dawny
  • Dawny imiesłów

    6.02.2022

    W pewnych artykułach dotyczących gramatyki języka polskiego pojawia się określenie „imiesłów” dla, jak się zdaje, formy 3. os. czasu przeszłego trybu oznajmującego, obecnej w niektórych konstrukcjach, np.: „partykułom [(żeby i in.)] towarzyszy dawny imiesłów czasu przeszłego lub bezokolicznik [...], np. chcę, by wysłał list”; „Forma imiesłowowa [czasu przyszłego złożonego] (będzie robił)”. Skąd takie nazewnictwo? Wszak forma ta nie przypomina ani imiesłowów współczesnych, ani historycznych.

  • Dawny przysłówek wkrąg
    25.06.2018
    25.06.2018
    W tekście piosenki Hanko z repertuaru m.in. Orkiestry Ulicznej z Chmielnej, w której mam zaszczyt i przyjemność grać i śpiewać, znajduję słowa: Apaszem Stasiek był, wkrąg znały go ulice. Moje pytanie dotyczy prawidłowej pisowni: wkrąg czy w krąg, w kontekście piosenki?
    Łączę wyrazy uszanowania,
    Adam Anusiewicz/Warszawa.
  • Dawne formy słowa patriota
    20.11.2018
    20.11.2018
    Jak w XIX i na początku XX wieku pisano słowo patriota?
  • Dawne nazwy pierwiastków chemicznych

    2.01.2024
    2.01.2024

    W dawnych nazwach pierwiastków czasami występowała cząstka "„-ród”, np kwas + -o- + -ród -> kwasoród (tlen); woda + -o- + -ród -> wodoród (wodór); saletra + -o- + -ród -> saletroród (siarka) [przyp. red. azot]. Czy cząstka „-ród” jest tematem słowotwórczym wyrazów złożonych czy przyrostkiem, i jak to rozpoznać?

  • dawne nazwy pokrewieństwa i powinowactwa
    5.02.2002
    5.02.2002
    Co znaczy słowo świekra? Jakie są jeszcze inne określenia pokrewieństwa i powinowactwa używane w dawnej polszczyźnie?
    Pozdrawiam,
    U. Radło
  • dawne niemieckie stopnie wojskowe w polskich tekstach
    25.01.2010
    25.01.2010
    Szanowni Państwo,
    czy niemieckie stopnie wojskowe (Standarterfuehrer, Reichsfuehrer) należy w języku polskim pisać dużą literą?
    Będę bardzo wdzięczna za prędką odpowiedź.
  • dawne pytania grzecznościowe
    14.12.2009
    14.12.2009
    Jaka jest geneza pytania grzecznościowego „Co u Ciebie słychać?”? Czy ma ono związek ze staropolską kulturą żywego słowa?
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • Czar dawnych wspomnień
    30.04.2020
    30.04.2020
    Dzień dobry,
    czy poprawne jest sformułowanie czar dawnych wspomnień?
    Pozdrawiam
  • fleksja dawnych imiesłowów
    10.05.2011
    10.05.2011
    Chciałbym zapytać o fleksję dawnych imiesłowów: jak odmieniały się imiesłowy przysłówkowe, jak tworzyło się imiesłowy przymiotnikowe teraźniejsze bierne (typu rzekomy, znajomy) oraz jakie formy imiesłowy (w tym wspomniane wcześniej typy) przybierały w liczbie podwójnej?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego