słownictwo
-
Neosemantyzm wspierać
12.05.202312.05.2023Ostatnio niezwykle często spotykam się z pojęciem "wspierania" w branży IT. Mowa o zdaniach w stylu "Nasza aplikacja wspiera język polski", "nie wspieramy tej funkcjonalności" lub "ta funkcja jest wspierana w nowszej wersji oprogramowania". SJP podaje, że "wspierać" to "pomagać" lub "podpierać". Nigdzie nie znalazłem definicji wsparcia jako synonimu dla 'obsługuje'. Czy takie (bardzo powszechne w branży IT) użycie tego słowa jest poprawne?
-
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
custom
10.05.202310.05.2023W świecie motocyklistów używa się pojęcia "custom". Czy w poświęconej motoryzacji książce można odmieniać to pojęcie (jeździł customem?).
Z góry dziękuję
D.
-
maławy
9.05.20239.05.2023Czy istnieje słowo „maławy”. Wydawało mi się, że tak, ale SJP PWN go nie odnotowuje, a Word go podkreśla. W naszym domowym idiolekcie maławy to „lekko za mały”. Zastanawiam się, czy mogę napisać tak w książce.
Z góry dziękuję
D.
-
za jakiś okres
9.05.20239.05.2023Szanowni Państwo!
Chciałbym spytać, czy poprawna jest forma „dane za+(tutaj miesiąc lub inny odcinek czasu)”. Np. w Polityce znalazłem takie zdanie: „Za czerwiec nie mamy jeszcze danych, ale wyraźnie widać, że od stycznia do maja tego roku na mydło Polacy przeznaczali już znacznie mniej niż rok wcześniej”.
Dane nie powinny być z czerwca albo w czerwcu? Sprawdziłem w wyszukiwarce PWN-u i widzę, że taka forma pojawiała się już co najmniej w latach dziewięćdziesiątych. Szczerze mówiąc, nie mam przeciw jej użyciu żadnego argumentu, jedynie odczucie, że nie jest ona poprawna, że jest jakaś taka nienaturalna.
Z poważaniem
wielki fan poradni
-
Przeciwieństwo aspołeczności
9.05.20239.05.2023Jaki mógłby być antonim słowa „aspołeczny”? Człowiek normalny, niestroniący od innych jest...
Z góry dziękuję
Dorota
-
pójść/sięgnąć/skoczyć po rozum do głowy
8.05.20238.05.2023Jaki obraz tak naprawdę przywołuje idiom „pójść po rozum do głowy”? Czy chodzi o to, że ktoś poszedł do głowy, bo tam jest rozum, czy że poszedł (gdzieś tam, nie wiadomo gdzie) po „rozum do głowy”?
R. Ziemkiewicz napisał gdzieś tak: „Może ktoś tam poszedł po rozum do głowy (albo gdzie tam go zostawili)”, czyli chyba rozumie to w pierwszym sensie, ale mnie się wydaje, że powiedzenie odwołuje się do tego drugiego.
Dziękuję za naświetlenie sprawy.
-
tarnogórski, tarnogórzanin
8.05.20238.05.2023Szanowni państwo,
jestem mieszkańcem Tarnowskich Gór, a więc tarnogórzaninem. Moje pytanie brzmi, dlaczego „tarnogórzaninem”, a nie „tarnowskogórzaninem” albo „tarnowsko górzaninem”? Podobnie sprawa wygląda z przymiotnikiem „tarnogórski”.
Pozdrawiam,
Jakub C.
-
wyborowy
8.05.20238.05.2023Szanowni Państwo,
proszę o etymologię (mapę znaczeń, synonimów, skojarzeń) i historię słowa wyborowa.
Pozdrawiam
Gosia
-
chwycić za chabety
7.05.20237.05.2023Szanowni Państwo,
jedni mówią, że można kogoś chwycić/złapać/wziąć/wyciągnąć „za bety”, inni zaś, że „za chabety”. Która z tych wersji pojawiła się w języku polskim wcześniej i którą uznaliby Państwo za wzorcową?
-
pijany w dym
7.05.20237.05.2023Szanowni Eksperci,
moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego „pijany w siwy dym”. Najstarszym znalezionym przeze mnie tekstem, w którym występuje, jest wiersz Jacka Kaczmarskiego „Pejzaż z szubienicą” z 1978 r., jednak większość przykładów użycia pochodzi chyba z XXI wieku (R. M. Groński, Jacek Piekara, książka W. Grossmana „Życie i los” w tłumaczeniu Jerzego Czecha). Czy ten frazeologizm nie został przypadkiem utworzony przez samego Kaczmarskiego? Jeśli nie, to jakie jest jego pochodzenie?
-
banda
6.05.20236.05.2023Dzień dobry,
jakim zapożyczeniem jest leksem banda (fonetycznym, morfologicznym czy kalką), w którym wieku wyraz ten wszedł do języka polskiego i czy jego znaczenie się nie zmieniło?
-
góra i dół
6.05.20236.05.2023Dzień dobry! Nurtuje mnie pytanie co było pierwsze – góra czy góra? Czy słowo to najpierw opisywało formację terenu, czy kierunek orientacji? Podobnie można się zastanawiać czy dół – dziura w ziemi, czy dół – kierunek uzyskał swe znaczenie wcześniej?
-
Zagadkowy cywił
6.05.20236.05.2023Szanowni Eksperci,
Julian Tuwim w wierszu z 1936 r. „Gwiżdżąc sobie a muzom na ulicy poeta rozmyśla o kompetencjach władzy” użył kilkakrotnie wyrazu cywił zamiast spodziewanego cywil (np. „Cywił ci ja, cywił, / Piękna to pozycja, / Dla mnie nie jest żandarm, / Dla mnie jest policja!”). Czy taki zapis to inwencja poety, czy też faktycznie istniała kiedyś taka oboczność? Nie znalazłem wyrazu cywił w żadnym ze znanych mi słowników.
Z wyrazami szacunku
Piotr Albin Michałowski
-
Oksymoron (?)
5.05.20235.05.2023Dzień dobry, czy określenie "ostatnio nigdy" można uznać za oksymoron? Z poważaniem, A. Starukiewicz
-
technicznoprawny
5.05.20235.05.2023Dzień dobry,
uprzejmie proszę o wyjaśnienie, co oznacza przymiotnik "technicznoprawny".
Przykłady użycia:
"Bardziej prawidłowe jest jednak traktowanie pojęcia szkody w sposób technicznoprawny."
"Dyrektywy wyboru konsekwencji można traktować jako technicznoprawny środek zwężania luzu decyzyjnego (...)."
"Pozostałe przedstawione w uwagach Biura Legislacyjnego propozycje poprawek mają charakter (...) technicznoprawny."
"Otwarcie spadku to termin technicznoprawny (...)."
Z poważaniem
Czytelnik
-
Przymiotnik złożony w tytule pracy magisterskiej
4.05.20234.05.2023W tytule pracy magisterskiej chciałam zawrzeć słowo: politycznoprawne uwarunkowania migracji.
Korzystając z licznych wyszukiwarek otrzymuje sprzeczne informacje dotyczące w/w zapisu.
Zwracam się z prośbą o wskazanie właściwego:
Politycznoprawne
Polityczno-prawne
-
akuratny
3.05.20233.05.2023Szanowni Państwo!
„Gdy Mołdawianin w Rydze rozmawia z Łotyszkami po polsku, to wiedz że polska ekspansja kulturalno-językowa czyni akuratne postępy” —
czy występujące w tym zdaniu określenie „akuratne postępy” jest poprawne? Pomijając jego archaiczność, określenie „akuratny” kojarzy mi się ze zgodnością z jakimś planem lub zasadami. Można by było więc napisać o akuratnych postępach w przypadku np. ucznia, który opanował wiedzę określoną przez plan nauki, ale czy postępy mogą być akuratne, kiedy żadnego planu nie ma?
Z góry dziękuję i pozdrawiam.
-
Stopniujemy konsekwencje
1.05.20231.05.2023Czy "konsekwencje" mogą być gorsze? Czy może bardziej poważne? Jak stopniować konsekwencje?
-
homofobia
30.04.202330.04.2023Szanowni państwo,
uczestnicząc w wielu dyskusjach zauważyłem, że naprzemiennie używane są słowa homophobia oraz homofobia. Sam do tej pory używałem jedynie słowa homofobia, jednak czy wyraz homophobia można używać w pisownie języka polskiego na równi z homofobia?