bieda
  • tytuły czasopism
    5.03.2002
    5.03.2002
    Proszę o wskazówki dotyczące zasad pisowni tytułów czasopism; czy w tytule czasopisma „Sługa biedy” mam prawo słowo bieda upersonifikować i pisać je z dużej litery? Przezież to jest zabieg literacki, a my mówimy o tytule czasopisma. Proszę o możliwie szybką odpowiedź!
    Pozdrawiam, Jarosław Kozak
    Lublin, KUL
  • biada
    13.12.2011
    13.12.2011
    Szanowni Państwo!
    Na jednej z kartek z życzeniami urodzinowymi przeczytałam tekst:
    Raz do roku z kalendarza wyjątkowa kartka spada.
    Kto o dacie tej zapomni, temu biada! Wielka biada!

    I właśnie do tej biady mam zastrzeżenia, czy nie powinno być Wielkie biada. Jakoś lepiej brzmi, mogę się jednak mylić i dlatego pytam ekspertów, czy wielka biada jest formą prawidłową. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    R. Gorońska
  • samogłoski ścieśnione
    23.04.2010
    23.04.2010
    Witam.
    Próbowałem ustalić, w jakich pozycjach samogłoski pochylone (á, é, ó) pojawiały się w j. staropolskim. Dalej jednak nie rozumiem, skąd á, é w takich wyrazach jak biéda, mléko, świéca, tráwa (spotkałem się z takimi formami). Czy jest jakaś zasada, która tłumaczyłaby obecność á i é w tematach tych rzeczowników?
    Michał
  • -anse i -ansy
    9.10.2007
    9.10.2007
    Niektóre rzeczowniki kończące się na -ans mają w słownikach podwójną formę mianownika lm. -anse/-ansy (pasjans, ambulans, dyliżans, romans), inne mają wyłącznie -ansy (szympans, sekans, sekstans, trans), a jeszcze inne tylko -anse (kwadrans, niuans, fajans, rezonans). Czy istnieje reguła pozwalająca rozpoznać przypadek bez zaglądania do słownika (nie zawsze jest pod ręką, a intuicja zawodzi)? Np. fidrygans?, bilans?, uzans?, rothmans (papieros marki Rothmans)?
  • bidulek i bidulka
    6.02.2012
    6.02.2012
    Dzień Dobry.
    Chciałabym zapytać o słowo bidulek, bidulka. Co to słówko znaczy, co to jest za słowo? Mieszkam na Cyprze, zaczęłam używać tego słowa [w zwrotach] do mojego męża (Cypryjczyka), wydawało mi się, że to czułe określenie kogoś zmęczonego, smutnego itd. Mój mąż zapytał Polkę, koleżankę w pracy, co to słowo oznacza, i ona powiedziała, że takie słowo nie istnieje w języku polskim (???). Dlatego się zastanawiam, czy to słowo jest znane w całej Polsce.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Kinga Dąbrowska
  • Kawa czy herbata? – odmieniać czy nie?
    3.01.2013
    3.01.2013
    Czy tytuły mające formę pytania (np. Kawa czy herbata?, Jaka to melodia?) można odmieniać? Często słyszę, że ktoś nie obejrzał Jakiej to melodii? albo że właśnie włączył Kawę czy herbatę? Nawet na stronach internetowych TVP wyżej wymienione tytuły są często odmieniane: „Pierwszy odcinek Jakiej to melodii? TVP1 wyemitowała 4 września 1997 r.”; „W programach goszczą dawni prowadzący i twórcy oraz gwiazdy, które w Kawie czy herbacie? po raz pierwszy promowały swoje role (…)”.
  • Kawęczyn
    6.02.2004
    6.02.2004
    Witam serdecznie!
    Pytanie, z jakim się do państwa zwracam, związane z tym, iż mam hyzia na punkcie dochodzenia do genezy nazw miejsowości, w jakich przebywam. Podczas ostatnich wakacji przechodziłem przez miejscowość Kawęczyn. Szukałem zaciekle, skąd pochodzi ta nazwa, aż natrafiłem w słowniku ortograficznym na czasownik kawęczyć. Proszę uprzejmie o wyjaśnie znaczenie tegoż słowa, a być może uda mi się „rozpracować” nazwę kolejnej miejscowości.
    Pozdrawiam i z góry dziękuje za pomoc.
  • kłopotliwy podmiot szeregowy
    6.09.2014
    6.09.2014
    Której formy czasownika należy użyć w poniższym zdaniu? „Nie pozwól, żeby cokolwiek ani ktokolwiek powstrzymał/ powstrzymało/ li cię…”.
    Łączę wyrazy szacunku
    Dorota
  • korporacyjna eskalacja
    3.06.2015
    3.06.2015
    Szanowny Panie Profesorze,
    mam pytanie dotyczące znaczenia słowa eskalacja, które rozpowszechniło się w slangu korporacyjnym i oznacza tam tyle, co zwrócić się do kogoś wyżej w hierarchii służbowej w celu przyspieszenia/załatwienia jakiejś sprawy. Osobiście odczuwam pewien zgrzyt, ponieważ dla mnie było ono zawsze zarezerwowane dla procesów nie podlegających świadomej kontroli jednostki, pozbawionych celowości, podobnie jak nie ma specjalnego sensu powiedzieć do kogoś: „Ewoluuj”.
  • kserokopia
    14.06.2011
    14.06.2011
    Szanowni Państwo!
    Czy poprawne jest użycie słowa kserokopia? Dosłownie jest to kopia zrobiona za pomocą fotokopiarki firmy Xerox. Jest to więc reklama tej firmy. Jednak słowo weszło już do powszechnego użycia i – gdy używam słowa fotokopia – adresat prosi o wyjaśnienie, o jaką kopię chodzi.
    Pozdrawiam serdecznie
    Barbara Wilimowska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego