O-dobrej-i-złej-polszczyźnie
  • Jak mówić o Kalim, bohaterze W pustyni i w puszczy?

    31.12.2023
    31.12.2023

    Prosimy o wyjaśnienie kwestii:

    czy właściwe jest użycie słowa „Murzyn” , (dla nazwania Kalego) i „murzyńskie” (dla określenia zwyczajów i wierzeń) podczas omawiania lektury „W pustyni i w puszczy”?

    Z góry dziękujemy za odpowiedź

    uczniowie klasy szóstej SP1 Niechobrz

  • o strzałach i słownikach
    23.10.2013
    23.10.2013
    Szanowni Państwo,
    dajemy strzał czy oddajemy strzał? Lepiej strzelać, ale jeśli dać i oddać to antonimy, to dlaczego Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod hasłem oddawać jako niepoprawny wskazuje (analogiczny?) zwrot dawać skok, a pod hasłem strzał wymienia oddać strzał jako niepoprawny, podczas gdy Uniwersalny słownik języka polskiego podaje jako przykład zdanie „Policjanci oddali w powietrze kilka strzałów” (Korpus języka polskiego podaje oba)?
    Pozdrawiam
    Paweł
  • Radź o sobie
    29.06.2020
    29.06.2020
    Proszę o pomoc w rozwikłaniu zagadki znaczenia wyrażenia radzić o sobie zaczerpniętego z poezji Wacława Potockiego. Radź o sobie Lachu – jaką myśl zawiera w sobie ten tekst?
    Dziękuję i pozdrawiam serdecznie.
  • tylko i wyłącznie
    26.10.2009
    26.10.2009
    Dzień dobry.
    Mam dylemat dotyczący zwrotu tylko i wyłącznie. Moim zdaniem jest to błąd pleonastyczny i nie powinno się go używać. Niestety, mówiąc tak moim znajomym, zostałam poważnie zlinczowana słowami. Uważają oni, że w zwrocie tym nie ma nic złego i że wręcz powinno się go używać, ponieważ „lepiej” brzmi niż samo tylko i samo wyłącznie. Proszę o radę.
    Magdalena Bród
  • co i rusz
    15.02.2015
    15.02.2015
    Dzień dobry!
    Bardzo proszę o opinię na temat poprawności wyrażenia co i rusz. Czy należy je, podobnie jak co i raz według słowników poprawnościowych, traktować jako błędne?
    Serdecznie pozdrawiam
    Mira
  • wcale i w ogóle
    5.11.2008
    5.11.2008
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie odnośnie słów wcale i w ogóle. Czy słowo wcale ma wydźwięk negacji? Spotkałem sie w literaturze z jego użyciem jako synonimu wyrażeń w całości lub całkiem, dopiero użycie (lub nie) z przeczeniem określało zabarwienie frazy (negacja lub nie) np. „Dziura była wcale duża”.
    Podobnie z wyrażeniem w ogóle. Literalnie znaczenie raczej powinno być według mnie zbliżone do ogólnie.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Michał Brandt
  • gość nie w porę gorszy (od) Tatarzyna

    31.05.2023
    31.05.2023

    Dzień dobry,

    znaczenie przysłowia „gość nie w porę gorszy Tatarzyna" raczej nietrudno odczytać, zastanawia mnie jednak jego składnia. Dlaczego słowo Tatarzyn występuje tam w dopełniaczu (albo bierniku)? Spotkałam się co prawda z formami, w których jest „gorszy od Tatarzyna”, ale wydają się one nowsze i właśnie skonstruowane tak, jakby ten przyimek od miał wyjaśniać jakąś dawną i niezrozumiałą już zależność składniową. (Bo chyba nie chodzi o czasownik gorszyć?)

  • popodglądać – to nic złego!
    25.10.2002
    25.10.2002
    Szanowni Państwo,
    Jeśli mogę popodbijać, popodcinać, popoddawać, popodginać, popodkreślać, popodnosić itd., to dlaczego nie mogę popodglądać? Nie znalazłem tego słowa w najnowszym słowniku ortograficznym i poprawnej polszczyzny oraz w słowniku języka polskiego.
    Drugie kontrowersyjne słowo, to BONAQA. Pomimo iż jest to nazwa produktu, uważam że wyraz BONAQA powinien być pisany BONAQUA, czyli woda Bony (BONA + AQUA). Czy mam rację?
    Pozdrawiam –
    Janusz Gramse
  • Kłopotliwy Murzyn

    16.12.2020
    31.01.2017

    Wprawdzie bardzo stary nie jestem (nieco ponad 30 lat), więc może zabrzmieć to trochę dziwnie, ale w czasach mojej młodości nie było niczego złego w określeniu Murzyn. Obecnie poprawność polityczna każe mówić Afroamerykanin lub osoba czarnoskóra, a Murzyn stał się określeniem obraźliwym.

    Proszę wyjaśnić genezę Murzyna, a także dlaczego obecnie to określenie jest „na cenzurowanym”, z czego wynika ta zmiana jego postrzegania.

  • Ivo
    3.02.2003
    3.02.2003
    Jak odmieniać imię Ivo? Kolega w pracy nosi takie imię i powstała dyskusja wśród pracowników na temat jego odmiany. Mistrz ortografii Maciej Malinowski w jednym z artykułów twierdzi, że powinno się mówić np.: „Mówię o Ivonie N.”. Natomiast Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje: „Wywiad z Ivo N.”. W Państwa poradni można znaleźć tę pierwszą odmianę. Jak jest poprawnie?
    PS: Sprawa jest poważna, ponieważ koledzy założyli się o, powiedzmy, dużą ilość piwa.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego