słownictwo

  • Rzeczowniki rodzaju męskiego z końcówką -a

    29.04.2023
    29.04.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego słowa zakończone na -ca (np. wykonawca, sprzedawca, wykładowca), a także na -sta (np. polonista, aktywista, aferzysta) są rodzaju męskiego skoro to -a na końcu bardziej by wskazywało na rodzaj żeński. Proszę o odpowiedź.


    Pozdrawiam

  • ćwiczebny

    26.04.2023
    26.04.2023

    Szanowni Państwo,

    Przymiotniki zakończone na "ebny" zdają się w większości pochodzić od wyrazów z przyrostkiem -ba. Od liczby mamy liczebny, od chwalby – chwalebny itd., z nielicznymi wyjątkami typu wielebny – z tym, że w wyrazie "wielbić" ta litera "b" nadal występuje. Jak jednak powstał wyraz "ćwiczebny"? Wiadomo, że końcowo od czasownika ćwiczyć, ale czy jego istnienie znaczy, że -ebny jest samodzielnym przyrostkiem? Czy może istnieje jakaś "ćwiczba"?

  • iloczyn

    26.04.2023
    18.04.2023

    Szanowni Państwo,

    czy poprawne jest określenie "iloczyn mnożenia" jako wskazanie konkretnej liczby, która jest wynikiem mnożenia?

    Moje wątpliwości wiążą się z tym, że w często spotykanym sformułowaniu "iloczyn liczb x i y" wyraz iloczyn wcale nie oznacza (zgodnie z definicją) wyniku mnożenia tylko po prostu mnożenie liczb, więc "iloczyn mnożenia" można by też uznać za "mnożenie mnożenia".

    Z poważaniem

    mp

  • ekspozycja na światło

    25.04.2023
    30.03.2023

    Jak rzeczownikowo określić fakt, że człowiek, który przebywa na zewnątrz, wystawia się na światło. Anglicy mówią „light exposure”. Czy „ekspozycja na światło” jest brzydką kalką? Po polsku o ekspozycji mowa chyba głównie w kontekście fotografii.

    Z góry dziękuję

    D.

  • Feminatyw (ta) doktora i jego skrót

    22.04.2023
    22.04.2023

    Dzień dobry,

    jak wygląda odmiana skrótu od feminatywu „(ta) doktora”?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

    DN

  • dzienność i nocność (?)

    20.04.2023
    20.04.2023

    Czy przy opisie gatunku zwierzęcia, gdy prowadzi on dzienny tryb życia, można swobodnie powiedzieć i zapisać, że cechą gatunku jest dzienność (np. w angielskim diurnality)? Czy to jest poprawne słowo? I co za tym idzie, czy można użyć słowa nocność określonego gatunku? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

  • dziecko przygotowujące się do przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej

    20.04.2023
    20.04.2023

    Dzień dobry,

    pracuję nad tekstem dotyczącym nazwania jednym słowem dziecka, które dostąpi Pierwszej Komunii Świętej. Na Państwa stronie znajduje się wyjaśnienie sprzed ponad 10 lat. Czy mogłabym prosić o obecne stanowisko poradni w tej sprawie? Będę wdzięczna o szybką odpowiedź, pozdrawiam!

    Paula Dąbrowska

  • kurs szkoleniowy

    19.04.2023
    19.04.2023

    Dzień dobry,

    czy sformułowanie „kurs szkoleniowy” jest poprawne? W sieci takie sformułowanie występuje blisko 20 tys. razy. Wydaje mi się jednak, że „kurs” i „szkolenie” są wyrazami bliskoznacznymi, więc przytoczone sformułowanie jest pleonazmem. Jak jest w rzeczywistości?

  • a co za tym idzie

    19.04.2023
    19.04.2023

    Czy wyrażenie „co za tym idzie“ ma status kolokwializmu? Czy jest dopuszczalne stosowanie tegoż w pracach naukowych oraz sytuacjach formalnych?

  • Frazy przysłówkowe

    18.04.2023
    18.04.2023

    Bardzo proszę o pomoc. Czy wyrażenia typu: „z francuska”, „do syta”, „po koleżeńsku” są przysłówkami czy wyrażeniami przyimkowymi? M.

  • świadkini

    18.04.2023
    18.04.2023

    Szanowni Państwo, zwracam się z pytaniem, czy żeńska forma świadkini (w rodzaju męskim np. świadek historii, świadek wydarzeń) jest poprawna?

  • mój czy swój

    17.04.2023
    17.04.2023

    Czy w zdaniu Kocham ..... chłopaka zaimek dzierżawczy powinien być pierwszo czy trzecioosobowy? Kocham mojego czy swojego chłopaka? Pewnie już o tym było, ale prosiłabym o skondensowane wskazówki na temat uzusu.

    Serdecznie dziękuję

  • ława, ławka, ławkować

    17.04.2023
    17.04.2023

    Ostatnio – przy okazji internetowej dyskusji o zakazie jeżdżenia po chodniku (autem, rowerem, hulajnogą itp. bo – jak stwierdził autor „chodnik z nazwy jest do chodzenia”) zaczął mnie trapić problem polskiego słowotwórstwa a mianowicie słowa „ławka”.

    Do czego służy ławka? Wg definicji Słownika Języka Polskiego PWN to ławka

    1. «mebel do siedzenia dla kilku osób, często z oparciem»

    2. «stolik z krzesłami w klasie, sali dla uczniów, studentów itp.»

    ale żadne z nich nie sugeruje czasownika („ławkować”) i co on mógłby oznaczać (por. siedzisko – rzecz do siedzenia)


    Skąd do języka polskiego trafiło słowo „ławka”?


    Pozdrawiam

  • robić coś w imieniu kogoś

    16.04.2023
    16.04.2023

    Czy jest poprawną formą jeśli w odpowiedzi na zadane pytanie w e-mailu użyję w odpowiedzi

    W imieniu Pana kierownika jednostki dra hab. inż. Jana Kowalskiego informuję .....................


    dziękuję za odpowiedź

  • Wymowa i odmiana zapożyczeń francuskich

    15.04.2023
    15.04.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego według WSO PWN rzeczownik camembert, który przecież wymawiamy [kamãber], odmienia się jak koncert? Czy nie należałoby podać przy nim takiej samej odmiany jak w przypadku spolszczonego wariantu kamamber (oczywiście z zachowaniem właściwej ortografii)?


    Pozdrawiam serdecznie

    Wieloletni Czytelnik Poradni

  • mieć w funkcji czasownika modalnego

    15.04.2023
    15.04.2023

    Dzień dobry. Od czasu do czasu w wiadomościach można usłyszeć zdanie w rodzaju: "X miał powiedzieć, że...". Nie oznacza ono jednak, że X miał coś powiedzieć, ale tego nie zrobił, tylko raczej że "podobno X powiedział...". Czy to użycie czasownika "mieć" ma swoją nazwę? Od kiedy taka forma gramatyczna istnieje w języku polskim? Czy jest o niej wzmianka w programie nauczania języka polskiego?

  • Czy nieoczywisty to wyraz modny?

    15.04.2023
    15.04.2023

    Szanowni Państwo!

    Zdanie: "Święta Wielkanocne – mistyczne tradycje i nieoczywiste nawiązania w kulturze". W pewnym portalu związanym z czytelnictwem kolejny już raz ktoś używa określenie "nieoczywiste". Moim zdaniem bez ładu, składu ani sensu. Czyżby pojawiło się, po "epicki", kolejne modne słowo, które nic nie znaczy w przypadkach, w których je zastosowano, ale ładnie i ambitnie wygląda?


    Z poważaniem – Dociekliwy

  • tajga

    14.04.2023
    14.04.2023

    Szanowni Państwo, jakie jest pochodzenie słowa „tajga”?

  • kruchy – krusi

    14.04.2023
    14.04.2023

    Dzień dobry,

    przy dyskusji świątecznej wpadł mi taki problem językowy:

    Jak wygląda forma mnoga przymiotnika "kruchy"?

    Przykładowo: Ja jestem kruchy, Ty jesteś kruchy, razem jesteśmy....


    Pozdrawiam, Adam

  • Sensacyjna wiadomość

    13.04.2023
    13.04.2023

    Dzień dobry,

    czy każda wiadomość przekazywana przez media (gazeta, telewizja, strona internetowa itd.) zawsze jest sensacją? Na przykład wypadek samochodowy, popełnienie przestępstwa, wyrok sądu, wybory, spotkanie prezydenta miasta z mieszkańcami, odsłonięcie pomnika, otwarcie nowego sklepu itd. Zgodnie z definicją sensacja to „zaskakująca wiadomość lub niezwykłe wydarzenie budzące powszechne zainteresowanie; też: wrażenie wywołane taką wiadomością lub takim wydarzeniem”. Czy da się przekazać informację lub wiadomość bez sensacji? Czy wystarczą suche fakty np. zdarzyło się X w miejscu Y? Czy podawanie szczegółów już jest sensacją?


    Z poważaniem

    Kamil

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego