składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • strona internetowa
    14.10.2004
    14.10.2004
    Jaka jest prawidłowa forma: strona internetowa czy strony internetowe (mówiąc o jakimś konkretnym adresie WWW)? Powinno się mówić na tej stronie czy na tych stronach?
  • na górze, u góry
    11.10.2004
    11.10.2004
    Witam! Chciałbym się dowiedzieć, kiedy mówi się na górze, a kiedy – u góry.
    Pozdrawiam,
    Krzysiek Felsmann
  • względnie
    7.10.2004
    7.10.2004
    Czy dopuszczalne jest używanie słowa względnie w znaczeniu ‘lub, bądź’? Przykład: „Do mycia użyć wody z mydłem, względnie innym środkiem czyszczącym”.
  • droga w kierunku na…
    25.09.2004
    25.09.2004
    Często można usłyszeć zwroty typu droga w kierunku na Warszawę albo pociąg jedzie w kierunku na Kraków itp. Mnie one rażą i wydaje mi się, że można powiedzieć potocznie droga na Warszawę, a jeżeli chcemy użyć słowa kierunek, to tylko droga w kierunku Warszawy. Czy mam rację?
  • rodzaj gramatyczny w polszczyźnie
    15.09.2004
    15.09.2004
    Witam!
    Czy rzeczowniki w języku polskim mają rodzaj męski, żeński i nijaki (w liczbie pojedynczej i mnogiej), czy może oprócz tego rozróżniamy w liczbie mnogiej rodzaje męskoosobowy i niemęskoosobowy?
    Krzysiek Felsmann
  • most na rzece Wiśle
    7.09.2004
    7.09.2004
    Szanowni Państwo,
    Zajmuję się projektowaniem obiektów mostowych i za każdym razem zastanawiam się, które z wyrażeń jest poprawne: most na rzece Wiśle, most przez rzekę Wisłę czy most nad rzeką Wisłą?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Robert Palicki, Poznań
  • na którego drodze
    2.07.2004
    2.07.2004
    Szanowni Państwo!
    Czy sformułowanie na drodze którego w poniższym zdaniu jest poprawne, czy też powinno być zastąpione na którego drodze. „Warto zwrócić uwagę na produktywność w naszym języku tego procesu słowotwórczego, na drodze którego powstał rzeczownik”. Mnie wydaje się, że jest ono poprawne.
    Serdecznie pozdrawiam
    Zbigniew Sepioł
  • przy rynku, w rynku, na rynku?
    1.07.2004
    1.07.2004
    Szanowni Państwo,
    proszę o odpowiedź na pytanie, jak należy mówić: „Budynek znajduje się przy / w / na Rynku Głównym 10”?
  • USA wysłały wojska
    30.06.2004
    30.06.2004
    Szanowni Państwo. Być może to zaćma umysłowa, ale na dwa pytania nie mogę znaleźć w głowie odpowiedzi. Primo, jak powinno się mówić i pisać: „USA wysłały wojska do Iraku”, czy „USA wysłało wojska do Iraku”? Skłaniałbym się ku pierwszej wersji, nie zważając na barierę, którą powoduje brak w języku polskim rozpowszechnionego skrótu SZA (SZAP?), jednak w mediach, m. in. w TVN24, „pampersy” regularnie powtarzają „USA wysłało” (szkoda, że nie „wysłała”, w końcu kończy się na A).
  • mieć i bezokolicznik
    29.06.2004
    29.06.2004
    Witam.
    Chciałem się dowiedzieć, czy poprawna jest nagminnie stosowana w mediach konstrukcja „X miał powiedzieć Y, że…” (z) w znaczeniu „X podobno powiedział Y, że…” (z1). Moim zdaniem zdanie (z) znaczy tyle, co „X powinien był (lub planował) powiedzieć Y, że…” (z2). Która z interpretacji zdania (z) – (z1) czy (z2) jest poprawna?
    Z poważaniem,
    Piotr Gach
  • na skutek i wskutek
    28.06.2004
    28.06.2004
    Witam. Która z form jest poprawna bądź też uznawana za bardziej wzorcową: na skutek czy na wskutek? Dziękuję i pozdrawiam.
  • przyporządkować
    22.06.2004
    22.06.2004
    Czy można używać czasownika przyporządkowywać z przyimkiem do, np.: element przyporządkowany do grupy, czy też należy powiedzieć: element porzyporządkowany grupie?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Marcin
  • akompaniament
    22.06.2004
    22.06.2004
    Dzień dobry. Która z form jest poprawna: przy akompaniamencie muzyki czy przy akompaniamencie muzycznym? Dziękuję.
  • nieść – ze sobą czy za sobą?
    21.06.2004
    21.06.2004
    Jak poprawnie powinno brzmieć zdanie: „Zwróć uwagę na szanse i zagrożenia, jakie niesie ze sobą (czy za sobą) realizacja tego projektu”?
    Bardzo dziękuję z góry za odpowiedź.
  • równoważniki zdań
    17.06.2004
    17.06.2004
    Dzień dobry.
    Chciałem zapytać, czy poprawne jest nagminne stosowanie w mediach równoważników zdań zamiast pełnych zdań, np. „Adam Małysz po raz kolejny zwycięzcą konkursu lotów narciarskich”. Czy nie jest błędem ciągłe pomijanie orzeczenia (tu: został)?
    Z poważaniem, Piotr Gach
  • chromosomy płci czy chromosomy płciowe?
    15.06.2004
    15.06.2004
    Chcę zapytać, które sformułowanie jest poprawne w języku polskim: chromosomy płci XY czy chromosomy płciowe XY?
    Ukłony, E. Wójcik
  • w telewizji czy w telewizorze?
    9.06.2004
    9.06.2004
    Jak jest prawidłowo: ogłądałam coś w telewizji czy ogładałam coś w telewizorze?
  • pierwsze 10 osób
    31.05.2004
    31.05.2004
    Spieramy się ze znajomymi na temat sformułowania często spotykanego z okazji rozmaitych konkursów: pierwsze 10 osób, które nadeślą prawidłową odpowiedź czy może pierwsze 10 osób, które nadeśle prawidłową odpowiedź? A może 10 pierwszych osób, które…? A może zmiana z pierwsze 10 osób na 10 pierwszych osób ma tu znaczenie?
    Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam.
  • dobrze albo wcale
    27.05.2004
    27.05.2004
    1) Zrób to dobrze albo wcale.
    2) Zrób to dobrze albo wcale tego nie rób.
    Czy zastosowany w pierwszym zdaniu skrót składniowy jest dopuszczalny?
  • o kilka minut drogi
    27.05.2004
    27.05.2004
    Często spotykam się z wypadkami określania odległości za pomocą jednostek czasu, np.: „Szkoła oddalona jest od domu o kilka minut”, „Szkoła oddalona jest od domu o kilka minut drogi”. Czy jest to dopuszczalne?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego