składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • ściągnąć na komputer
    9.12.2003
    9.12.2003
    Czy poprawne jest sformułowanie ściągnąć na komputer? A może użycie przyimka do albo czasownika przesłać jest właściwsze?
  • X lub Y
    2.12.2003
    2.12.2003
    Szanowni Państwo!
    Jeśli dobrze rozumiem to, co pisze o orzeczeniu Nowy slownik poprawnej polszczyzny PWN, zdanie „Mama lub tata pójdą do kina” jest poprawne. Jednak mnie wydaje się ono niepoprawne, bo przeciez do kina pójdzie tylko jedno z nich, wiec orzeczenie powinno być w liczbie pojedynczej. Czy mam rację?
    Z góry dziękuję za odpowiedź, łączę pozdrowienia,
    Ludwik Stawowy
  • krem
    2.12.2003
    2.12.2003
    Czy mówi się krem na odparzenia, czy krem przeciwko odparzeniom? Chodzi o preparat, który ma zapobiegać odparzeniom, a gdy już się pojawią, ma je leczyć.
  • obejść
    10.10.2003
    10.10.2003
    Dzień Dobry!
    Mam dylemat. Ktoś napisał zdanie:
    „Jasiu obszedł studnię”.
    „Studnia została ______ przez Jasia”.
    Ktoś napisał, że trzeba wstawić wyraz: obeszta. Czy mógłby Pan udzielić mi informacji, czy jest to prawda, a jeżeli nie, to jaki?
    Serdecznie pozdrawiam
    Krzysztof
  • większość
    10.10.2003
    10.10.2003
    Jak należy napisać: „Większość zanieczyszczeń gazowych i pyłowych jest tak DROBNA, że zwykła maska ich nie zatrzyma” czy „Większość zanieczyszczeń gazowych i pyłowych jest tak DROBNYCH, że zwykła maska ich nie zatrzyma”? Słowniki poprawnościowe zdają się przemawiać za pierwszą opcją, ale czy takie sformułowanie nie sugeruje jakiejś „drobnej większości”?
  • za zaliczeniem – raz jeszcze
    10.10.2003
    10.10.2003
    Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
    Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
    Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
    Pozdrawiam
    Łukasz Starzak
  • rok i lata
    3.10.2003
    3.10.2003
    Dla słowa dzień tworzę zdanie: „To był jeden z najlepszych dni”. Chciałbym utworzyć analogiczne zdanie dla słowa rok, ale chyba nie potrafię. „To był jeden z najlepszych lat” brzmi dziwnie, a „To było jedno z najlepszych lat” sugeruje, że mówimy o porze roku lato.
    Uprzejmie proszę o pomoc.
    Z poważaniem
    Paweł Jemioł
  • pozdrowienia
    30.09.2003
    30.09.2003
    Ostatnio spostrzegłem notoryczne popełnianie błędów przez ludzi przesyłających sobie pozdrowienia. Przez to zaczynam wątpić, czy mam słuszność. Ludzie często piszą „Przekaż pozdrowienia dla rodziców’’, „Pozdrowienia dla Roberta’’. Czy nie powinno się używać formy celownika? Kiedy dokładnie forma dla jest poprawna?
  • konik i wąż
    11.09.2003
    11.09.2003
    Szanowny Panie ekspercie językoznawco!
    Jest takie przysłowie: „Każdy ma swego konika”. Czy nie powinno być swój konik, skoro chodzi o hobby? Podobnie jak mówimy „Widzę węża jadowitego”, ale „Widzę wąż gumowy”.
    Z poważaniem
    Aleksandra Kowal
  • stopa i standard
    2.09.2003
    2.09.2003
    Dzień dobry!
    Czy można podnosić standard czy tylko podwyższać? Dotyczy to też stopy życiowej, procentowej itp.
  • studium
    2.09.2003
    2.09.2003
    Chciałbym dowiedzieć się, jak powinno się poprawnie napisać: programy przyjęte na Studium czy programy przyjęte w Studium (na uniwersytecie)?
  • pisze czy jest napisane?
    29.08.2003
    29.08.2003
    Chciałabym się dowiedzieć, która forma jest poprawniejsza: pisze czy jest napisane?
    Z góry dziękuję.
  • zawnioskować
    29.08.2003
    29.08.2003
    Czy można powiedzieć „Zawnioskuj o kredyt”? Słowa zawnioskuj nie mogłam znaleźć w słowniku etymologicznym.
    Dziękuję z góry za odpowiedź.
    Monika Adamska
  • czytanie Mickiewicza
    25.08.2003
    25.08.2003
    Czy poprawne jest wyrażenie cytat z Mickiewicza (w sytuacji, gdy dwie strony wiedzą, o jakim cytacie mowa), czy taki skrót myślowy nie jest dozwolony?
  • show
    25.08.2003
    25.08.2003
    Witam,
    czy show to rodzaj męski czy nijaki? Porywający show czy porywające show?
    Serdecznie pozdrawiam.
  • homologiczny
    18.07.2003
    18.07.2003
    Z jakim przypadkiem łączy sie wyraz homologiczny? Przykład: homologiczne im pióra ptaków (tak jak odpowiadające im) czy homologiczne do nich pióra ptaków (tak jak podobne do nich)?
    Dziękuję, pozdrawiam.
  • Gazeta pisze…
    18.07.2003
    18.07.2003
    Szanowni Państwo!
    Przez wiele lat uczono mnie, że nie można mówić „Gazeta pisze” itp. Teraz dowiedziałam się, że podobno taka forma została dopuszczona przez Radę Języka Polskiego i uznana za poprawną. Podobno jest to uwzględnione w jakimś słowniku. Kupiłam Wielki słownik ortograficzny – nie znalazłam. Czy faktycznie jest to już poprawna forma (o zgrozo!) i gdzie znajdę ten zapis?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Pożycz dla niego pieniedzy
    14.07.2003
    14.07.2003
    Czy występują w tekstach języka mówionego czy też literackiego formy: „Pożycz dla niego pieniędzy” obok „Pożycz dla niego pieniądze”? Nie mogłem znaleźć odpowiednich haseł w Korpusie.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Zygmunt Frajzyngier
  • w przypadku
    14.07.2003
    14.07.2003
    Szanowni Państwo,
    czy oba poniższe sformułowania są poprawne?
    1) choroba, w przypadku której bardzo się cierpi,
    2) choroba, w której przypadku bardzo się cierpi.
    Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Zbigniew Sepioł
  • myszkować
    14.07.2003
    14.07.2003
    Czy można myszkować za czymś, czy raczej w poszukiwaniu czegoś? A może jeszcze inaczej?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego