Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.
składnia
-
bronić26.06.200326.06.2003Broni ją czy broni jej prawnik? Dopełniacz czy biernik? Czy też obie formy są prawidłowe?
-
z polecenia czy na polecenie?26.06.200326.06.2003Z polecenia dyżurnego czy na polecenie dyżurnego – która pisowania jest poprawna?
-
Wydawał się być…26.06.200326.06.2003„Wydawał się kontynuatorem…” czy „Wydawał się być kontynuatorem…”? Czasownik wydawać się w połączeniu z przymiotnikiem (np. „Wydawał się gruby”) nie potrzebuje być, ale co z rzeczownikiem? Tu jest chyba konieczne być – inaczej brzmi dziwnie. Proszę rozstrzygnąć tę kwestię. Słownik poprawnej polszczyzny PWN odnosi się tylko do użycia tego czasownika z przymiotnikmami, nie mówiąc nic o rzeczownikach i przez to sugerując, iż tak samo powinno być z rzeczownikami – tj. bez być. Mnie się jednak nie chce wierzyć, iżby miało to być błędne, gdyż wyczucie językowe większości osób, które o to pytałem, jednogłośnie wskazuje na być. Będę wdzięczny za pomoc.
-
powód25.06.200325.06.2003Dzień dobry!
Mam pytanie dotyczące wyrażenia z powodu i konstrukcji analogicznych. Wiadomo – co potwierdza SPP – że piszemy i mówimy np. „Nie przyszedłem z powodu choroby”. Jeśli jednak wyraz powód zastąpimy w zdaniu podrzędnym wyrazem który, to należy użyć przyimka z czy dla, np. „Powodem, dla którego którego nie przyszedłem, była choroba” czy może „Powodem, z którego nie przyszedłem, była choroba”? Skoro mówimy z powodu, a nie dla powodu, poprawniejsze wydaje się zdanie drugie, a jednak takich konstrukcji się nie spotyka. Proszę o rozwianie moich wątpliwości: która wersja i z jakiego powodu jest poprawna? -
spełniać rolę24.06.200324.06.2003Czy można spełniać rolę?
-
wielką (dużą) literą czy z wielkiej (dużej) litery?16.06.200316.06.2003Witam!
Chciałbym zapytać, czy mówi się, że dany wyraz pisze się z wielkiej czy dużej litery.
-
na obszarze czy w obszarze?12.06.200312.06.2003Czy można mówić w obszarze zamiast na obszarze? Od kilku lat słyszę, że „Sprawa leży w obszarze gospodarki”, „W tym obszarze rząd nie odnosi sukcesów”, a mnie się wydaje, że coś się dzieje na obszarze albo w przestrzeni. Ale może niepotrzebnie się tym przejmuję.
-
starzenie (się) skóry6.06.20036.06.2003Czy należy mówić o starzeniu się skóry, czy o starzeniu skóry? Pytanie odnosi się też do wysuszania się skóry etc. Czy dopuszczalna jest tylko forma z się, czy też zaimek zwrotny zmienia jedynie sens? Np. starzenie się skóry oznacza jej starzenie się samoistne, a starzenie skóry to starzenie wynikłe z przyczyn zewnętrznych (wiatr, klimatyzacja etc.).
Pozdrawiam -
za opłatą czy za opłatę?6.06.20036.06.2003Dzień dobry!
Która forma jest poprawna: za dodatkową opłatę czy za dodatkową opłatą? Znalazłam wprawdzie w Poradni odpowiedź na podobne pytanie, jednak w Słowniku poprawnej polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego jest przykład: „Za dodatkową opłatę (nie: za dodatkową opłatą) obiecywał im szybkie wykonanie pracy”. A jaką formę przyjąć w zdaniu „Za dodatkową opłatę (opłatą?) można zabrać jedną sztukę bagażu”.
Pozdrawiam, AW
-
podziękowanie5.06.20035.06.2003Szanowni Państwo
Mam w podręczniku polecenie: „Napisz podziękowanie dla kogoś, kto pomógł ci w podjęciu ważnej decyzji”. Powinno być: podziękowania dla kogoś czy podziękowania komuś?
Będę wdzięczna za pomoc,
Jolanta Stecewicz -
mimo to czy mimo tego?5.06.20035.06.2003Kiedy pisać MIMO TO, a kiedy MIMO TEGO?
-
w górę czy do góry?30.05.200330.05.2003Która forma jest poprawna: rzucać w górę czy rzucać do góry?
Dziękuję
P. -
dotykać – czego czy co?29.05.200329.05.2003Dotykał jej czy ją? Będąc w kinie na filmie, spotkałam się z tłumaczeniem: „Dotykał jej”. Pomyślałam, że to błąd tłumacza, gdyż wydawało mi się, że to zdanie powinno brzmieć „Dotykał ją”. Jednak po powrocie do domu sprawdziłam w Słowniku poprawnej polszczyzny i okazało się, że „ktoś, coś dotyka czegoś (nie: coś)”. Przypuszczam, że w przypadku zdania z rzeczownikiem, np. „Dotykał piłki”, nie zastanawiałabym się nad tym, jednak w przypadku zaimka osobowego nie mam pewności, czy taka forma jest poprawna, bo jednak cały czas mnie razi i wydaje trochę nienaturalną. Przy konstrukcji „Dotykał jej” mam wrażenie, jakby brakowało jeszcze jednego wyrazu, np. „Dotykał jej włosów”. Może moje wątpliwości są spowodowane tym, że w większości przypadków taka forma występuje w zdaniach przeczących, np. „Nie drażnił jej”, ale „Drażnił ją”. Dziękuję za odpowiedź,
Pozdrawiam
Beata Janczak -
akademia i inne szkoły29.05.200329.05.2003Szanowni Państwo!
Mówimy „Mam spotkanie na uniwersytecie (na politechnice)”. Czy z akademią jest tak samo? Jak jest poprawnie: mieć spotkanie na akademii czy w akademii? Dziękuję i pozdrawiam.
Z poważaniem
Monika Miszewska -
konkurent27.05.200327.05.2003Dwie panie konkurują o uwagę pewnego pana. Są zatem konkurentkami o jego uwagę czy też konkurentkami do jego uwagi? W sprawozdaniach sportowych jest najczęściej mowa o konkurentkach do pierwszego miejsca, ale czy nie przez błędną analogię do konkurenta do ręki? Będę bardzo wdzięczna za wskazanie właściwej formy.
Anna Strzałkowska -
się26.05.200326.05.2003Szanowni Państwo!
Pytanie dotyczy pewnej konstrukcji z się, która w pewnych otoczeniach jest rusycyzmem. Chciałbym spytać – w których. Wiem, że po czasowniku, ale nie zawsze. Jak jest w takim przykładzie: „Magnetowid się włącza, gdy zostanie wczesniej zaprogramowany”? Czy się należy umieścić tu bezwarunkowo przed czasownikiem? Byłbym jednak niezmiernie wdzięczny za informacje ogólniejszej natury.
Pozdrawiam
Wielbiciel Poradni -
za osobę czy od osoby?26.05.200326.05.2003Czy podając cenę doby hotelowej, noclegu, miejsca na kempingu itp., powinno się pisać: cena… za osobę, czy: cena… od osoby?
-
handlarz – czego czy czym?23.05.200323.05.2003Szanowni Państwo,
handlarz wody czy handlarz wodą jest poprawnym sformułowaniem?
Serdecznie dziękuję. -
Co żeś zrobił?21.05.200321.05.2003Czy poprawne są oba sformułowania: „Co żeś zrobił?”, „Co zrobiłeś?”? Czy słówko żeś istnieje?
Pozdrawiam.
Dziękuję. -
elipsa orzeczenia19.05.200319.05.2003Szanowni Państwo!
Mam problem z dość banalnym zdaniem, które brzmi: „Cieśla przyniósł siekierę, robotnicy bryły smoły, młodzi nosili lepik, powroźnicy zadbali o resztę”. Mój oponent wszakże twierdzi, że konieczne jest powtórzenie orzeczenia przynieśli, jeśli drugi podmiot nie jest w tej samej liczbie i tego samego rodzaju co pierwszy, i uważa, że zdanie powinno brzmieć: „Cieśla przyniósł siekierę, robotnicy przynieśli bryły smoły, młodzi nosili lepik, powroźnicy zadbali o resztę”. Która wersja jest prawidłowa?
Z wyrazami szacunku
Grzegorz Prokop
