    Witam!
    Bardzo proszę o pomoc w ustaleniu czy wyrazy niebywały, niewinny, zastraszający, nie można i niestety mogą (w odpowiednim kontekście) zaliczać się do słownictwa ekspresywnego.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!
    Marta Grabowska
  • specjalizacja lekarska na pieczątce
    12.12.2014
    12.12.2014
    Szanowni Państwo,
    dopadła mnie wątpliwość dotycząca poprawnej formy stosowanej na pieczątkach lekarskich. Lekarz po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego uzyskuje tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny. Czy poprawna jest forma: specjalista pediatra, czy specjalista pediatrii? I odpowiednio w innych dziedzinach? Można również zastosować specjalista w dziedzinie pediatrii, dlatego druga forma, z dopełniaczem, wydaje mi się bardziej poprawna.
    Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź
  • podziekowania dla pani burmistrz
    2.12.2014
    2.12.2014
    Jak jest poprawnie: wiceburmistrz czy zastępca burmistrza? Czy w oficjalnym podziękowaniu należy napisać nazwę ww. funkcji z dużej litery i czy po nazwisku osoby piastującej to stanowisko piszemy myślnik, czy przecinek?
    … podziękowania dla Pani Janiny Kowalskiej – wiceburmistrza…
    … podziękowania dla Pani Janiny Kowalskiej – Wiceburmistrza…
    … podziękowania dla Pani Janiny Kowalskiej, zastępcy burmistrza…
    … podziękowania dla Pani Janiny Kowalskiej, Zastępcy Wiceburmistrza…

  • oficjalny e-mail do współpracowników
    23.11.2014
    23.11.2014
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie, jakie zwroty/nagłówki są właściwe i stosowne w korespondencji e-mailowej kierowanej do większej zbiorowości, stosowanej w komunikacji wewnątrz firmy, której pracownicy zwracają się do siebie po imieniu, choć są wyjątki (np. do Dyrektora Generalnego zwracamy się Panie Dyrektorze). Dodam, że treść korespondecji emailowej dotyczy przeważnie spraw oficjalnych i ton wypowiedzi jest raczej formalny, np. „Informuję, że…”.
  • Małżonek korzysta ze zwolnienia
    10.11.2014
    10.11.2014
    Dzień dobry,
    chciałabym dowiedzieć się, czy prawidłowe jest – bardzo rozpowszechnione nawet w oficjalnych pismach – sformułowanie przebywać na zwolnieniu lekarskim. Wydaje mi się, że bardziej prawidłowy jest zwrot korzystać ze zwolnienia. Ponadto razi mnie zwrot mój małżonek. Wydaje mi się, że przedstawiając własnego męża (żonę), powinno używać się określenia mąż (żona), a nie małżonek.
  • kłopot z doktorem po habilitacji
    9.11.2014
    9.11.2014
    Szanowni Państwo,
    usłyszałem kiedyś radę, żeby w korespondencji zwracać się do doktora habilitowanego per panie profesorze. Czy rzeczywiście jest to poprawne rozwiązanie? A może lepiej byłoby panie docencie?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • gospodyni jako gospodarz
    26.09.2014
    26.09.2014
    Witam, czy na spotkaniu firmowym, przedstawiając szefową firmy, bardziej poprawnie będzie powiedzieć: „A teraz przedstawiam gospodynię dzisiejszego spotkania, panią Annę Kowalską”, czy też należy użyć słowa gospodarz?
    Z góry dziękuję za informacje,
    pozdrawiam
    KB
  • Kocham cię czy Cię kocham?
    26.09.2014
    26.09.2014
    Było już w Poradni o tym, że słowa ciebie czy tobie, które z kurtuazji piszemy od dużej litery w liście, w innej sytuacji, kiedy występują w dialogach powieści – piszemy od małej. A jak potraktować te wyrazy w tekście, np. wiersza czy piosenki, który w całości ma formę wypowiedzi adresowanej do kogoś, ale który najczęściej nie jest rzeczywistym wyznaniem, tylko właśnie takim sobie użytkowym tekstem?
  • kircha
    11.09.2014
    11.09.2014
    Szanowna Redakcjo,
    czy słowo kircha (jako synonim protestanckiej świątyni) można/należy traktować jako określenie pejoratywne bądź obraźliwe?
    Z szacunkiem i podziękowaniem za codzienną inspirację do rozmyślań o języku
    Bartek, stały czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego