Dzień dobry!
Znam główną regułę mówiącą, kiedy używa się dużej, a kiedy małej litery w wyrazie pan/pani. Jednak nie wiem które kryterium zastosować do zdania „Serdecznie dziękujemy / p(P)anu / Serdeczne podziękowania dla p(P)ana / XY za zgodę na bezpłatne użycie czcionek j(J)ego autorstwa w niniejszej książce”. Z jednej strony jest to fakt dotyczący tego pana (małe litery), a z drugiej zwracam się do niego, chociaż nie bezpośrednio (duże litery).
Dziękuję za odpowiedź.
M Kulczycki

Szanowni Państwo,
jak należy zapisać określenia wyrażające to, że jedno dzieło jest całkowitym przeciwieństwem innego? Moje największe wątpliwości wzbudza cudzysłów – powinniśmy pisać anty-Chłopi, anty-„Chłopi” czy „anty-Chłopi”? I co w takich sytuacjach z zaprzeczeniami (lub przedrostkami takimi jak pseudo- czy łże-) tytułów kilkuczłonowych, jak choćby Pan Tadeusz czy Czarodziejska góra?
Łączę pozdrowienia i dziękuję za odpowiedź

Jeśli cytat złożony z kilku zdań jest samodzielnym akapitem, czy kropka nie powinna znaleźć się przed znakiem cudzysłowu? Por. następujący osobny akapit z czyjąś wypowiedzią: „Bierzemy pod uwagę obecną sytuację tej branży w Polsce. Proszę jednak nie naciskać, bo i tak na pewne decyzje, rozwiązania trzeba więcej czasu. Nasi specjaliści już pracują nad nowymi propozycjami, a na razie proponujemy poprzedni system.”

Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

W książce, którą tłumaczę, występuje znaczna ilość fragmentów innych utworów, cytowanych w cudzysłowie. Niektóre z nich zajmują więcej niż stronę i podzielone są na paragrafy. Każdy cytat zaczyna się i kończy cudzysłowem. W angielskim oryginale poszczególne paragrafy wewnątrz cytatu otwiera cudzysłów, ale nie zamyka. Końcowy znak cudzysłowu występuje dopiero na zakończenie całego cytatu. Wygląda to mniej więcej tak:

„ Tekst paragrafu pierwszego
„Tekst paragrafu drugiego
„Tekst paragrafu trzeciego
„Tekst ostatniego paragrafu”

W dostępnych mi książkach na temat zasad pisowni polskiej nie mogę znaleźć takiego przypadku cytowania. Tłumaczenie francuskie, hiszpańskie i fińskie zachowuje metodę cytowania angielskiego oryginału (otwarty cudzysłów przy każdym paragrafie, za wyjątkiem ostatniego). Tłumaczenie rosyjskie używa tylko dwu znaków cudzysłowu, na początku i na końcu każdego obszernego cytatu. Jaką formę zastosować w tłumaczeniu polskim? Czy formę angielskiego oryginału, czy raczej podążać przykładem tłumaczenia rosyjskiego? Może jest jeszcze inne rozwiązanie? Będę bardzo wdzięczny za rozwiązanie tej trudnej kwestii.
Załączam wyrazy szacunku,
Paul Jaworski

Cóż to za niedopatrzenie w definicji słowa wersalik?
Określenie „czcionka dużej litery alfabetu” jest nieprecyzyjne, a nawet mylne. O ile mi wiadomo, alfabet nie określa rozmiarów liter, a litery w nim zawarte mogą być, co najwyżej, małe lub wielkie.

Jakim znakiem interpunkcyjnym oddziela się części tytułów takich jak Prymas. Trzy lata z tysiąca, Zathura – Kosmiczna przygoda czy Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość? Na plakacie często są to dwie linie bez znaków interpunkcyjnych, różniące się czcionką. W tekstach spotyka się kropkę, pauzę, dwukropek. Czy ten znak jest CZĘŚCIĄ tytułu (tzn. czy piszemy wg ogólnych zasad zawsze tak samo, czy wg konkretnego przypadku, raz tak, a raz siak?).

Szanowni Państwo!

Coraz częściej w przypisach czy też w bibliografii spotykamy się z adresami internetowymi. W związku z tym mam pytanie, czy po adresie internetowym wymienionym w bibliografii stawiamy kropkę, czy też nie, bo – jak wiadomo – na końcu adresu internetowego kropka nie występuje. Na przykład:

1. Baginski Z., Do góry kilem, Warszawa 1976.

2. https://sjp.pwn.pl/.

3. Rylke A., W służbie okrętu, Gdynia 1967.

Pozdrawiam,

Ewa W.

Dzień dobry Państwu!
Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, która pisownia jest prawidłowa: lipiec-sierpień czy lipiec–sierpień (łącznik czy półpauza i czy bez spacji?).
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Anna Matusiak

Szanowni Państwo,

czy poprawne jest umieszczanie odsyłacza przed kropką w przypadku cytatów wyróżnionych graficznie w tekście (poprzedzonych interlinią, złamanych mniejszą czcionką i w węższej kolumnie), czy jednak w takiej sytuacji obowiązuje wyjątek, czyli odsyłacz umieszczamy po kropce kończącej taki wyróżniony cytat? A może dopuszczalne są obie możliwości, a ważna jedynie konsekwencja w obrębie danej publikacji? Z góry dziękuję za odpowiedź M.