wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • boot, cover, border
    18.02.2005
    18.02.2005
    1. Czy zapożyczone z angielskiego słowa: boot oraz cover odmieniają się? 2. Jak odmieniać słowo border (pasek tkaniny lub tapety do wykańczania krawędzi ścian): bordera czy borderu?
    Dziękuję.
  • port komputerowy
    3.02.2005
    3.02.2005
    Witam serdecznie!
    W terminologii komputerowej przyjęło się używanie słowa port w niektórych kolokacjach jako synonim słów gniazdo lub złącze. Jest to niewątpliwie kalka z języka angielskiego, niemniej już dość spopularyzowana w języku polskim, vide port USB albo port podczerwieni.
    Czy Pana zdaniem jest to już dopuszczalne użycie, czy powinno być traktowane jako błąd?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Jarek Hirny
  • oinochoe
    7.01.2005
    7.01.2005
    Witam.
    Problemem jest oinochoe. W większości wydawnictw (w tym PWN) zapisujemy tak właśnie to słowo, jednakże u Podrackiego (Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny) mamy już: ojnoche. Czym się kierują redaktorzy słowników w wyborze takiej bądź innej pisowni – pomijając już intencje konkretnych osób czy wydawnictw?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • reket
    6.01.2005
    6.01.2005
    Witam. Cóż oznacza słowo reket z tutejszego słownika ortograficznego? Dziękuję i pozdrawiam.
  • firewall, czyli zapora ogniowa
    7.12.2004
    7.12.2004
    Witam,
    coraz częściej stosuje się programy zabezpieczające komputer przed atakami z Internetu, określane jako firewall. Spotkałem się też z polskim odpowiednikiem tego słowa: zapora sieciowa. Czy to określenie jest prawidłowe i powinno zastąpić słowo firewall?
    Będę wdzięczny za odpowiedź.
    Michał, Zybułtowo
  • Skąd się biorą zapożyczenia
    3.12.2004
    3.12.2004
    Witam!
    Chciałem się dowiedzieć pokrótce, jakie rodzaje zapożyczeń językowych występują we współczesnej polszczyźnie i w jaki sposób te zapożyczenia powstają.
  • rymantadyna
    9.11.2004
    9.11.2004
    Szanowni Państwo, proszę o rozstrzygnięcie kwestii, czy rymantadyna jest prawidłowym spolszczeniem międzynarodowej nazwy leku rimantadine.
    Z poważaniem,
    Barbara Furgoł
  • mereszczyć
    3.11.2004
    3.11.2004
    W książce Macieja Malickiego Saga ludu pojawia się słowo mereszczy. Proszę o wyjaśnienie, co ono znaczy i skąd pochodzi (dialekt).
  • agenda
    20.10.2004
    20.10.2004
    Spotkałam się z użyciem sformułowania agenda spotkania. Chodzi o coś w rodzaju porządku obrad (listy spraw i problemów do poruszenia na spotkaniu firmowym). Czy jest to poprawne, czy może jest to niewłaściwe zapożyczenie z języka angielskiego?
  • wyrazy obce
    18.10.2004
    18.10.2004
    Zwracam się z pytaniem dotyczącym używania w języku polskim wyrazów obcojęzycznych takich jak np. thriller, lunch, baseball… Czy ich angielskie formy są dopuszczalne w polszczyźnie, czy należy je zastąpić np. filmem grozy, obiadem, a na trzeci wyraz nawet nie mam pomysłu…
    Dziękuję bardzo i serdecznie pozdrawiam.
    Aleksandra Małkiewicz
  • repasaż i repesaż
    18.10.2004
    18.10.2004
    Jak nazwać dodatkowe biegi w niektórych konkurencjach? Polszczyzna nazywa je repasażami. Zauważyłem jednak w portalu GW, że pojawia się tam wersja repesaże.
    Kopaliński słowo repasaż wywodzi od francuskiego repassage, czyli ‘powtórne przejście’. Tymczasem w angielskim te biegi nazywane są repechage. Etymologia to francuskie słowo repêchage oznaczające ‘drugą szansę, ponowny egzamin’. Zresztą Larousse tłumaczy słowo repassage jako ‘odprasowanie’.
    I co z tym fantem począć? Może więc repeszaże?
  • audyt certyfikacyjny
    28.09.2004
    28.09.2004
    Szanowny panie doktorze!
    Pracuję w firmie zajmującej się certyfikacją systemów jakości. Certyfikat jest przyznawany po przeprowadzeniu auditu – i tu mam wątpliwości – auditu certyfikującego czy certyfikacyjnego.
  • Plaza San Giovanni – zadrzewiony czy zadrzewiona?
    24.06.2004
    24.06.2004
    Witam Państwa.
    Interesuje mnie, jakie są zasady dostosowywania w języku polskim rodzaju czasowników, przymiotników itd. do używanych rzeczowników obcojęzycznych. Na przykład plac to po hiszpańsku czy włosku Plaza. W związku z tym czy dom stoi przy zadrzewionym Plaza San Giovanni, czy też przy zadrzewionej Plaza San Giovanni? Chodzi mi o sytuacje, gdy z uzasadnionych względów świadomie nie tłumaczymy tego typu nazwy obcej.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Agata Jankowiak
  • emiter i emitor
    18.06.2004
    18.06.2004
    Jak należy mówić na urządzenie czy przedmiot emitujący (wydzielający) zanieczyszczenia do przyrody: emiter czy emitor?? Oba słowa pochodzą od słowa emisja. W książkach dotyczących ochrony środowiska występuje jedynie emiter, natomiast w inspektoracie powiadomiono mnie, że używają jedynie słowa emitor. Piszę pracę magisterską i nie wiem, której formy mam użyć, obie wydają się być poprawne.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem – Wojciech Gruszka

  • komparator

    18.06.2004
    18.06.2004

    Szanowni Państwo,

    tłumacząc artykuł angielski, spotkałam sie ze słowem comparator w znaczeniu mniej więcej 'odpowiednik, kryterium porównawcze'. Nie znalazłam jednak tłumaczenia w słownikach. Czy można użyć w tym znaczeniu polskiego słowa komparator?

  • telemetria
    9.06.2004
    9.06.2004
    Witam,
    mamy od dawna w języku polskim słowo telemetria, oznaczające zdalny pomiar. W ciągu kilku ostatnich lat w branży reklamowej tym słowem zaczęto określać również pomiar oglądalności telewizji, nadając członowi tele- inne od tradycyjnego znaczenie, pochodzące od telewizji.
    Bardzo proszę o opinię, czy tego typu twór językowy jest poprawny, czy raczej powinno się próbować znaleźć inne słowo tak, aby uzyskać jednoznaczność znaczenia?
    Pozdrawiam,
    Tomasz Brzeziński
  • szarm
    24.05.2004
    24.05.2004
    Czy w języku polskim istnieje słowo szarm?
  • słowa pochodzenia baskijskiego
    24.05.2004
    24.05.2004
    Czy w języku polskim, oprócz imienia Ksawery, są jakieś słowa pochodzenia baskijskiego? Jeśli tak, to jakie…
  • liza
    10.05.2004
    10.05.2004
    Szanowni Państwo!
    Byłbym niezmiernie wdzięczny za wyjaśnienie kwestii, czy słowo liza funkcjonuje samodzielnie w języku polskim. Ponieważ nie dane mi było znaleźć go w żadnym słowniku – a też nie do każdego wydanego słownika mam dostęp – chciałbym spytać o to wprost u źródła. Występuje bowiem w całej rzeszy różnych słów jako ich część (najcześciej słów z kategorii przyrodniczych, że tak powiem, jak glikoliza, ozonoliza itp.). Natomiast słyszałem i widziałem zastosowanie lizy w zastępstwie rozpadu komórki i chciałbym się dowiedzieć, na ile zasadne było to zastosowanie.
    Z poważaniem,
    R. Marszałek
  • spa
    7.04.2004
    7.04.2004
    Szanowny Panie,
    bardzo proszę o wyjaśnienie, jak powinno się pisać spa (ośrodek odnowy biologicznej) – małymi literami, dużymi, czy może SpA, jako że skrót pochodzi od łacińskiego zwrotu sanus per aquas? Spotkałam się z różnymi wersjami i nie potrafię znależć analogicznego przykładu.
    Anna Włodarczyk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego