automat
  • -mat

    1.12.2020
    1.12.2020

    Dzień dobry,

    Interesuje mnie etymologia przyrostka -mat, który pojawia się w takich słowach jak bankomat, automat, fantazmat. Co właściwie oznacza ten przyrostek?

    Pozdrawiam.

  • Karnaugh, Mealy
    30.03.2007
    30.03.2007
    Intryguje mnie odmiana nazwiska Karnaugh (wym. [karnoo]), głównie za sprawą tzw. „siatek” jego autorstwa. Wydaje mi się, że poprawna jest forma siatki Karnaugha [karnota], ewentualnie – używając mianownika w funkcji dopełniacza – siatki Karnaugh [to sformułowanie nie jest jasne: chodzi albo o dopełnienie w formie mianownika, albo o nieodmienność nazwiska – J.G.].
    Spotkałem się jednak także z pisownią siatki Karnaugha [karnoua?] – ?
    Co z odmianą nazwiska Mealy [mili] – czy można mowić o automacie Mealy’ego [milego], czy lepiej pozostać przy mianowniku (automat Mealy)?
  • Zasady grzeczności językowej w komunikacji z linguabotami

    9.07.2023
    9.07.2023

    Dzisiaj miałem kłopot bankowy i skontaktowałem się z bankiem. Powitano mnie słowami (cytuję z pamięci):

    Dzień dobry, nazywam się Marek i jestem botem mBank, w czym mógłbym pomóc?

    Takich przypadków jest oczywiście więcej, choćby infolinia medyczna PZU. Coraz częściej rozmawiamy z automatami lub tzw. sztuczną inteligencją.

    Moje pytanie dotyczy formy rozmowy z takim rozmówcą. Czy powinienem mówić doń Marku, czy może grzeczniej Panie Marku, może szanowny automacie? Jaką formę należy zachować w korespondencji, czyli czymś, co mBank nazywa „czatem”?

    Rozumiem, że trudno jest mi urazić uczucia automatu, mamy dopiero 2023, ale też interesuje mnie, jak w najlepszy sposób się zwracać.

    Dziękuję

  • parkometr czy parkomat?
    3.03.2022
    28.01.2008
    Który z wariantów: parkomat czy parkometr Szanowna Poradnia uznałaby za lepszy? Obydwa słowa są w użyciu, a żadne z nich nie ma jakiejś wyraźnej przewagi.
  • automatyka
    16.09.2009
    16.09.2009
    Witam…
    Mam pytanie związane z branżą, w jakiej ostatnio pracuję, czyli ze sprzedażą napędów do bram. Słowo napęd coraz częściej zastępowane jest słowem automat, a co za tym idzie, mówi się o automatyce… no właśnie – jakiej? Spotkałem już określenia: automatyka do bram, automatyka bramowa, automatyka bram. Która z tych form jest poprawna i czy w ogóle w takim kontekście uzasadnione jest użycie terminu "automatyka.
    Pozdrawiam…
  • dwunasta jeden, dwunasta dwie
    13.04.2010
    13.04.2010
    Jak powiedzieć, że jest godzina 12.02: dwunasta dwa czy dwunasta dwie? Bardzo często spotykam się z drugim wariantem i nie wiem, z czego to wynika, bo przecież raczej nie mówi się dwunasta jedna, tylko dwunasta jeden.
  • FAT
    6.11.2010
    6.11.2010
    W trakcie rozmowy z koleżanką okazało się, że oboje inaczej odmieniamy ten sam skrót, a mianowicie FAT (Fabryka Automatów Tokarskich). Konkretnie chodzi o zdanie: „Spotkajmy się przy…” lub „Zawróć przy…”. Jakiej formy powinniśmy użyć?
  • formuły powitalne
    1.11.2013
    1.11.2013
    Szanowni Państwo,
    pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
    Kreślę się z poważaniem
    — Mieszko Wandowicz

    PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy).
  • Formy symetryczne płciowo

    19.01.2024
    19.01.2024

    Dzień dobry,

    trapi mnie pewna wątpliwość językowa ( i jednocześnie poprawnościowa). Mianowicie, czy z punktu widzenia językowego jest sens używać dwu form rodzajowych w liczbie mnogiej, np. artyści i artystki, przedsiębiorcy i przedsiębiorczynie... itp.? Czy rodzaj męskoosobowy nie zakłada z automatu, że zawiera w sobie obie płcie, np. chłopcy i dziewczynki BYLI (męskoosobowy), a nie chłopcy i dziewczynki BYLI i BYŁY .

    Błagam o odpowiedź, bo strasznie mnie męczy ta sprawa.

    Pozdrawiam serdecznie.

    Ania Kwaśnik

  • Która godzina?
    28.05.2011
    28.05.2011
    Dzień dobry.
    Proszę o wyjaśnienie następującej kwestii. A chodzi o liczebniki. Czy niepoprawną formą jest mówienie, że jest godzina pierwsza (po popołudniu) lub czwarta (po popołudniu) itd.? Uczono mnie, że mówi się czternasta, siedemnasta, dwudziesta pierwsza, dwudziesta czwarta itd. Ostatnio coś zachwiało moją pewność w tej kwestii, to znaczy, że można równie dobrze mówić dwunasta (w nocy), szósta wieczorem czy siódma. Dlatego proszę o jej wyjaśnienie. Dziękuję.
    Pozdrawiam serdecznie
    Patrycja
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego