składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • na Słowacji czy w Słowacji?
    25.10.2008
    25.10.2008
    Czy to prawda, że zmienił się przyimek uznawany za poprawny w wyrażeniu: na Słowacji – z na na w?
    Dziękuję uprzejmie, Anna Pankiewicz
  • w roku 2005
    25.10.2008
    25.10.2008
    Witam!
    Dwa dni temu znajomy zwrócił mi uwagę na zdanie, które wypowiedziałem: „Było to w (2005) dwutysięcznym piątym roku”. Wg niego powinienem powiedzieć: „Było to w (2005) dwa tysiące piątym roku”, bo przecież nie mówię, że urodziłem się w (1976) tysięcznym dziewięćset siedemdziesiątym szóstym roku, tylko tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym szóstym roku. Proszę o opinię na ten temat. Czy obaj mamy rację, czy któryś z nas się jednak myli w wymowie?
  • Jest to…
    18.10.2008
    18.10.2008
    „Jest to bowiem moje największe marzenie / moim największym marzeniem”. Która forma jest poprawna?
    Dziękuję za wszystkie odpowiedzi (nie pierwszy raz zadaję pytanie poradni). Język polski jest moim zdaniem bardzo fascynujący, znalezienie w słownikach odpowiedzi na niektóre wątpliwości jest jednak czasem bardzo trudne. Dlatego możliwość skonsultowania ich ze specjalistami jest niezastąpiona. Jeszcze raz dziękuję.
  • orzecznik w narzędniku
    17.10.2008
    17.10.2008
    Słownik poprawnej polszczyzny podaje, że orzecznik przymiotnikowy ma formę narzędnika, między innymi wtedy, gdy łącznikiem jest bezokolicznik w funkcji podmiotu. Czy w związku z tym zdanie: „Musimy być konsekwentni” jest poprawne? A jaka będzie poprawna forma przymiotnika w zdaniu: „Rodzice obawiają się, że ich dziecko zrobi sobie krzywdę, mówią: jest za małe na to, by być samodzielne/samodzielnym”?
  • na spadochronie czy ze spadochronem?
    13.10.2008
    13.10.2008
    Witam!
    Chciałabym się dowiedzieć, która forma jest poprawna: skakać ze spadochronem czy skakać na spadochronie?
    Bardzo dziękuję za utworzenie Poradni Językowej, wiele razy znalazłam tu odpowiedzi na moje pytania.
    Lucyna Stoińska
  • skarżypyta bez/na kopyta
    10.10.2008
    10.10.2008
    Czym się różni skarżypyta bez kopyta od skarżypyty na kopyta? Słowniki podają tylko tego pierwszego, ale ja na przykład, zanim dorosłem do słowników i książek, znałem wyłącznie tę drugą postać. Początkowo myślałem, że to w książkach jest coś nie tak. Tymczasem Google zwracają mniej więcej 3,5: 1. Czy to argument za dodaniem do słowników wersji z na, czy przeciwnie – świadczy o niedoedukowaniu niektórych piszących przezywaczy?
  • nie X, a Y
    7.10.2008
    7.10.2008
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź, czy poprawne jest użycie spójnika a w funkcji lecz, tylko, np. w takim zdaniu: „Miał na myśli nie abstrakcyjny obiekt, a konkret”. Spotkałam się z zarzutem, że to rusycyzm, co nie wydaje mi się prawdą, sądzę również, że takie zastosowanie a jest poprawne lub co najmniej dopuszczalne, w każdym razie w języku potocznym nie razi mnie. Proszę o rozstrzygnięcie.
  • W związku z pismem z dnia…
    2.10.2008
    2.10.2008
    Dzień dobry,
    czy poprawna jest forma rozpoczęcia pisma urzędowego: „W związku z pismem, z dnia… znak…”?
    Dziękuję bardzo.
    Lidia Korytkowska
  • służyć opieką
    30.09.2008
    30.09.2008
    Czy prawidłowe jest sformułowanie: służyć fachową opieką? Wydaje mi się, że opieką można otaczać, a służyć można pomocą.
  • kilkoro
    28.09.2008
    28.09.2008
    Szanowna Redakcjo,
    mam problem z zastosowaniem właściwej końcówki orzecznika w zdaniu: „Kilkoro dzieci, z którymi oglądałam ten spektakl, było zdegustowane” (czy „było zdegustowanych”?). Według mojego wyczucia właściwsza jest druga forma, ale nie umiem tego uzasadnić.
    Z góry dziękuję,
    Katarzyna, Warszawa
  • na fotel czy do fotela?
    24.09.2008
    24.09.2008
    Szanowni Państwo,
    dręczy mnie od jakiegoś czasu problem fotela w konstrukcjach typu: dwóch kandydatów na fotel prezydenta i dwóch kandydatów do fotela prezydenta. Która z podanych wersji jest poprawna i dlaczego?
    Łączę pozdrowienia,
    Małgorzata
  • aby czy że?
    15.09.2008
    15.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie łączliwość czasownika uwierzyć z partykułą aby. Czy zdanie „Nie mogę uwierzyć, aby to było możliwe” nie oznacza 'Muszę nie wierzyć, aby to było możliwe'? Być może do określenia przedmiotu niewiary, zamiast pożądanych skutków niewiary, należałoby stosować partykułę że, czyli „Nie mogę uwierzyć, że to jest możliwe”?
    Pozdrawiam serdecznie.
  • w związku z czym czy w związku z tym?
    15.09.2008
    15.09.2008
    Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu problemu. Chciałabym się dowiedzieć, jak powinno się mówić poprawnie: w związku z czym czy może w związku z tym?
  • Chorwacja i Słowacja
    11.09.2008
    11.09.2008
    Jak powinniśmy mówić: „Jadę na Chorwację” czy „…do Chorwacji”?
  • kłopoty z rekcją
    7.09.2008
    7.09.2008
    Przeczytałem w Poradni, że lepiej unikać łączenia spójnikiem przyimków rządzących innymi przypadkami (np. na i pod stołem). Czy z tego samego powodu należy unikać konstrukcji jakieś cztery, pięć godzin (cztery – mianownik, pięć – dopełniacz)?
  • z przecinkiem czy bez?
    7.09.2008
    7.09.2008
    Czy można coś zarzucić wyrażeniom puszczanie latawców przez dzieci, przepuszczanie pieszych przez kierowcę? Brzmią trochę jak przepuszczanie mięsa przez maszynkę.
    Wykopnięcie Boruca czy nauczanie papieża obchodzą się bez przez i łączą z innym przypadkiem. Które warianty wybrać:
    - narzekanie babci?
    - narzekanie przez babcię?
    - strzelanie Joaquina?
    - strzelanie przez Joaquina?
    - strzelanie z toreb papierowych Joaquina?
    - strzelanie z toreb papierowych przez Joaquina?
  • zgłaszać się – po co czy do czego?
    4.09.2008
    4.09.2008
    Szanowni Państwo!
    Mam wątpliwości przy następującym sformułowaniu: „Prosimy zgłaszać się po odbiór certyfikatów” czy „…do odbioru certyfikatów”? Osobiście skłaniam się do wersji pierwszej, ale potrzebuję również „teoretycznego” uzasadnienia wyboru (powiemy np. zapraszam do tańca, skłaniam się do wyboru itd.).
    Będę wdzięczna za pomoc.
  • wpisać
    1.09.2008
    1.09.2008
    Bardzo proszę o odpowiedź, czy poprawnie jest: „Wpisz w okienka brakujące liczby”, czy też „Wpisz w okienkach brakujące liczby”. Dziękuję.
  • około
    9.07.2008
    9.07.2008
    Które sformułowanie jest lepsze: z około dwadzieściorgiem dzieci czy z około dwadzieściorga dzieci? Lepiej brzmi pierwsze, ale przecież po około stawia się dopełniacz.
  • boleć i swędzieć
    9.07.2008
    9.07.2008
    Które zdanie jest poprawne: „Mariolkę już nie boli ręka” czy „Mariolki już nie boli ręka”?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego