Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.
słowotwórstwo
-
winogrodnictwo24.03.201224.03.2012Szanowni Państwo!
Czy słowo winogrodnictwo (słow. vinohradníctvo, ros. виноградарство, ang. viticulture), utworzone od słowa winogrodnik (osoba zajmująca się uprawą i hodowlą winorośli), jest poprawne? Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
słowacki czytelnik -
prze-19.03.201219.03.2012O ile wiem ze słowników, przedrostek prze- dodaje się jedynie do czasowników i przymiotników. W związku z tym ciekawi mnie, czy można dodawać prze- do rzeczowników. Mam tu na myśli głównie bardzo popularne wśród internautów słowa przekozak i – tu przepraszam za wyrażenie – przechuj. Chciałbym spytać, czy można w ten sposób tworzyć rzeczowniki (bo przedrostkiem prze- nie są chyba te w słowach przekupka, przełom czy przejście), a także przymiotniki, jak np. przebrzydki.
Kłaniam się,
W.T. -
Kto chodzi do przedszkola?18.03.201218.03.2012Szanowni Państwo,
zawsze wiedziałam, że wychowawczyni w przedszkolu to przedszkolanka. Ktoś mnie jednak poprawił, mówiąc, że przedszkolanka to dziewczynka w przedszkolu, a przedszkolanek to chłopiec. Dla mnie chłopiec to przedszkolak albo przedszkolaczek, ale z dziewczynką mam problem, najbardziej pasuje mi przedszkolaczka, ale nie wiem, czy to poprawna nazwa. Proszę o podanie prawidłowych określeń wychowawczyni oraz chłopca i dziewczynki chodzących do przedszkola.
Kłaniam się – R. G.
-
nagolenica, ale nagolennik14.03.201214.03.2012Dzień dobry,
większość nowych słowników notuje wyraz nagolenica, jednak w dzieciństwie u mnie na podwórku mówiono nagolennica, a postać taką potwierdza SSP pod red. S. Szobera („Nagolennica (PA), nie: nagolenica”) i wyszukiwarka Google (56100 wyników do 1730). Czy nagolennica to poprawna forma? A może pominięto literkę w mniej popularnej wersji i ta pierwsza jest niepoprawna? Jeśli obie formy są akceptowane, to która pierwsza weszła do języka?
Pozdrawiam -
mailownie1.03.20121.03.2012Witam!
Mam następujące pytanie: która forma jest poprawna: mailowo czy mailownie? Na przykład w zdaniu: „Osoby, które nie poinformują nas o tym mailownie na adres…” (cytat z pewnego portalu internetowego). Nigdy wcześniej nie spotkałem się z taką odmianą, dlatego mnie to zaintrygowało.
Proszę o odpowiedź. Z góry dziękuję.
Pozdrawiam. -
braniec – branka, jeniec – jenka?26.01.201226.01.2012Dzień dobry!
chciałem zapytać o rzeczowniki zakończone na -iec, -ec. Zauważyłem, że tylko nieliczne z nich mają formy żeńskie (jak braniec – branka, ale już jeniec czy malec nie) lub są to formy żeńskie „fałszywe” (np. gońcówna to raczej 'córka gońca', a nie 'kobieta spełniająca rolę gońca'). Czym ta dysproporcja płciowa jest spowodowana?
Serdecznie pozdrawiam
-
bławacić się23.01.201223.01.2012W jednym z tekstów Agnieszki Osieckiej, śpiewanym także przez Katarzynę Nosowską w piosence „Na całych jeziorach Ty”, pojawia się wyrażenie łzą się bławaci. Co to znaczy?? Nigdy wcześniej nie słyszałam, żeby ktoś używał tego wyrażenia, w Słowniku języka polskiego również nie znalazłam znaczenia słowa bławacić.
Z góry dziękuję za odpowiedź. -
ryzykowne tworzenie nazw23.01.201223.01.2012Gdy za liczbę mnogą słowa elf przyjmę formę elfowie (dla nadania cech ludzkich i dodania powagi), nasuwającą się na myśl formą żeńską staje się elfica. Poza powagą brzmienia, uzasadniam tę formę porównaniem z innymi rasami o ludzkich cechach: ork – orczyca, ogr – ogrzyca, troll – trollica. Alternatywą zdaje się być elfka, jednak dopatruję się w tym słowie zdrobnienia pasującego młodej elficy. W moim odczuciu elfica należycie podkreśla dostojeństwo formy elfowie. Jaka jest opinia znawców języka?
-
wtórne imperfecta20.01.201220.01.2012Jest pewna grupa wyrazów, które można utworzyć według schematu ndk -> dk -> ndk, np.:
bezcześcić (ndk) -> zbezszcześcić (dk) -> zbezczeszczać (ndk)
trzeźwieć (ndk) -> wytrzeźwieć (dk) -> wytrzeźwiać (ndk)
Czy taka wtórna niedokonaność różni się jakościowo / znaczeniowo od pierwotnej? Czy tego typu wyrazy były kiedyś błędami językowymi (choćby jako naruszające zasadę ekonomii języka)? Na przykład (wy)regul(owyw)uje to trzy całkowicie zbędne sylaby. -
napawać się18.01.201218.01.2012Witam,
czy istnieje forma dokonana od czasownika napawać się? -
500-osobowy13.01.201213.01.2012Chciałabym wiedzieć, jak należy prawidłowo odczytać liczebnik w sformułowaniu 500-osobowa grupa kibiców: pięćsetosobowa grupa kibiców czy pięciusetosobowa grupa kibiców?
-
słowotwórstwo teoretyczne12.01.201212.01.2012Czy istnieje jakiś wzorzec, według którego można utworzyć zdrobnienie od wyrazu odpowiedź (jako pendant dla pytanka)? Czy w przypadku niemożności znalezienia innego wyrazu o tym samym zakończeniu, który byłby zdrabniany, da się taki wzorzec utworzyć teoretycznie, bazując na regułach języka (np. na tym, jak wymieniają się spółgłoski na granicy rdzenia i końcówki podczas odmiany)?
-
Co trzeba robić, żeby odpchlić?8.01.20128.01.2012Witam,
mam pytanie: jak będzie brzmiała forma niedokonana czasownika odpchlić w czasie teraźniejszym, w pierwszej osobie lp.? Ja odpchliwam?
Z góry dziękuję.
Patryk -
antytefałenowski22.12.201122.12.2011Szanowna Poradnio,
Wielki słownik ortograficzny PWN podaje: PRL-owski albo peerelowski, jednak z przedrostkiem tylko: postpeerelowski. Czy podobnie utworzony przymiotnik od TVN będzie miał postać antytefałenowski, czy antytefauenowski – czyli czy zapis nazwy litery V to fał, czy fau.
Łączę świąteczne pozdrowienia
Michał Gniazdowski -
drużbanci14.11.201114.11.2011Drużba – drużbowie, często spotykam sie z drużbant – drużbanci, panie drużbantki.
-
eurowy15.10.201115.10.2011Mamy banknoty stuzłotowe, dziesięciodolarowe… Czy można powiedzieć: banknot dziesięcioeurowy lub dwudziestoeurowy? Spotkałam się z takim określeniem już kilkakrotnie, ale powiem szczerze, że „nie brzmi” ono dobrze. Czy jest poprawne?
-
gościni
2.10.20112.10.2011Witam,
moje pytanie dotyczy zjawiska feminizacji języka. Spotkałem się ostatnio kilkukrotnie z formą gościnie na określenie grupy kobiet, która przyjechała do Polski. Czy taka forma jest poprawna? Przybywa słów, którym feministki za wszelką cenę próbują nadać formy żeńskie. Czy istnieje literatura dotycząca zjawisk, które są wprowadzane do języka polskiego przez feministki?
Dziękuję i pozdrawiam,
ŁS
-
bezkontrowersyjny24.09.201124.09.2011Szanowni Państwo,
coraz częściej spotykam się z formą bezkontrowersyjny. Nie odnalazłam jej jednak w żadnych z dostępnych mi słowników ani w demonstracyjnej wersji Korpusu. Czy można uznać ją za formę poprawną, a jeśli tak, to na podstawie którego kryterium? -
przymiotnik od wiking18.09.201118.09.2011Witam serdecznie!
Ostatnio rozmawiałam z przyjaciółką o wikingach, ale całkowicie zacięłam się, gdy chciałam użyć przymiotnika od słowa wiking. Długo dyskutowałyśmy, która forma może być tą poprawną: wikingowy, wikingowski, a może wikiński? Albo jeszcze jakaś inna? Bardzo proszę o odpowiedź.
Dziękuję i pozdrawiam. -
lektorować17.09.201117.09.2011Jakie są szanse na „ułaskawienie” słowa lektorować? Potocznie niektórzy używają go na określenie czytania na głos, szczególnie publicznego, np. przetłumaczonych dialogów w zagranicznych filmach. Zdaję sobie sprawę, że nie ma go w słownikach (poza słownikiem języka górnołużyckiego) i nie jest używane przez osoby dbające o poprawną polszczyznę. Jednak byłoby bardzo wygodne. Samo czytać ma zbyt szerokie znaczenie, a czytać publicznie razi długością. Może istnieje jakieś inne, rodzime określenie?