istotnie
  • bikini i bikiniarze
    17.10.2006
    17.10.2006
    Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego wywodzi wyraz bikini od „nazwy wyspy, która się stała w Polsce symbolem egzotyki i braku więzi z polskim środowiskiem’’. Inną genezę podają Skrzydlate słowa (Markiewicz, Romanowski): od krawata zwanego bikini. Czy w zasobach PWN istnieją wzmianki na ten temat (tzn. zarówno samego krawata, jak i genezy wyrazu bikiniarz, tudzież Bikini jako symbolu braku więzi)?
  • Bitwa

    19.09.2020
    19.09.2020

    W Encyklopedii PWN znalazłem taki oto fragment artykułu hasłowego Beresteczko: „miejsce zwycięskiej bitwy wojsk polskich pod dowództwem króla Jana II Kazimierza nad wojskami kozacko-tatarskimi pod dowództwem B. Chmielnickiego i chana Islama Gireja”. Czy sformułowanie zwycięska bitwa wojsk X nad wojskami Y jest poprawne?

  • biznesplan
    19.12.2002
    19.12.2002
    Czy to poprawna forma: biznesplan, biznes-plan czy jeszcze inna? Bardzo mi się ten nowotwór językowy nie podoba, ale używany jest wśród ekonomistów.
  • Bogaty

    16.04.2022
    16.04.2022

    Dzień dobry,

    chciałbym się dowiedzieć jaka jest etymologia słowa bogaty i czy ma on związek z rzeczownikiem bóg.

    Z wyrazami szacunku

    Michał Sitarek

  • bohater tytułowy
    3.07.2007
    3.07.2007
    Gdzie są granice „tytułowości” bohatera? Czy są tytułowymi bohaterami:
    — Izabela Łęcka w Lalce?
    — Judym w Ludziach bezdomnych?
    — Kate w Zagubionych?
    — pies Jip jest w Doktorze Doolittle i jego zwierzętach?
    — każdy robotnik leśny w Siekierezadzie albo Zimie leśnych ludzi?
    — Aniela w Damach i huzarach?
    — Pan Komendant w Szabli od Komendanta?
    — każda małpa w Planecie małp?
  • Boska komedia
    8.02.2013
    8.02.2013
    Szanowni Eksperci,
    chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób powinniśmy zapisywać tytuł dzieła Dantego: Boska komedia czy Boska Komedia? Dostępne mi słowniki sankcjonują tylko pierwszy zapis. Z kolei niektóre źródła (np. Wikipedia) podają, że człon komedia także powinien być pisany wielką literą, gdyż, jak wiemy, to on był sam w sobie całością tytułu (przymiotnik boska dodano później, być może jest to zasługa Boccaccia). Czy drugą wersję można zatem uznać za poprawną?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Dominik
  • bylica głupich
    12.03.2010
    12.03.2010
    Inna nazwa estragonu to bylica głupich. Wygląda na to, że albo jest to alternatywna nazwa gatunkowa / ludowa i drugi człon jest rzeczownikiem (z http://www.kamis.pl/index.php/content/view/9/12/: „estragon zwano niekiedy głupichem”), albo też jest to peryfraza z formą dzierżawczą przymiotnika (tak wynikałoby z http://diety.pozmu.net/artykuly-o-sposobach-na-./zdrowie-i-uroda-z-ziolami.html). Czy bylica głupich ma potwierdzenie w słownikach? A może to tylko wymysł internautów?
  • Byłem na Papieżu…
    8.03.2002
    8.03.2002
    Szanowni i Ukochani Profesorowie!
    Będę wdzięczny za ocenę mojej lingwistyczno-etycznej analizy pewnego wyrażenia, którą przedstawiam (jest to fragment mojego artykułu):
    Przed jedną z pielgrzymek Papieża do Polski dziesięciu osobom postawiłem pytanie: „Czy będziesz w czerwcu na Papieżu?” i nikogo nie zdziwiło takie sformułowanie. A zatem wyrażenie być na Papieżu weszło do mowy potocznej.
    Gdy Karol Wojtyła był jeszcze w Krakowie, nikt, kto uczestniczył we mszy odprawianej przez niego, czy w spotkaniu z nim, nie powiedział: „Byłem na Biskupie” czy „…na Wojtyle”. Rozwińmy rzecz szerzej. „Byłem na koncercie chopinowskim” – mówimy, gdy wykonawcą jest jakiś mało znany artysta, i najważniejszym jest tu Chopin. Ale gdy ktoś miał szczęście słuchać pianisty tej miary, co Małcużyński, powie raczej: „Byłem na Małcużynskim”, Chopin schodzi na dalszy plan. „Byłem na Rollingstonsach” – mówiło się. „Byłem na Wałęsie” – słyszałem też taką wypowiedź, gdy Lech był u szczytu swej popularności. Prawidłowe sformułowanie jest: „Byłem na spotkaniu (występie) z X”. Gdy jednak X staje się gwiazdą, bożyszczem tłumów, wówczas to, co on ma nam do przekazania, mało się liczy, najważniejszy jest on sam – idol. I w takich sytuacjach mamy tendencję mówić: „Byłem na X”.
    Podczas papieskich pielgrzymek najczęściej uczestniczymy w Eucharystii odprawianej przez Ojca Świętego i jeżeli potem mówimy: „Byłem na Papieżu”, to należy wyciągnąć wniosek, że najważniejszym był tu sam Papież, a Ofiara Chrystusa jedynie tłem, dekoracją. Tak, język jest jak papierek lakmusowy, które może ukazać w nas samych rzeczy, jakich nie dostrzegamy, jakich często nie chcemy dostrzec.

    Marek Przepiórka
  • by z partykułami
    21.06.2007
    21.06.2007
    Piszemy: aniby, (a)zaliby, bodajby, chybaby, czy(ż)by, gdzieżby, jakżeby, niech(aj)by, nużby, otóżby, przecieżby. Ale WSO notuje też partykuły: dopiero by, jeszcze by, już by, może by, nawet by, pewnie by, poniekąd by, prawie by, raczej by, też by, tylko by, wręcz by, zapewne by… Te odsyłają do zasady [164], o pisowni rozłącznej – ale NIE PARTYKUŁ! A jak z: akurat, bynajmniej, istotnie, naprawdę, niemal, przynajmniej, tam („A tam+byś zgadł!”), to („Zbić to+by umiał”), zarazem, zawsze, zresztą?
  • Chochołowska

    13.10.2023
    13.10.2023

    Szanowni Eksperci,

    w Mińsku Mazowieckim jest ulica Chochołowska, która prowadzi w kierunku wsi Chochół i stąd zapewne wzięła się jej nazwa. Mam jednak wątpliwości, czy odpowiedni przymiotnik utworzono poprawnie – kojarzy mi się raczej z Chochołowem. Bardzo proszę o opinię.

    Z wyrazami szacunku

    Piotr Michałowski

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego