słownictwo

  • jubileusz + czego

    10.06.2023
    10.06.2023

    Dzień dobry, czy forma „uroczystość jubileuszu [tutaj imię i nazwisko danej osoby]”, na przykład „uroczystość jubileuszu Tomka Sawyera”, jest poprawna? Czy Tomek Sawyer może być posiadaczem uroczystości? Czy może w takim wypadku należałoby traktować jego samego jako wydarzenie? A może jednak poprawną wersją jest sformułowanie: „uroczystość jubileuszu [jakiegoś wydarzenia np. urodzin] Tomka Sawyera”?

  • nie należy + bezokolicznik

    10.06.2023
    10.06.2023

    Dzień dobry, ostatnio czytając instrukcję obsługi zwróciło moją uwagę takie zdanie: „Nie należy włączać urządzenia, jeśli..." W wersji angielskiej mamy jednak „DO NOT turn on the appliance if...”, czyli że nie wolno włączać urządzenia. Chciałem zapytać, czy zwrot „nie należy” jest odpowiedni, tym bardziej, że implikuje on, że urządzenie można przecież włączyć, a nie że w żadnym przypadku tego robić nie wolno. W moim odczuciu „nie należy” można by zinterpretować jako „nie powinno się”, co mogłoby oczywiście skutkować niepożądanym włączeniem urządzenia. Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • liczba i ilość

    9.06.2023
    9.06.2023

    Dzień dobry,

    czy zasada podziału na rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku polskim już nie istnieje? Wciąż spotykam się z określeniami: „ilość drzwi”, „ilość uczniów”...

    Będę ogromnie wdzięczna za odpowiedź.

    Agata Lipkowska

  • wymóg

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?

  • wyrenderować – wyrenderowany

    8.06.2023
    8.06.2023

    Szanowny Panie/Pani,

    w związku z uwagami recenzenta do słowa „wyrenderowany” chciałbym dowiedzieć się czy jest to słowo dopuszczalne do użycia w opracowaniach naukowych — w szczególności związanych z grafiką komputerową, gdzie zwrot „rendering” jest powszechnie używany.

    Według `Słownika języka polskiego PWN` poprawne i zgodne ze słownikiem jest zarówno słowo „rendering”, jak i „renderować” (od którego niejako utworzyłem słowo wyrenderowany/wyrenderować).

    W moim opracowaniu słowo to odnosiło się do stworzonego modelu trójwymiarowego — „[...] wyrenderowany model [...]”.

    Czy taka konstrukcja jest poprawna i dopuszczalna?

    Z poważaniem

    Maciej

  • motor scustomizowany (albo: skustomizowany)

    5.06.2023
    5.06.2023

    Skoro w żargonie motocyklistów istnieje termin „motor custom”, to czy można pisać o motorach scustomizowanych?

  • Odmieniamy deepfake

    4.06.2023
    4.06.2023

    Dzień dobry,

    jestem na etapie pisania pracy magisterskiej z Informatyki. Bardzo często pojawia się w niej słowo Deepfake oznaczające zdjęcia lub wideo, które są fałszywe, a wyglądają bardzo realistycznie. Niestety słowo nie ma swojego odpowiednika w języku polskim, a jako że pojawia się cały czas w pracy nie wiem czy i jak powinienem je odmieniać.

    Czy powinienem stosować odmianę typu deepfake'ów, deepfake'ami, deepfake'u czy zostawić bez końcówek po prostu deepfake?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

  • obok rzeki

    3.06.2023
    3.06.2023

    Mam pytanie dotyczące wariantów „nad rzeką” — czy można powiedzieć, że coś dzieje się „obok rzeki”, np. „Festiwal odbędzie się obok rzeki”? Chyba nie ma nic niepoprawnego w tej wersji, ale nadal sprawia wrażenie, że coś jest nie tak.

  • Czeladź-Piaski, Sosnowiec-Milowice

    2.06.2023
    2.06.2023

    Bardzo proszę o pomoc i wyjaśnienie reguły i zasady pisania prawidłowego nazw miejscowości, miast z dzielnicami. (odmiana przez przypadki ), np. Czeladź-Piaski: „w Czeladzi-Piaskach” czy „w Czeladzi-Piaski”, np. gdy napiszemy: „Na Cmentarzu Parafialnym Czeladź-Piaski czy w Czeladzi-Piaskach”?

    Albo Sosnowiec-Milowice:„w Sosnowcu-Milowicach” czy „w Sosnowcu-Milowice”? Czy można napisać: „NA Cmentarzu Parafialnym Sosnowiec-Milowice? Ważne które formy są poprawne, które nie?

    Dziękuję I pozdrawiam

  • a nawet, lub raczej

    1.06.2023
    1.06.2023

    Szanowni Państwo!

    Zwracam się z pytaniem co do poprawnej interpunkcji w przypadku użycia wyrażenia „a nawet”. Przykładowe zdanie: „Przynosi ulgę, zmniejsza ból, a nawet przygnębienie”. Czy przed tym wyrażeniem powinno stawiać się przecinek? Czy jest to zależne od kontekstu? Jak to wypada w kontekście podobnych zwrotów, np. „lub raczej”? Będę wdzięczny za odpowiedź.

    Pozdrawiam!

  • zdatny/nadający się do recyklingu

    1.06.2023
    1.06.2023

    Dzień dobry, chciałbym się zapytać o poprawność sformułowania „przydatny do recyklingu”, które wpadło mi w oko na etykiecie keczupu. Osobiście napisałbym „zdatny do recyklingu”, „przydatny” nie pasuje mi w tym kontekście. Proszę o rozstrzygnięcie kwestii poprawności tego sformułowania.

    Dziękuję serdecznie i pozdrawiam.

  • kult księżyca, słońca

    31.05.2023
    31.05.2023

    Dzień dobry, jak się powinno zapisać takie wyrażenia:

    kult słońca czy kult Słońca

    oddawano hołd słońcu/Słońcu

    sanktuarium księżyca/Księżyca

    księżyc/Księżyc czczono?

    pg

  • Błąd stylistyczny

    31.05.2023
    31.05.2023

    Czy zbieg homonimów w zdaniu jest błędem stylistycznym? Na pewno jest nim powtórzenie, którego chciałabym uniknąć, ale nie wiem, który błąd jest „gorszy”. Zdanie brzmi tak: „Nikt na nie nie czekał [tzn. na dzieci]”.

    Będę wdzięczna za rozstrzygnięcie.

    Pozdrawiam

    D.

  • mieć czy posiadać dzieci

    30.05.2023
    30.05.2023

    Dzień dobry,

    jak poprawnie powiedzieć: „Mam dzieci” czy „Posiadam dzieci”?

    Dziękuję

  • Czas przyszły złożony w polszczyźnie

    29.05.2023
    29.05.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałem spytać o formy wyrażania przyszłości na przykładzie zwrotu „będe pracował”. Dla mnie jest tu jakaś sprzeczność — jak można jednocześnie w przyszłości i w przeszłości, w końcu będę to przyszłość, a pracował to przeszłość (w dodatku 3 osoba liczby pojedynczej). Będę tym bardziej mi nie pasuje. Już ma wiele więcej sensu, żeby mówić będę pracować. Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • sprzedaćsprzedawać

    29.05.2023
    29.05.2023

    Jaka jest różnica między zdaniami: Nie chciała sprzedawać mieszkania i Nie chciała sprzedać mieszkania?

    Z góry dziękuję

    Dorota

  • zamknąć się w sposób słyszalny

    28.05.2023
    28.05.2023

    Dzień dobry, ostatnio czytałem w instrukcji obsługi „Zamknąć w sposób słyszalny”. O ile wiem, jest to kalka z niemieckiego hoerbar schliessen. Nie wiem czy takie sformułowanie jest w języku polskim poprawne, czy nie lepiej byłoby powiedzieć: „zamykać do usłyszenia zatrzasku” ltp.?

  • zapewnić

    27.05.2023
    27.05.2023

    Czy konstrukcja „zapewnić, że...” (w znaczeniu „zagwarantować”) jest błędna? Znalazłem w Poradni artykuł dotyczący nieco dziwniejszej i mniej naturalnej konstrukcji „zapewnić, ABY...”, ale nie ustosunkowano się do konstrukcji z „że”. Słowniki notują konstrukcję „zapewniać coś” jako poprawną (np. „zapewniać bezpieczeństwo”), ale czy np. zdanie „Współpracujemy z certyfikowanymi dostawcami, aby zapewnić, ŻE nasze usługi są realizowane zgodnie z europejskimi normami” jest poprawne? Czy jednak jest to kalka angielskiego „ensure that”?

    Pozdrawiam

    Marcin

  • Nazwy członków grup etnograficznych ludności polskiej

    27.05.2023
    27.05.2023

    Szanowni Państwo,

    proszę o pomoc w ustaleniu właściwej pisowni wyrażeń występujących w tym samym tekście: Górale śląscy, Góralki śląskie, G/górale, górale Beskidu Śląskiego, Laszki śląskie, Wałaszki cieszyńskie.

    Lachy śląskie i Wałasi cieszyńscy to grupy etniczne, zapisy te więc zdają się poprawne, tak? A co z Góralami/Góralkami śląskimi — tu także analogiczna pisownia w rodzaju męskim i żeńskim? Góral jako mieszkaniec gór małą, w poradzie z 2008 r. widnieje więc zapis górale sądeccy. Co jednak w przypadku Górala śląskiego? A gdy mamy na myśli Górali śląskich, ale pomijamy przymiotnik — stosować pisownię wielką literą? W przypadku Laszek bez przymiotnika też wielka?

    Bardzo dziękuję za pomoc.

  • bezobsługowy

    26.05.2023
    22.05.2023

    Często czytam w instrukcjach, że jakieś urządzenie jest „bezobsługowe” w takim kontekście, że nie wymaga ono serwisowania. Czy jest to poprawne, czy raczej powinno się powiedzieć, że dane urządzenie nie wymaga konserwacji/serwisowania. Słowo „bezobsługowe” kojarzy mi się raczej ze stacją lub myjnią, a nie z urządzeniami.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego