słowotwórstwo

Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.

  • Przeciwpienny, czyli jaki?

    18.05.2021
    18.05.2021

    Szanowni Państwo, 

    zajmuję się korektę językową pewnego obszernego dokumentu. Trafiłem na słowo oznaczające środek do hamowania powstawania piany, a w konsekwencji kożucha. Użyto tam miana: preparat przeciwpienny. Mnie kojarzy się to ze specyfikiem, który miałby poskramiać roślinę, by się nie pięła. Czy branżowe (dziedzina - oczyszczanie ścieków) użycie takiego określenia jest dopuszczalne? Nie lepiej byłoby zastosować raczej: antypieniący czy przeciwpieniący?


    Z uszanowaniem 

    Jarosław B.

  • Zapadosławia – zapadosłowiański

    14.05.2021
    14.05.2021

    Szanowni Państwo,

    humorystyczne grupy w Internecie obiega idea wyimaginowanego bytu państwowego łączącego Polskę, Czechy, Słowacje oraz Łużyce, tzw. Zapadosławia czyli kraj Słowian zachodnich. Jaki poprawnie utworzyć przymiotnik od tego rzeczownika? Zapadosławski czy Zapadosłowiański? Bardzo dziękuję.


    Z poważaniem,

    Robert Barg

  • Mieszkańcy Soplicowa

    1.05.2021
    1.05.2021

    Dzień dobry! W jaki sposób należy nazwać mieszkankę oraz mieszkańca Soplicowa? Wydaje mi się, że poprawne są: sopliczanka oraz sopliczanin, ale nie jestem pewna.

  • żółtoskóry

    26.04.2021
    26.04.2021

    Dzień dobry,

    piszę pracę licencjacką dotyczącą wizerunku kobiet pochodzenia chińskiego w amerykańskiej kinematografii. Wielokrotnie używam sformułowania ludność azjatycka lub Chińczycy, zatem celem uniknięcia wielu powtórzeń zaczęłam stosować wyraz osoby żółtoskóre. Zastanawiam się jednak, czy słowo jest w pełni poprawne politycznie, oraz czy wypada użyć go w pracy naukowej? Analogicznie, słowo czarnoskóry jest neutralne. Dziękuję z góry za odpowiedź.

  • Kroatanie, Kaddo i Kajusowie

    4.04.2021
    4.04.2021

    Szanowni Państwo,

    chodzi o pisownię ludu indiańskiego "Croatan", czyli tubyców, z którymi mieli do czynienia pierwsi angielscy kolonisci w XVI w. (osada Roanoke w dzisiejszej Karolinie Północnej). Jak powinno wyglądać spolszczenie? Croatanie czy Kroatanie? Jesli wybrac wersję z "K", nalezałoby wtedy to samo zastowowac chyba do innych grup indianskich (Kaddo zamiast Caddo, Kajuse/Kajusowie zamiast Cayuse etc)...

  • autysta, autystyk czy autyk?

    24.03.2021
    8.07.2008

    Witam,

    poszukuję poprawnego określenia osoby cierpiącej na autyzm. Czy z dwóch form – autysta i autyk – podawanych przez nieliczne najnowsze słowniki, któraś jest uprzywilejowana? W publikacjach medycznych pojawia się słowo autystyk, ale nie występuje ono w żadnym ze słowników, do których dotarłam.

    Dziękuję za pomoc i pozdrawiam –

    D. Kulikiewicz

  • Przymiotnik od nazwy Dąbek

    28.02.2021
    28.02.2021

    Szanowni Państwo,

    jak powinien brzmieć przymiotnik od nazwy miejscowej DąbekCzy jedyną poprawną formą przymiotnikową jest dąbkowy, czy też ewentualnie dopuszczalne jest użycie formy dąbeckiTa druga forma jest wskazana w SJP PWN (https://sjp.pwn.pl/slowniki/d%C4%85becki.html) jako pochodna od nazwy Dąbki, a więc wyrażonej w liczbie mnogiej, ale zastanawiam się, czy nie można tej formy użyć również w odniesieniu do słowa Dąbek?

  • Eleuzyński

    14.02.2021
    14.02.2021

    Szanowni Państwo,

    powinno się pisać misterium eleuzyńskie czy eleuzyjskie?

     

    Pozdrawiam

  • różnorodność biologiczna v. bioróżnorodność

    13.02.2021
    13.02.2021

    Szanowni Państwo


    Interesuje mnie kwestia polskiego odpowiednika angielskiego terminu "biodiversity". Słowo te tłumaczy się na polski jako "różnorodność biologiczna" lub "bioróżnorodność". Kiedyś jednak słyszałem, że te drugie wyrażenie (bioróżnorodność) nie powinno być używane, ponieważ to kalka stworzona niezgodnie z regułami języka polskiego. Co państwo o tym sądzą? Na koniec jeszcze wspomnę, że te wyrazy znaczą dokładnie to samo.


    Pozdrawiam

  • Impeachment

    7.02.2021
    7.02.2021

    Dzień dobry! Czy da się utworzyć czasownik (lub imiesłów) od słowa impeachment? I czy istnieje polski odpowiednik tego słowa?

  • vanderwaalsowski

    22.01.2021
    22.01.2021

    Tworząc przymiotniki od nazwisk obcojęzycznych, człon pochodzący od nazwiska zapisuje się tak, by polskimi głoskami móc odzwierciedlić oryginalną wymowę, albo zachowuje się oryginalną pisownię. Pierwszy sposób stosuje się szczególnie w przypadku nazwisk złożonych z wielu słów. Mamy zatem „bajkę lafontenowską”, ale już „ciecz niutonowską/newtonowską”. Jak zatem utworzyć przymiotnik od nazwiska van der Waals? Czy w myśl niderlandzkiej fonetyki powinniśmy mówić o oddziaływaniach fanderwaalsowskich?

  • data scientistka, danolożka, a może mistrzyni danych?

    9.01.2021
    9.01.2021

    Szanowni Państwo,

    Koleżanka zawodowo zajmująca się "data science" określiła się jako "data scientistka", co wzbudziło żywą dyskusję. Znający branżę tłumaczą, że to określenie jak najbardziej stosowane w odniesieniu do specjalistek w tej dziedzinie. Jednocześnie stosowanie tego feminatywu wzbudza ogromny opór wielu osób, które twierdzą, że jest to niedopuszczalne. Nie ma dobrego odpowiednika, "analityk danych" zajmuje się czymś innym. Czy można zatem tę "data scientistkę" stosować? Dziękuję.

  • Okołomiesiączkowo

    7.01.2021
    7.01.2021

    Dzień dobry

    Chciałam zapytać, czy słowo okołomiesiączkowo jest poprawne. Zostało użyte w zdaniu Objawy występują okołomiesiączkowo.


    Dziękuję i pozdrawiam

    Ewa

  • Temperatura uniemożliwiająca zamrożenie/zamarzanie

    3.01.2021
    3.01.2021

    Dzień dobry,

    w instrukcji jednego z urządzeń do regulacji temperatury w wymienionych funkcjach jest podana taka fraza:

    "temperatura przeciwzamarzowa: możliwość włączenia/wyłączenia funkcji przeciwzamarzowej ON/OFF", czy taka forma (przeciwzamarzowa) jest poprawna?

    Ewentualnie jak poprawna forma powinna brzmieć?

    Dziękuję i pozdrawiam

  • Kobieta zwyrodnialec

    31.12.2020
    31.12.2020

    Dzień dobry,


    modne są ostatnio feminatywy. Ale by stały się w pełni produktywne, należałoby umożliwić łatwe tworzenie formy żeńskiej także od rzeczowników o mniej pozytywnym znaczeniu. Ostatnio zastanawiałem się, jak utworzyć takową formę od określenia zwyrodnialec  i podobnych.


    Dziękuję za pomoc

    Łukasz

  • Jak nazwać męża brata?

    25.12.2020
    25.12.2020

    Dzień dobry!

    Mąż brata to bratowy czy szwagier?

  • Podpora i podpórka

    25.12.2020
    25.12.2020

    Witam,

    chciałabym dowiedzieć się jaką etymologię ma słowo podpora/podpórka.

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • -mat

    1.12.2020
    1.12.2020

    Dzień dobry,

    Interesuje mnie etymologia przyrostka -mat, który pojawia się w takich słowach jak bankomat, automat, fantazmat. Co właściwie oznacza ten przyrostek?

    Pozdrawiam.

  • Ponadstutysięcznoosobowy

    28.11.2020
    28.11.2020

    Dzień dobry,

    Czy do opisu demonstracji, która nie tak dawno odbyła się w Warszawie, poprawna jest forma  ponad stutysięcznoosobowa manifestacja? Podobnie jeśli w dalekiej przyszłości ludzkości uda się wznieść odpowiednio wysoki budynek, to czy będzie on  ponad stutysięcznopiętrowy, czy inaczej będzie go należało określić?

  • Żeński...

    24.11.2020
    24.11.2020

    Dzień dobry! Czy istnieje żeński odpowiednik słowa skurwysyn? Jeżeli tak, to czy jest nim skurwysynka, czy skurwycórka? Mnie się wydaje, że to słowo istnieje tylko w formie męskiej, ale być może się mylę.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego