składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • dwa wąsy
    24.03.2009
    24.03.2009
    Szanowna Redakcjo,
    w jednej z książek p. Nagajowej jest zamieszczona rozmowa uczniów na boisku podczas przerwy. Pozwolę sobie ją przytoczyć:
    – Ty!
    - No co?
    - Zobacz…
    - No i co?
    - Ale zobacz, taki jakiś inny.
    - Jaki inny? Jaki inny? Zwykły.
    - O zwykły!? Ma osiem nóg!
    - Pokaż!… Idź, głupi, osiem! Sześć i dwa wąsy.

    Moje pytanie dotyczy owych wąsów. Rozmówcy widzą chyba jakieś zwierzątko. Czy dodanie wyrazu dwa jest prawidłowe?
    Z poważaniem
    Barbara S.
  • atakować i kontratakować
    21.03.2009
    21.03.2009
    Dzień dobry,
    czy czasownik kontratakować może mieć jakiekolwiek dopełnienie? Jeśli nie, to dlaczego? Pytam, gdyż napisawszy tytuł: „TomTom kontratakuje Microsoft”, usłyszałem zarzut, iż czasownik kontratakować nie może mieć dopełnienia. Osobiście nie widzę jednak żadnych formalnych przeszkód, żeby pan Kowalski mógł kontratakować pana Iksińskiego. Wszak pan Iksiński pana Kowalskiego atakować może. Dlaczego więc czasownik kontratakować miałby mieć inną łączliwość niż atakować?
    Bartomir
  • imiesłów przysłówkowy
    18.03.2009
    18.03.2009
    Witam!
    Pisząc pracę magisterską, natrafiłem na następujący problem: czy zdanie „Następnie, korzystając z tego opisu, tworzony jest model procesu” jest poprawne gramatycznie?
    Pozdrawiam
    Andrzej
  • nazwisko autora nad artykułem
    16.03.2009
    16.03.2009
    Szanowna Redakcjo,
    proszę o pomoc w ustaleniu prawidłowej formy wyrazów w informacji podawanej przez autora np. nad artykułem w czasopiśmie: Anna Kowalska, nauczyciel/nauczycielka przedszkola/w przedszkolu (lub szkoły/w szkole). Do mnie bardziej przemawia forma z przyimkiem, ponieważ forma bez niego nasuwa skojarzenia, że nauczyciel uczy szkołę.
    Z poważaniem
    Ania
  • Jak odróznić biernik od dopełniacza?
    15.03.2009
    15.03.2009
    Bardzo proszę o pomoc w sprawie naszej deklinacji. W jaki sposób odróżnić biernik od dopełniacza (oczywiście chodzi mi o formy synkretyczne)? Potrafię to zrobić na poziomie składni, a jak tego dokonać na poziomie leksemu?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • powiedzieć – komu czy dla kogo?
    7.03.2009
    7.03.2009
    Witam,
    czy w artykule prasowym z wypowiedzią jakiejś osoby można użyć następującego sformułowania: „Bardzo cieszę się, że wygraliśmy – powiedział dla Przeglądu Sportowego Marek Kowalski”. Moje wątpliwości są związanie ze słowami powiedział dla Przeglądu Sportowego. Czy można powiedzieć coś dla kogoś? Czy można tylko powiedzieć powiedział Przeglądowi Sportowemu lub powiedział w wywiadzie dla Przeglądu Sportowego?
  • latem, czyli w lecie
    4.03.2009
    4.03.2009
    Dzień dobry Państwu!
    Dzieci zaskoczyły mnie, poprawiając moją wypowiedź. Twierdzą, że na lekcjach polskiego nauczycielka nie pozwala używać zwrotów w zimie, w lecie, bo są niepoprawne. Mnie rażą często używane przez dzieci w lato, w zimę, ale zawsze uważałam, że można mówić zimą / w zimie, wiosną / na wiosnę, latem / w lecie, jesienią / ???. Każdy z tych dwóch wariantów ma dla mnie nieco inne zabarwienie stylistyczne. Kto ma rację?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • konstrukcje z liczebnikami
    4.03.2009
    4.03.2009
    Czy norma dopuszcza wyrażenia dziesięć przykazań, dwoje rąk, trzech ludzi?
  • kogo czy czyje?
    25.02.2009
    25.02.2009
    Szanowni Państwo,
    uprzejmnie proszę o wyjaśnienie, czy pytania typu: „Kogo to jest rower (bluzka, pies itd.)?” są poprawne. Tak się mówi w rodzinie mojego męża. U mnie zawsze mówiono: „Czyj to jest rower?” i tylko taka forma wydaje mi się być poprawną.
    Bardzo dziękuję za odpowiedź.
    Anna Mech
  • posiadać
    23.02.2009
    23.02.2009
    Czy można napisać, że ktoś posiada problem? Chodzi mi o słowo posiada.
  • zabójstwo Krzysztofa Olewnika
    15.02.2009
    15.02.2009
    Czy zdanie Zabójstwo Krzysztofa Olewnika jest dwuznaczne?
  • konflikt racji
    15.02.2009
    15.02.2009
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o wyjaśnienie, czy poprawne jest wyrażenie na Samodzielnym Stanowisku Pracy, czy w Samodzielnym Stanowisku Pracy (analogicznie jak np. w Wydziale Geodezji) – w przypadku, gdy Samodzielne Stanowisko Pracy jest nazwą komórki organizacyjnej, a nie pojedynczego stanowiska pracy (np. inspektor, referent).
    Z poważaniem
    Anna Chwasta
  • każde z nich
    13.02.2009
    13.02.2009
    W jednym z moich tekstów napisałem: „Odwrócili się do siebie i każde z nich skierowało wzrok…”. I spostrzegłem, że piszę o parze (mężczyźnie i kobiecie), a zaimek każde jest rodzaju nijakiego. Czy moje zdanie jest gramatycznie niepoprawne? W Poradni znalazłem zapytanie tyczące innego problemu, ale z podobnym użyciem słowa każde. Nie zostało to uznane za błąd. Czy rzeczywiście nie ma błędu? „Kowalska wychodzi za Nowaka i każde pozostaje przy swoim nazwisku”?
  • na czy w?
    2.02.2009
    2.02.2009
    Szanowni Państwo!
    Zastanawiam się, które ze zwrotów są prawidłowe: w jadalni czy na jadalni, w sali czy na sali (gimnastycznej, terapeutycznej)? Od czego zależy czy mamy użyć w czy na? Dlaczego mówimy, że jesteśmy na poczcie (nie w poczcie), na uczelni (nie w uczelni), ale w banku, w urzędzie skarbowym (nie na banku, na urzędzie)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • mieć na celu
    29.01.2009
    29.01.2009
    Chciałam zapytać o poprawną formę czasownika występującego po konstrukcji mieć na celu. Czy prawidłowe zdanie będzie brzmiało „Nasza misja ma na celu zbadać niebo”, czy „Nasza misja ma na celu zbadanie nieba”?
    Z góry dziękuję za pomoc,
    Aleksandra Dobrowolska
  • japonki, juniorki, motylki itp.
    28.01.2009
    28.01.2009
    Dzień dobry.
    Moje pytanie dotyczy liczby pojedynczej słowa japonki (klapki). Jak jest poprawnie: japonek czy japonka?
  • przypadek – wypadek
    24.01.2009
    24.01.2009
    Jaka jest różnica między wypadkiem a przypadkiem? Czy słowo wypadek znaczy wyłącznie kraksę lub inne nagłe i niezbyt przyjemne zdarzenie, czy można go użyć zamiennie ze słowem przypadek, np. „W wypadku występowania nie z przymiotnikiem w stopniu równym piszemy…”?
  • instruktor
    23.01.2009
    23.01.2009
    Czy sformułowanie instruktor nauki jazdy jest poprawne? Czy może powinno być instruktor jazdy?Pozdrawiam serdecznie
    Adam Tuszyński

  • w nawiązaniu do…

    22.01.2009
    22.01.2009

    Szanowni Państwo,

    proszę o wskazanie, która z form jast prawidłowa w nawiązaniu do (…) czy może nawiązując do (…)?

  • na uczelni
    22.01.2009
    22.01.2009
    Studiuje się w czy na uczelni (uniwersytecie, politechnice, akademii, szkole)? Która forma jest poprawna? Jeśli obie są poprawne, która jest zalecana?
    Moja uwaga: nie spotkałem się ze stwierdzeniem, że ktoś studiuje na Szkole Głównej Handlowej, ale że na SGH – owszem.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego