Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.
słowotwórstwo
-
redaktor naczelna22.10.2015Szanowni Państwo,
piszę, ponieważ chciałam zapytać o formę redaktor naczelna. Czytałam Państwa porady à propos tej formy, ale ciągle mam wątpliwości. Jeśli akceptujemy taką formę, jak ją odmieniać (redaktora naczelnej, redaktorzy naczelne etc.? )? Czy warto łączyć rzeczownik i przymiotnik, skoro nie zgadzają się pod względem rodzaju? Poza tym, często w gazetach, w których używa się formy redaktor naczelna, widzę formy żeńskie typu: ministra, żołnierka, psycholożka lub odwrotnie – sekretarz. -
siekiera czy rąbajka?14.10.2015Dzień dobry.
Chciałbym się dowiedzieć, jak to z tą siekierą było. Skoro czynność łupania drewna to rąbanie (bezokolicznik: rąbać), a drwal to dawniej rębacz, to dlaczego mówimy siekiera, a nie mamy np. słowa, które usłyszałem od mojego pięcioletniego syna: rąbajka lub rombajka (też rodzaju żeńskiego)?
Dziękuję.
Radek -
XXI-wieczny29.06.2015Szanowni Państwo,
czy dozwolonym jest używanie w piśmie słowa dwudziestopierwszowieczny (XXI-wieczny)? Choć byłaby to forma powstała analogicznie do osiemnastowieczny, nie spotkałam jej dotąd w jakiejkolwiek publikacji.
-
kompetencja czy kompetetność?7.06.2015Wg słownika (np. http://sjp.pwn.pl/sjp/kompetencja;2564077.html) kompetencja to zakres. Brak znaczenia odpowiadającego słowu kompetentność (por. http://sjp.pwn.pl/sjp/kompetentny;2564078.html w znaczeniu 2). Jeśli zatem ktoś jest rzetelny, dobrze wypełniający swoją rolę, udzielający pewnych i wiarygodnych informacji, to cenimy go tylko za kompetentność czy również za kompetencję?
-
uprać i uprasować30.05.2015Dzień dobry!
Czy forma uprać i uprasować jest poprawna? Wydaje mi się, że w języku literackim występuje tylko wyprać i wyprasować. Będę wdzięczna za odpowiedź!
Z góry dziękuję -
pięciopalcowy czy pięciopalczasty?23.05.2015Dzień dobry,
kiedy jest chłodno, zazwyczaj noszę rękawice. Mam komplet palców oraz odwieczną wątpliwość, czy odzież, którą przywdziewam jest pięciopalcowa, czy pięciopalczasta. Proszę rozwiać moje wątpliwości.
Z poważaniem
Jarosław Baranowski
-
szermierka12.05.2015Szermierka: mężczyzna – szermierz; kobieta - ????
-
język tuvalu czy tuwalski?16.04.2015Pytanie dotyczy języka tuvalu. Skoro istnieje przymiotnik tuwalski, czy nie mógłby on określać nazwy języka? Tak jak jest z językiem fidżyjskim czy samoańskim?
-
przymiotni od gest3.04.2015Dzień dobry!
Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości – czy istnieje możliwość utworzenia przymiotnika od rzeczownika gest i jaka będzie w takim przypadku jego poprawna forma (gestykalny, gestykularny)?
Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam! -
studziesięciolecie25.03.2015Studzesięciolecie czy stodziesięciolecie? Analogia do sposobu tworzenia złożonych liczebników porządkowych (sto dziesiąty, sto dwudziesty pierwszy...) sugerowałaby nieodmienność tej części wyrazu, która odnosi się do liczby setek lat. Z kolei analogia do częściej używanego stulecia nasuwałaby myśl o wyborze tego drugiego rozwiązania – i ku niemu bym się intuicyjnie skłaniał.
Z góry dziękuję za odpowiedź
Stanisław Falkowski -
Bogumiła, Miłka i Miła20.03.2015Dzień dobry!
Moje imię – Bogumiła można zdrabniać Miłka. Część znajomych zwraca się do mnie Miła. Czy w tym przypadku jest to zgrubienie? :)
Pozdrawiam z uśmiechem -
kontaktowny16.03.2015Dzień dobry,
czy słowo kontaktowny jest dopuszczalne w potocznej mowie?
Z góry dziękuję za odpowiedź
M. Brzozowski -
czasowniki z się16.03.2015Chciałabym się zapytać, czy czasownik najeść lub napić może istnieć bez formy się? I jak w języku polskim poznaje się, które czasowniki posiadają morfem się nieciągły?
Dziękuje za odpowiedź -
V-ce Królowa3.03.2015Szanowny Panie Profesorze,
czy tworząc fikcyjną mitologię, mogę zastosować zapis V-ce Królowa w stosunku do zastępczyni Królowej? Pytam, gdyż zdaję sobie sprawę, że najbardziej prawidłową formą jest Wicekrólowa. Zależy mi jednak, aby oddać fikcyjnej zastępczyni Królowej w zmyślonym państwie możliwie najwyższy prestiż. Reasumując: czy mogę tak postąpić w imię nadania fikcyjnego tytułu V-ce Królowej (a więc na gruncie zabawy w tworzenie niby-państwa)?
Z wyrazami szacunku
AD -
przymiotniki niezaprzeczalne25.02.2015Szanowni Państwo,
piszę w związku z poradą http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nie-i-juz;15850.html. Trudno mi sobie wyobrazić przymiotnik, do którego nie da się dodać cząstki nie-. Czy można prosić o przykłady?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
babuszkofobia15.02.2015Większość wyrazów kończących się na -fobia ma początek w postaci obcego przedrostka (tanato-, neo-, piro- itp.), więc trudno znaleźć analogię dla wyrazu wziętego z PWN-owskiego Słownika wydarzeń, pojęć i legend XX wieku Władysława Kopalińskiego – babuszkafobia". I stąd pytanie: czy przy tworzeniu takich wyrazów powinniśmy pierwszy człon łączyć jak w tym wyrazie, czy przez spójkę -o- (tworząc rzeczownik babuszkofobia)?
-
bizantynizować10.02.2015Dzień dobry!
Chciałabym się zapytać czy w zdaniu „Bizantynizujące dekoracje ścienne w warszawskich kościołach” słowo bizantynizujące zostało użyte poprawnie. Zastosowałam je, ponieważ chciałam zastąpić je opisem 'nadawania jakiejś twórczości tych cech oraz przenoszenia ich na dzieła tworzone poza kulturą bizantyjską'.
Dziękuję bardzo za okazaną pomoc -
dwuznaczne a-6.02.2015Witam,
w książce Czy kapitalizm jest moralny? Sponville używa wyrazu niemoralny jako antonimu słowa moralny, natomiast określeniem amoralny określa takie przedmioty (w szerokim znaczeniu tego słowa), które nie podlegają ocenie moralnej, tzn. sąd o moralności takich przedmiotów jest niedorzeczny. Z drugiej strony, w teorii mnogości przeciwieństwem relacji symetrycznej jest relacja nie niesymetryczna, tylko asymetryczna. Czy jest jakaś reguła stosowania przedimków a- i nie-? -
nowe nazewnictwo rodzinne27.01.2015Szanowni Państwo!
Zastanawia mnie, czy istnieje w naszym języku określenie na żonę córki albo na męża syna. Czy skoro mamy synową, mogę powiedzieć o synowym? A zamiast zięć – zięciowa lub (tak jak synowa) córkowa? Może to i głupie, bo przecież taki problem językowy jeszcze nas nie dotyczy, ale gdzieś w świecie już są takie przypadki. Wygodniej więc byłoby mi powiedzieć: „To była jej zięciowa” niż „To była żona jej córki”.
Pozdrawiam serdecznie!
Małgorzata P. -
szaradzista26.01.2015Osobę zajmującą się kamieniarstwem określamy mianem kamieniarza, kominiarstwem – kominiarza, pszczelarstwem – pszczelarza, wędliniarstwem – wędliniarza itd. Dlaczego zatem osobę zajmującą się szaradziarstwem nazywamy szaradzistą, a nie szaradziarzem?
