Węgry
  • Dlaczego Chiny, a nie: China?
    12.07.2016
    12.07.2016
    Dlaczego w języku polskim nazwa Państwa Środka (Chiny) występuje w liczbie mnogiej, a nie w liczbie pojedynczej, jak w wielu językach europejskich (China)?
    I czemu niektóre nazwy własne jak: nazwy geograficzne lub nazwiska sławnych postaci historycznych są spolszczane lub mają zupełnie inną nazwę niż w oryginale (przecież część z nich łatwo wymówić. np. Milano, Iulius Caesar)? Czy prawdą jest, że po prostu nieraz ktoś wieki temu przeinaczył jakąś nazwę i tak już zostało?
  • Dlaczego sierp i młot, ale Hammer und Siechel?
    23.05.2016
    23.05.2016
    Przy podawaniu nazwy charakterystycznego komunistycznego symbolu w językach germańskich najpierw wymienia się młot, zaś sierp jako drugi w kolejności (podobnie jest w języku greckim, tzn. młot i sierp). W językach romańskich, słowiańskich i należących do innych rodzin (m.in. litewskim, fińskim, węgierskim, albańskim, tureckim) pierwsze miejsce zajmuje sierp, drugie młot. Czy mogłabym poprosić o wyjaśnienie przyczyn tego zjawiska? Skąd u narodów germańskich ta odwrócona kolejność?
  • ententa i inne określenia sojuszy, paktów i porozumień

    2.04.2024
    2.04.2024

    ententa, trójporozumienie, państwa osi

    Jakich liter należy używać dla pojęć określających historyczne bloki wojskowe z czasów I oraz II wojny światowej: ententa, trójporozumienie, państwa osi? WSO zaleca pisownię małymi literami. Ale prof. Davies w dziejach wojny 1920 r. używa już Ententy. Czy mamy tu może przykład tego, że wyrazy pospolite stały się częścią nazwy własnej? A może obie formy są dopuszczalne?

    Andrzej, Toruń

  • Europa Środkowo-Zachodnia (sic!)
    9.09.2002
    9.09.2002
    1) Jak należy pisać: Europa Środkowozachodnia? Europa środkowo-zachodnia? Europa Środkowo-Zachodnia?
    2) Co robić, jeżeli w przypisach lub bibliografii pracy naukowej podany jest tytuł jakiegoś dzieła zawierający błąd ortograficzny (np. właśnie taki, jak wyżej)? Często przy tym bywa tak, że nie jest nam znana rzeczywista, użyta przez autora dzieła pisownia, lecz jedynie ta, której użyła osoba przytaczająca; nie jest wtedy wiadome (a często trudne do sprawdzenia), KTO zrobił błąd i jak NAPRAWDĘ jest napisany ten tytuł, a co za tym idzie – w jakiej formie powinien on zostać wydrukowany np. w bibliografii.
    Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
  • Ile jest trybów w polszczyźnie?
    18.04.2003
    18.04.2003
    Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
    Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
    Dziękuję za odpowiedź
    Arkadiusz Karski
    Bukowno / Budapeszt
  • Jidysz jako lingua franca

    21.03.2023
    11.03.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

    Z poważaniem,

    Maciej

  • kontusz i geszeft
    11.01.2005
    11.01.2005
    Witam. Nurtuje mnie etymologia słów geszeft oraz kontusz. W jednych słownikach jest napisane, że geszeft to słowo z języka niemieckiego, zaś w innych, że z języka jidysz. Podobna rozbieżność przy etymologii słowa kontusz: raz z języka węgierskiego, a raz z osmiańsko-tureckiego. Dziękuję za rozwianie moich wątliwości i pozdrawiam.
  • lokalny obieżyświat
    18.11.2013
    18.11.2013
    Jaką postać miałoby słowo utworzone jako analogia do obieżyświata, gdyby zamiast o świat chodziło o Polskę: ten obieżypolska (r.m.) czy ten obieżypolskę (ndm, jak widzimisię)? A skoro piszemy nie-Polak i Austro-Węgry, to może należałoby napisać obieży-Polska?
  • monarchia austro-węgierska
    19.06.2006
    19.06.2006
    Jaka jest prawidłowa pisownia nazwy monarchia austro-węgierska? Wielkimi literami, jak spotyka się w różnych źródłach, czy małymi, jak np. podaje Nowy słownik ortograficzny PWN z roku 1999 (hasło „austro-węgierski”)? Ufam Nowemu słownikowi…, proszę jednak o wyjaśnienie, dlaczego małymi.
    Dziękuję i pozdrawiam – Wawrzyniec Milewski
  • Na Słowację, ale do Chorwacji
    11.06.2001
    11.06.2001
    Która forma jest poprawna? „Jadę do Chorwacji” czy „Jadę na Chorwację"?
    Za odpowiedź serdecznie dziękuję i pozdrawiam
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego