Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.
słowotwórstwo
-
dopuszczający20.06.200520.06.2005Od kilku lat w szkołach używa się ocen od 1 do 6, przy czym oficjalna nazwa dwójki to dopuszczający, tak jak trójkę nazywa się dostatecznym. Nazwa dopuszczający wydaje mi się dosyć niezręczna. A już tworzenie od niej określeń w analogiczny sposób jak przy pozostałych nazwach ocen (np. „coś jest wykonane dobrze”, „rozumiem to dostatecznie” itp.) jest wręcz zabawne. Bo czyż można powiedzieć, że coś jest zrobione dopuszczająco?
-
winorośl16.06.200516.06.2005Dzień dobry!
Uprzejmie proszę o odpowiedź na pytanie, czy forma winnejrośli, np.w kontekście kraina winnejrośli, jest dopuszczalna. Chodzi o roślinę lub jej owoce.
Serdecznie pozdrawiam. -
uzdać6.06.20056.06.2005Czy forma uzdają (zakładają koniowi uzdę) jest poprawna?
-
wykorektorować1.06.20051.06.2005W szkole nie tylko uczniowie, ale i nauczyciele posługują się czasownikiem wykorektorować; znaczy to: usunąć, zamalować korektorem błędny zapis. Jak ocenić ten wyraz? Jest często używany. Czy jednak poprawny?
-
udowadniać, dowodzić5.05.20055.05.2005Jak powinno się poprawnie mówić: udowadniać czy dowodzić? Np.: „Ta sytuacja udowadnia nam, że on nie ma racji” czy „Ta sytuacja dowodzi nam, że on nie ma racji”? Moim zdaniem poprawna jest forma dowodzić, ale nie wiem, czy tak jest w istocie.
-
Dąbrowszczanka?5.05.20055.05.2005Witam,
będąc na konkursie poprawnej polszczyzny, miałem do rozwiązania w krzyżówce następujące hasło: „Jak brzmi nazwisko panny, której ojciec nazywał się Dąbrowski?”. Miałem dylemat, ponieważ wydawało mi się, że od nazwisk zakończonych na -ski i -cki nie tworzymy nazwisk dla kobiet nie żonatych. Ale jednak krzyżówka wymagała hasła, więc napisałem Dąbrowszczanka. Czy można utworzyć taką formę? Czy jest ona poprawna?
Dziękuję
-
bek i mek19.04.200519.04.2005Głos kota to miauk, owcy – bek, kaczki – kwak, a psa – hauk (ten ostatni odnotowano w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego). Czy istnieje analogiczny rzeczownik mek dla nazwania odgłosu wydawanego przez kozę?
-
stoliczanin19.04.200519.04.2005Moje pytanie jest następujące: jak prawidłowo odmienić słowo stolica? Mam powiedzieć o sobie, że jestem stoliczaninem, stolicczaninem, stoliczczaninem, a może jeszcze inaczej? Od razu zastrzegę, że odpowiedź warszawiak bądź warszawianin mnie nie zadowoli. Jeżeli znają Państwo rozwiązanie na trapiące mnie już wiele miesięcy pytanie, to będę wdzięczny za odpowiedź, za którą z góry dziękuję.
-
załączać czy włączać17.03.200517.03.2005Chciałem spytać o czasownik załączać w znaczeniu ‘włączać’. Słowniki na temat tego znaczenia milczą, tymczasem często można spotkać napisy nie załączać, wyłącz/załącz, w środowisku elektryków chyba nigdy nie mówi się inaczej. Co poradnia ma do powiedzenia na ten temat?
-
słowotwórstwo w SMS-ach i czatach3.03.20053.03.2005Witam!
Chciałbym się dowiedzieć nieco więcej o przemianach językowych i słowotwórstwie w SMS-ach i na czatach. Wydaje mi się, że wiele nowych słów jest tworzonych przez twórców SMS-ów. Co na to wpływa i jakie mogą być tego skutki?
Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź. -
wtóry23.02.200523.02.2005Dzień dobry!
W Wojewódzkim Konkursie Języka Polskiego dla Młodzieży Gimnazjalnej (część I etapu rejonowego) dzieci miały do słowa wtóry dopisać trzy wyrazy pokrewne. Polecenie sprawiło kłopot uczniom i ich nauczycielom. Czy wtórować, zawtórować, wtór (?) zaliczyć można do rodziny słowa wtóry? Przyznam, że byłabym skłonna tak uczynić. A wtórność? Zastanawiający jest fakt, dlaczego tak wymyślny (przestarzały) wyraz podano. A może przesadzam?
Z poważaniem
Hanna -
Łacina czy język łaciński?27.01.200527.01.2005Dlaczego mówimy po polsku, po angielsku, po niemiecku, ale po łacinie? Czy poprawne jest mówienie po łacińsku albo językiem łacińskim?
-
ścieńczenie27.01.200527.01.2005Czy poprawne jest słowo scieńczenie? Słowo to jest popularne w literaturze medycznej, również w witrynach internetowych w kontekście zmniejszenie grubości, np. scieńczenie rdzenia kręgowego, lub wypadanie, scieńczenie i przerzedzenie włosów. Jeżeli słowo to jest poprawne, to która ze spotykanych pisowni: scieńczanie czy ścieńczanie jest prawidłowa?
-
„anty-ściszyć”17.01.200517.01.2005Stały problem, „anty-ściszyć”. Wszycy podawali różne przykłady, jak 'zrobić głosniej' wyrazić jednym słowem. Ja mam propozycje ROZGŁOSIĆ. Dlaczego jest to wyraz niepoprawny w stosunku do 'nastawienie głośniej', skoro mówi się: „Zegar rozgłośnie wybił północ”, „Ptak zaśpiewał rozgłośnie”. A do tego jak chcemy coś światu rozgłosić, można to robić głośno.
-
obłapiać, nie obłapywać6.10.20046.10.2004Poprawna forma to obłapiać czy obłapywać?
-
fajowy24.09.200424.09.2004Witam. Czy słowo fajowy (zawarte w słowniku ortograficznym pod red. E. Polańskiego) należy kojarzyć z przymiotnikiem od faja, czy raczej z potocznym określeniem czegoś fajnego?
-
deputat i deputant17.09.200417.09.2004Witam. Czy deputat i deputant to określenia tej samej osoby? Dziękuję;)
-
grający na aulosie8.09.20048.09.2004Czy kobieta grająca w starożytnej Grecji na aulosie to aulista czy aulecistka, a mężczyzna to aulista czu aulecista?
Będę wdzięczna za rychłą odpowiedź, bo słowo to ma znaleźć się w druku. Serdecznie pozdrawiam
ARIADNA -
wintegrowany?30.06.200430.06.2004Szanowny Panie, proszę o pomoc, jak należy pisać: „1.05.2004 r. Instytut został zintegrowany z Krajowym Urzędem” czy „Instytut został wintegrowany w Krajowy Urząd”, czy „Instytut został włączony do Krajowego Urzędu / w Krajowy Urząd”? A może ma Pan inną lepszą propozycją?
Pozdrawiam serdecznie z Frankfurtu nad Odrą i pozostaję z poważaniem
Anna-Halina Roehner -
relikwiowy czy relikwijny?29.06.200429.06.2004Spotkałem w literaturze poświęconej historii sztuki przymiotnik relikwiowy. Używany jest m.in. w wyrażeniu figura relikwiowa (rodzaj figuralnego relikwiarza). Słowniki nie notują jednak tej formy. Czy jest więc poprawna, czy też może istnieje inny przymiotnik odnoszący się do relikwii? Wyraz relikwiarzowy (np. krzyż relikwiarzowy) nie budzi moich wątpliwości, ale odnosi się on do relikwiarza, a nie relikwii.
Z góry dziękuję za pomoc,
Marek Machowski, Warszawa
