wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • O mitologicznych imionach i nazwach japońskich
    24.09.2016
    24.09.2016
    Pytanie związane jest z odmianą przez przypadki wieloczłonowych imion lub nazw pochodzących z japońskiej mitologii bądź nią zainspirowanych. Czy w przypadku imion i nazw w rodzaju: Hikonagisa Takeugaya Fukiaezu no Mikoto, Itsuse no Mikoto lub Nobitsura Kage należy odmienić wszystkie części składowe? Jeśli tak, to jak miałoby to wyglądać? (Szczególnie kłopotliwy do odmiany wydaje się człon Kage – Kage’a? Kagego?)

    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź
    J.K.
  • Szarbel czy Charbel?
    22.09.2016
    22.09.2016
    Szanowni Państwo,
    czy syriackie (syryjskie) imię Szarbel powinno transkrybować się polskim alfabetem, czy – jak się przyjęło, moim zdaniem, błędnie – francuskim: Charbel?
    Dodam, że wg uproszczonej transkrypcji orientalistycznej oraz transkrypcji dr. Zagórskiego zapis powinien być przez digraf „sz” w takim wypadku.

    Proszę o opinię w tej sprawie.

    Z poważaniem
    Bartłomiej Grysa
  • Support
    9.07.2016
    9.07.2016
    Wszystkie słowniki notują wyłącznie odmianę supportu. Chciałbym się dowiedzieć, czy istnieje możliwość użycia końcówki -a w odniesieniu do muzyka na wzór rzeczownika ideał(-a a. -u). Kiedy można stosować końcówkę -u dla osób? Można poprosić o jakieś inne przykłady?
    Przy okazji chciałbym spytać, skąd wzięła się wymowa [seport] (jedyna w moim Wielkim SWO z 2003 roku) i w jakim rejonie tak mówią.
  • Zapis i odmiana nazwy firmowej
    6.07.2016
    6.07.2016
    Wg statutu Firma Spółki brzmi: „AQUA” Spółka Akcyjna, Spółka może używać skrótu „AQUA” S.A. oraz wyróżniającego ją znaku graficznego. Czy w tej sytuacji w dokumentach jest dopuszczalna jakakolwiek odmiana nazwy spółki (Aquie, Aquą, Aquy)? W trakcie potocznej rozmowy zdarza się odmienić tą nazwę, ale jak to jest z oficjalnymi dokumentami? Czy dopuszczalne jest stosowanie w piśmie „Aqua”, skoro w statucie jest „AQUA” S.A.?
  • Periscop, Snapchat
    22.05.2016
    22.05.2016
    Szanowna Redakcjo,
    wciąż zmieniające się media społecznościowe poszerzają zasób naszego słownictwa, np. poprzez takie nazwy narzędzi wideo jak: Periscope i Snapchat. Czy odmiana Periscope będzie analogiczna do odmiany YouTube, czyli: Periscope'a, Periscope'owi, Periscope, Periscope'em, o Periscopie (a. ndm – to jest najczęściej spotykany zapis w Internecie)? A słowo Snapchat będzie się odmieniało tak, jak Twitter?
    Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Raczej fundraising, fundraiser, fundraiserka
    11.05.2016
    11.05.2016
    Wraz z profesjonalizacją organizacji pozarządowych w Polsce coraz częściej wśród pracowników pojawia się stanowisko pochodzące z języka angielskiego – fundraiser. Jaka powinna być jego poprawna pisownia w języku polskim? Właśnie fundraiser czy też fund-raiser, fund raiser? A dziedzina, którą się zajmuje, to: fundraising, fund-raising, fund raising – czy też jeszcze jakiś inny zapis jest poprawny?
  • Day care – o day carze
    8.05.2016
    8.05.2016
    Od jakiegoś czasu popularne stało się słowo daycare (lub day care) 'opieka dzienna dla dzieci'. Jak zapisać miejscownik tego rzeczownika? O daycarze?

    Z góry pięknie dziękuje za odpowiedź i pozdrawiam
    Iwona
  • Benfica, celica
    30.03.2016
    30.03.2016
    Szanowni Państwo,
    jak powinno się odmieniać obcojęzyczne nazwy własne, w których występuje c, np. np.: benfica, celica (są to nazwy odmian roślin ozdobnych). Niektórzy piszą: benfici, celici, ale mnie się to wydaje dziwne i mówię benfiki itd.
  • Kongo
    21.03.2016
    21.03.2016
    Jak należy odmieniać nazwy krajów, które nie są spolszczone? Jeżeli osoba urodziła się w Kongo, czy można powiedzieć, że jest Kongijką / Kongijczykiem? Czy ich kultura jest kongijska? Czy można powiedzieć: jadę do Konga czy raczej: jadę do Kongo?

    Z góry bardzo dziękuję za pomoc!
  • ul. Ilji Miecznikowa
    6.03.2016
    6.03.2016
    Zgodnie z jedną z przedwojennych reform pisowni zbitkę ji zastąpiono ii. Jak jednak traktować to w obcych, choć spolszczonych, nazwach własnych pochodnych od imienia Ilja? O ile w mojej głębokiej młodości miałem więcej okazji do spotykania się w piśmie z otczestwem Iliicz/Iljicz, o tyle teraz jest mniej odpowiedniej literatury, za to dość często bywam na ulicy Ilii/Ilji Miecznikowa. Czy twardy jer w oryginale znosi przywołaną na początku zasadę?
  • Ten superfortress czy ta superfortress?
    31.12.2015
    31.12.2015
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy nazwy amerykańskich samolotów Superfortress i Stratofortress. Przede wszystkim chciałbym prosić o pomoc w ustaleniu, jaki to rodzaj gramatyczny: męski czy żeński. Czy Stratofortress się rozbił (jak battledress), czy się rozbiła (jak miss)? A także czy słowo to jest odmienne? Ze Stratofortressem (jak z battledressem) czy ze Stratofortress (jak z miss)?
  • korporacyjna eskalacja
    3.06.2015
    3.06.2015
    Szanowny Panie Profesorze,
    mam pytanie dotyczące znaczenia słowa eskalacja, które rozpowszechniło się w slangu korporacyjnym i oznacza tam tyle, co zwrócić się do kogoś wyżej w hierarchii służbowej w celu przyspieszenia/załatwienia jakiejś sprawy. Osobiście odczuwam pewien zgrzyt, ponieważ dla mnie było ono zawsze zarezerwowane dla procesów nie podlegających świadomej kontroli jednostki, pozbawionych celowości, podobnie jak nie ma specjalnego sensu powiedzieć do kogoś: „Ewoluuj”.
  • dziwna składnia
    30.05.2015
    30.05.2015
    Mam wątpliwości co do poprawności składni dwóch zdań. Są to fragmenty tłumaczeń czytanych przez zawodowych lektorów; pochodzą z anglojęzycznych seriali amerykańskich. Oto one:
    1. Gra, w którą pożałujesz, że zagrałeś.
    2. Mamy zatrzymać Bauera w miejscu, gdzie sądzi, że trzymają Walsh.

    W moim mniemaniu taka składnia brzmi dziwacznie i jest niepoprawna, a w najlepszym razie mocno naciągana (być może wnikająca z kalek językowych z angielskiego). Czy mam rację?
  • dlaczego walkower?
    30.05.2015
    30.05.2015
    Moje uszanowanie!
    Chciałem zapytać o słowo walkower. Ciekawi mnie, dlaczego chyba wszystkie inne zapożyczenia sportowe z angielskiego (aut, korner, golkiper) są pisane zgodnie z wymową, a walkower zgodnie z pisownią.
    Serdecznie pozdrawiam
  • proktor
    15.05.2015
    15.05.2015
    Szanowni Państwo,
    czytam powieść rozgrywającą się w XIX-wiecznym Paryżu, m.in. w Liceum Ludwika Wielkiego. W skład kadry tej szkoły wchodzi nie tylko dyrektor, profesorowie i wychowawcy, ale także proktor. Domyślam się, że chodzi o odpowiednik stanowiska prorektora na uczelni, ale ciekawi mnie, dlaczego nigdzie nie znajduję śladu tego słowa. Słowniki i Sieć zgodnie milczą w tej sprawie, wspominając jedynie o urządzeniu z przemysłu tytoniowego.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • nasze swojskie gate
    3.05.2015
    3.05.2015
    Szanowni Państwo,
    od pewnego czasu na warszawskich lotniskach obserwuję modę na słowo gate. W Modlinie pasażerowie przechodzą przez gate. Na Okęciu „(…) gate zamykany jest na 15 minut przed planowaną godziną odlotu. Niezgłoszenie się do gate'u w tym terminie (…)”.
    Rozumiem, że takie oznaczenie bramek jest ułatwieniem dla obcokrajowców, ale czy użycie tego słowa w komunikacie sformułowanym w całości w języku polskim nie jest przesadą?
    Z poważaniem
    Sońka Gałka
  • continuum czy kontinuum?
    29.04.2015
    29.04.2015
    Szanowny Panie Profesorze,
    piszę artykuł na temat modeli zarządzania dokumentacją: records life cycle i records continuum. Terminy te tłumaczę jako model cyklu życia dokumentacji i model continuum dokumentacji. Czy powinienem używać formy continuum, czy raczej kontinuum? W NKJP przeważa kontinuum (113: 55), lecz w zastosowaniach naukowych częstsza jest chyba forma pierwsza (np. hipoteza continuum czy continuum czasoprzestrzenne).
    Serdecznie pozdrawiam ze słonecznego Wiednia i ukłony łączę
  • Joomla
    27.03.2015
    27.03.2015
    Witam Szanowny skład Poradni Językowej.
    Słowo Joomla – czy jest to forma męska czy żeńska? Jaka zasadą należałoby się kierować w poprawnej pisowni. Przykłady w zdaniu:
    a) Joomla jest elastyczna, wszystko zależy od tego, jaki chcesz osiągnąć efekt końcowy.
    b) System Joomla jest elastyczny, wszystko zależy od tego, jaki chcesz osiągać efekt końcowy.

    Jak ustosunkować się do samej wymowy Joomla, czy można użyć formy spolszczonej fonetycznie?
    Pozdrawiam serdecznie
  • merchandising
    24.03.2015
    24.03.2015
    Szanowni Państwo,
    jestem doktorantką w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej. Moja praca poświęcona jest genezie wizualnego merchandisingu. Słowo to pojawia się w tytule mojej dysertacji, co budzi sprzeciw wielu osób uznających, że powinnam poszukać polskiego odpowiednika. Rzecz w tym, że określenia typu wizualna promocja znacznie zawężają to pojęcie. Czy Państwa zdaniem mogę uznać, że merchandising nie ma polskiego odpowiednika i może być stosowany w oryginale?
  • skalp
    27.02.2015
    27.02.2015
    Dzień dobry,
    razi mnie używanie na portalach kosmetycznych słowa skalp do określenia skóry głowy. Na przykład zdanie „Nie polecam tego zabiegu, jeśli macie wrażliwy skalp” brzmi nieco makabrycznie. Czy słowo skalp rozszerzyło swoje znaczenie także na żywą skórę głowy?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego