ciemny
  • O wejściu w szkodę i oczach czarnych

    1.02.2024
    1.02.2024

    Szanowni Państwo,

    na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

  • Podły
    31.01.2016
    31.01.2016
    Interesuje mnie pochodzenie i prawidłowe, pierwotne znaczenie słowa podły. Dziś wydaje się być w użyciu jako synonim zły, wredny, bez współczucia. Często jednak mówi się o podłym (zepsutym) jedzeniu czy upodleniu jako ‘pozbawieniu godności’.
    Znaczenia synonimów są więc generalnie negatywne, jednak różnią się w dokładniejszym znaczeniu.
    Proszę o odpowiedź i pozdrawiam.
  • pomarańcz
    16.06.2006
    16.06.2006
    Szanowni Państwo,
    ponownie piszę do Państwa z prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu nurtującej mnie kwestii językowej. Tym razem chodzi o nazwnictwo kolorów. Większość z nich można nazwać dwojako: biały – biel, żółty – żółć itp. Czy w ten sam sposób można nazwać kolor pomarańczowy? Ostatnio napisałem zdanie: „Ciemny brąz ścian zestawiono z pomarańczem tapicerowanych mebli”. Czy nie można bronić owego pomarańczu, kierując się zasadą analogii?
    Z poważaniem,
    Dominik Szulowski
  • Przysłówki od przymiotników złożonych
    5.04.2016
    5.04.2016
    Czy jeżeli mamy do czynienia z wyjątkami od rozdzielnej pisowni połączeń przysłówków i przymiotników, np. średniodrobny, wysokospecjalistyczny, ciężkostrawny, to czy zamiana końcówki w formę przysłówkową skutkuje zachowaniem pisowni łącznej?
    Na przykład: cebulę pokrojono średniodrobno ; sprzęt działa wysokospecjalistycznie; zjadłem dziś zbyt ciężkostrawnie czy jednak średnio drobno itp.?
  • Rwańska, Szwarlikowska

    13.10.2023
    13.10.2023

    Jakie jest źródło pochodzenia nazw ulic Rwańska i Szwarlikowska. Skąd takie nazwy? Prof. Danuta Kopertowska w swojej książce „Nazwy miejscowe województwa radomskiego” napisała o nich jako nazwy ciemne, niejasne (str. 537). Takie nazwy ulic są w Radomiu. Ulica Rwańska jest także w Piotrkowie Trybunalskim.

  • Sierra Morena, Cuenca i Brescia
    23.03.2015
    23.03.2015
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie o odmianę kilku nazw: Sierra Morena, Cuenca i Brescia. W słowniku widnieje Sierra Nevada jako nieodmienna, więc analogicznie nie powinno się odmieniać Sierra Morena, w tekstach znajduję jednak odmieniany drugi człon (do Sierra Moreny, o Sierra Morenie itp.). Z drugiej strony, powinno się odmieniać nazwy zakończone na -a, bo mamy wzorce odmiany. A więc „Jadę do Cuenki i do Brescii”?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Słucham pani
    24.04.2009
    24.04.2009
    Dzień dobry.
    Pracuję w niewielkiej firmie handlowej, w której rozmowy telefoniczne z klientami są na porządku dziennym. Jeden z moich biurowych kolegów notorycznie (z uporem maniaka), przy okazji rozmów telefonicznych powtarza „Słucham pani”. Czy taka forma jest poprawna?
    Pozdrawiam
    Diana Furman
  • Spelunka, czyli (pierwotnie) jaskinia 

    19.02.2021
    19.02.2021

    Szanowni Państwo,

    proszę o źródłosłów słowa  spelunka.


    Pozdrawiam

    Stratos Vasdekis

  • strachy na Lachy
    25.09.2006
    25.09.2006
    Skoro strachy na Lachy znaczy to tyle co 'nie ma czego się bać', to co mówi ta fraza o Lachach? Że są:
    (a) dzielni i odważni (próżny to trud straszyć taki odważny lud);
    (b) bojaźliwi (takie strachy obliczone są na wystraszenie co najwyżej Lachów, ale na mnie nie robią najmniejszego wrażenia).
    Która z tych interpretacji jest właściwa?
  • tajemnicze profitki
    16.11.2009
    16.11.2009
    Jak podają słowniki (m.in. Doroszewski, Kopaliński) profitka to okrągła osłonka dla ochrony lichtarza przed spływającą ze świecy stearyną. W Zaklętych rewirach profitki jako słowo pojawiają się parokrotnie, lecz z kontekstów nie sposób wywnioskować znaczenia. Poza jednym przypadkiem – kiedy mowa jest o… nasypywaniu cukru do profitek (Rewiry ciemne, rozdz. 6). Czy zatem profitki to również, w innym znaczeniu, cukierniczki?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego