wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • żyrau
    24.01.2007
    24.01.2007
    Jak powinno się wymawiać słowo żyrau i czy odmienia się ono podobnie jak np. nazwisko Turnau? W dawnej wersji internetowej Encyklopedii PWN pod hasłem żyrau można było odnaleźć odmianę żyrauowie, co sugerowało odmienność, jednak teraz wyraz ten skrócono do ż., co może sugerować, że jest on nieodmienny.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • idisy, disy
    22.01.2007
    22.01.2007
    Jakiej płci są disy (idisy)? Wszystkie źródła potwierdzają ich r. ż. (Kempiński; Słupecki; Encyklopedia PWN notuje „żeńskie duchy opiekuńcze, pokrewne nornom, boginiom losu, ale również demony śmierci, zniszczenia i wojny, wegetacji i płodności” – to po również nie zmienia ich żeńskości). A słowniki uparcie notują -ów. Nie tylko ortografy, ale także WSWO PWN. Tu chyba zaważyła definicja z SWO pod red. Sobol, która nieco wypaczyła tę zawartą wcześniej u Tokarskiego. Disów/idisów to błędne formy?
  • wyrazy rodzime
    18.01.2007
    18.01.2007
    Co to znaczy wyrazy rodzime??
  • grillowany
    15.01.2007
    15.01.2007
    Witam,
    proszę o odpowiedź, jak powinno się pisać: grilowany czy grillowany (podwójne czy pojedyncze l).
  • public relations
    10.01.2007
    10.01.2007
    Czy public relations może (mogą?) występować w języku polskim w liczbie pojedynczej? Opracowuję obecnie obszerny tekst, który w całości jest poświęcony temu zagadnieniu, i jego autor poprosił mnie o pozostawienie liczby pojedynczej, chociaż w słowniku poprawnej polszczyzny jest zapis o braku liczby pojedynczej w tym przypadku. Autor tekstu jest praktykiem PR i twierdzi, że na co dzień nie spotyka się z użyciem tego terminu w liczbie mnogiej. Był bardzo zaskoczony moją propozycją.
  • odmiana przymiotników rosyjskich
    2.01.2007
    2.01.2007
    Jaką przyjąć regułę przy odmianie rosyjskich przymiotników? Mowa np. o tytułach prasowych, które w mianowniku brzmią: (rosyjskie) Niezawisimaja Gazieta, Narodnaja Wola. W dopełniaczu lepiej pisać Niezawisimej Gaziety, Narodnej Woli czy Niezawisimoj Gaziety, Narodnoj Woli? Stosowanie pierwszego wariantu wydaje się naturalniejsze, ale osoby nieznające rosyjskiego mogą na jej podstawie utworzyć niewłaściwy mianownik.
  • caritas
    2.01.2007
    2.01.2007
    Dziękuję za wyjaśnienie o Caritasie i odmianie tego wyrazu – mam pytanie, czy caritas w odmianie męskiej jest dopuszczalna tylko w mowie potocznej, czy także można jej tak używać w mediach.
  • seksafera
    28.12.2006
    28.12.2006
    Od jakiegoś czasu w mediach mówi się o pewnej aferze seksualnej. Większość mediów ujawnia seks-aferę, część z nich zaś seksaferę. Którą pisownię uznać należy za poprawną?
  • Advocaat
    20.11.2006
    20.11.2006
    Dzień dobry!
    Jaką literą powinniśmy pisać advocaat? W internetowej encyklopedii PWN jest wielka litera, ale ta pisownia niespecjalnie mnie przekonuje.
    Pozdrawiam
  • check-in
    7.11.2006
    7.11.2006
    Witam,
    zastanawiam się, jak zapisać formy przypadków zależnych od rzeczownika check-in. Teoretycznie nie powinno się odzielić końcówki polskiej apostrofem, bowiem wszystkie litery są czytane, czy zatem poprawna forma to check-inem? A może należy oddzielić końcówkę myślnikiem? Pozdrawiam.
  • Enya
    30.10.2006
    30.10.2006
    Nurtuje mnie pytanie, jak odmienić słowo Enya. Czy przez analogię do słowa szyja, czy Goya, czy inaczej? Byłabym wdzięczna za odpowiedź. Pozdrawiam.
  • dux
    30.10.2006
    30.10.2006
    Słownik wyrazów obcych pod redakcją Jana Tokarskiego i Encyklopedia muzyki PWN notują słowo dux jako 'temat fugi'. Czy jest to wyraz odmienny?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • kameriera i kamerystka
    30.10.2006
    30.10.2006
    Słownik Doroszewskiego podaje m.in. takie dwa synonimy pokojowej: kameriera i kamerystka. Czy wyrazy te mają odpowiedniki dla mężczyzn (tj. kamerier i kamerysta)?
  • bordowy
    2.10.2006
    2.10.2006
    Witam serdecznie,
    czy nazwa koloru bordowy jest poprawna, czy też może powinno się używać tego słowa bez odmiany, np. w kolorze bordo?
    Pozdrawiam
    Kinga
  • tabula rasa
    29.09.2006
    29.09.2006
    Chciałem spytać o wyraz tabularaza, popularny w Internecie, odmieniany i poręczniejszy niż wyniosła tabula rasa, np. „(…) trudno jest doradzać tabularazie do której nic nie dociera’’ (http://www.bowling.bm5.pl/forum2002/bownet.asp?ID=1624). Czy jest to już byt na tyle samodzielny i powszechny, by zyskać aprobatę językoznawców, przynajmniej w ramach stylu potocznego?
  • fit
    26.09.2006
    26.09.2006
    Witam,
    ostatnio widzę, że modnym słowem stało się fit (od słowa fitness). Kobiety mówią, że są fit. Powstały nawet napoje fit. Mnie ciekawi, czy fit jest rzeczownikiem, czy raczej przymiotnikiem i jak powinno się zapisywać fit w połączeniu z rzeczownikami – czy łącznie czy z użyciem łącznika (w jednym z portali fitnessowych spotkać można wyrażenie fit-fotka – może zapisywać to fitfotka, na podobieństwo np. superfotki, lub fit fotka?).
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • tomat czy tomata?
    26.09.2006
    26.09.2006
    To, w czym były skumbrie (Gałczyński), to tomat czy tomata? Dotąd trafiłem na dwa sprzeczne tropy: po rosyjsku томат to przecier pomidorowy (w Internecie można też znaleźć wyrażenie „Скумбрия в томате’’), ale… w Skrzydlatych słowach Markiewicza i Romanowskiego cytat został w indeksie umieszczony pod słowem tomata, co mogłoby sugerować jakieś dawne zapożyczenie ze zmianą rodzaju (coś jak фисташка / fistaszek). Może dobre są oba warianty? Proszę o pomoc w ustaleniu mianownika.
  • gazela
    25.09.2006
    25.09.2006
    Czy istnieje słowo gazela jako jeszcze jeden synonim gatunku literackiego gazel (ghazal, gazal)? Nie znajduję go w żadnym słowniku PWN, natomiast pojawia się w innych źródłach:
    - Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury (gazela obok gazel i gazal),
    - Michał Głowiński i in., Podręczny słownik terminów literackich (gazela jako jedyna wersja).
  • obscena
    4.09.2006
    4.09.2006
    Szanowni Państwo,
    w słownikach można znaleźć rzeczownik obscena. Tymczasem, jak zauważyłem, w mediach, zwłaszcza telewizji i radiu, można się spotkać jedynie z formą obscenia (a nawet z żartobliwie utworzoną liczbą pojedynczą obscenium). Czy tylko słownikowe obscena jest poprawne?
    Pozdrawiam i życzę dużo cierpliwości aż do kolejnych wakacji!
  • hapaks legomenon
    19.07.2006
    19.07.2006
    Co znaczy wyrażenie hapaks legomenon? Czy ma ono swój polski odpowiednik?
    Dziękuję.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego