m.in.
  • jeszcze o św. Mikołaju

    19.10.2011
    19.10.2011

    Dzień dobry,

    według słownika ortograficznego święty mikołaj to człowiek przebrany za św. Mikołaja (https://sjp.pwn.pl/szukaj/miko%C5%82aj.html). W wypowiedzi prof. Bańki z 2001 r. (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/swiety-Mikolaj;542.html) czytamy, że zimą ulicami miasta chodzi m.in. święty Mikołaj. Czy oznacza to, że w tym znaczeniu można napisać zarówno święty mikołaj, jak i święty Mikołaj?

    I skoro słowo mikołaj w tym znaczeniu zapisujemy małą literą, to wyraz gwiazdor również małą?

    Pozdrawiam

  • Jidysz jako lingua franca

    21.03.2023
    11.03.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

    Z poważaniem,

    Maciej

  • jubilat i solenizant

    5.10.2013
    5.10.2013

    Urodziny obchodzi solenizant – wg https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/jubilat-czy-solenizant;3371.html i chyba wszystkich słowników. Czemu zatem wśród moich znajomych, w tym ludzi obytych z językiem, pokutuje przekonanie, że urodziny obchodzi jubilat? Czy są jakieś dane mówiące o faktycznym stopniu użycia tych dwu nazw urodzinowicza? Przez wiele lat podobna sytuacja była z pasjonatem i spolegliwym. Te w https://sjp.pwn.pl/ mają dziś po dwa znaczenia. Czy jubilat też doczeka się znaczenia 'osoba obchodząca urodziny'?

  • kameriera i kamerystka
    30.10.2006
    30.10.2006
    Słownik Doroszewskiego podaje m.in. takie dwa synonimy pokojowej: kameriera i kamerystka. Czy wyrazy te mają odpowiedniki dla mężczyzn (tj. kamerier i kamerysta)?
  • Katabas

    22.10.2019
    21.09.2017

    Czy jest znane pochodzenie słowa katabas? (jedno z pejoratywnych określeń duchownego, w XIX wieku w gwarze uczniowskiej: ‘katecheta’)?


    Dziękuję za pomoc,

    Łukasz

  • Kłopotliwy biernik z końcówką -a
    5.11.2018
    5.11.2018
    Szanowni Państwo,
    wobec natarczywej mody zastępowania biernika dopełniaczem, albo inaczej, odmiany rzeczowników nieżywotnych jak żywotnych, co popełnił już Stefan Żeromski pisząc zapalił papierosa, mam pytanie dotyczące współczesnej poprawności: skomponował, wykonał, zagrał mazurek czy mazurka, marsz czy marsza, polonez czy poloneza? Podobnie jest z bananem: zjadłam (co?) banan czy (kogo? – o, zgrozo!) banana. Poproszę kotlet czy kotleta?

    Z poważaniem
    Janina Stadnicka
  • kobieta-wampir czy kobieta wampir?
    27.07.2001
    27.07.2001
    Który zapis jest poprawny: kobieta-bluszcz czy kobieta bluszcz? W publikacjach zazwyczaj spotyka się tę pierwszą formę, podczas gdy Nowy słownik ortograficzny PWN zaleca rozłączną pisownię podobnego wyrażenia, tzn. kobieta wampir.
  • kolory
    2.01.2012
    2.01.2012
    Chciałbym zapytać o nazwy kolorów. Na przykład beżowy: czy przed pojawieniem się zapożyczenia z francuskiego kolor ten miał jakąś polską nazwę, czy po prostu nazwy nie miał? Czy liczba nazywanych kolorów ulegała w historii polszczyzny gwałtownym zmianom?
    Pozdrawiam serdecznie
  • Kołbiel
    3.01.2006
    3.01.2006
    W Nowym słowniku ortograficznym PWN, a także w Słowniku nazw własnych podajecie Państwo odmianę Kołbiela. Tymczasem w Internecie – m.in. w nazwach szkół, urzędów – Kołbiel jest żeńska; Kołbieli – 1180 razy, Kołbiela – 10 razy, Kołbielu – 3 razy.
  • Kotlet, banan, papieros, marsz, mazurek
    31.10.2018
    31.10.2018
    Szanowni Państwo,
    wobec natarczywej mody zastępowania biernika dopełniaczem, albo inaczej, odmiany rzeczowników nieżywotnych jak żywotnych, co popełnił już Stefan Żeromski piszą zapalił papierosa, mam pytanie dotyczące współczesnej poprawności: skomponował, wykonał, zagrał mazurek czy mazurka, marsz czy marsza, polonez czy poloneza? Podobnie jest z bananem: zjadłam (co?) banan czy (kogo? – o, zgrozo!) banana. Poproszę kotlet czy kotleta?

    Z poważaniem
    Janina Stadnicka
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego