mimowolnie
  • bierne uczestnictwo

    14.07.2021
    14.07.2021

    Dzień dobry. Od dłuższego czasu nurtuje mnie problem "biernego uczestnictwa" albo "biernej partycypacji". Słownik podaje definicję uczestnictwa jako «brać w czymś czynny udział, współdziałać w jakiejś akcji». Czy zatem można w czymś biernie "brać czynny udział"? Czy słusznie uczestnictwo i partycypacja są używane jako synonimy?

    Pozdrawiam

    Tomasz

  • Czemu Kuba, a nie Jakub?
    31.12.2012
    31.12.2012
    Zastanawia mnie pewna sprawa: jak to jest ze stosowaniem różnych form imion? Zawsze mi się wydawało, że w sytuacji oficjalnej używamy pełnych form, zdrobnienia pozostawiając dla kontaktów towarzyskich. Jednak kiedy na plakacie reklamującym koncert widzę, że wystąpi Kuba (nie Jakub) Badach, a film reżyserowała Kasia (nie Katarzyna) Rosłaniec, to sama juz nie wiem, czy to normy się zmieniły, czy jak?
  • od…do… czy od… po…?
    7.05.2014
    7.05.2014
    Chciałbym zapytać o konstrukcję od [czegoś] po [coś], którą posługujemy się, aby wyznaczyć jakiś zakres, np. od postulatów gospodarczych po ustrojowe i społeczne. Czy błędem byłoby wymienienie w niej przyimka po [coś] na do [czegoś], np. od postulatów gospodarczych do ustrojowych i społecznych?
  • oparty na
    9.02.2011
    9.02.2011
    Czy określenie oparty na w takich kontekstach, jak system oparty na procesorze, funkcja oparta na technologii, jest poprawne i mieści się w granicach normy językowej?
  • pani sprzątająca
    1.09.2012
    1.09.2012
    Niektórzy wzbraniają się przed słowem sprzątaczka, zastępując je uparcie eufemizmem pani sprzątająca. Czy mają słuszność? Czy rzeczywiście należy unikać tego wyrazu dlatego, że w odczuciu pewnych osób może on brzmieć pogardliwie?
  • porobić się
    16.10.2012
    16.10.2012
    Szanowni Państwo!
    Dlaczego żaden SJP nie rejestruje porobić się w znaczeniu – przepraszam za cytat – „posrać się wulg. «wypróżnić się mimowolnie»”. Jest ono powszechnie używane, przynajmniej na Podkarpaciu (np. na spotkaniu w przedszkolu panie informowały, aby dzieciom dawać rzeczy na zmianę na wypadek, gdyby się porobiły).
    To samo znaczenie tutaj: http://www.dsh.waw.pl/zon/index.php?page=persons&id=548. Używać? Czym zastąpić? „Zrobiło kupę w majtki” brzmi wręcz niegrzecznie!
    Z Poważaniem
    J.W.
  • przysięgać, ale jak?
    14.03.2005
    14.03.2005
    Ciekaw jestem opinii poradni, które z form:
    – składać przysięgę przed kimś
    – składać przysięgę wobec kogoś
    – składać przysięgę komuś
    – składać przysięgę na ręce kogoś

    są poprawne, a które niepoprawne. WSPP nie informuje o składni tego zwrotu, podobnie jak dostępne mi słowniki frazeologiczne. W Potopie znalazłem „na ręce komendantów szwedzkich składać przysięgę na wierność nowemu panu”, ale we współczesnych aktach prawnych mowa o składaniu przysięgi wobec kogoś.
    Łączę pozdrowienia.
  • ryzykowne tworzenie nazw
    23.01.2012
    23.01.2012
    Gdy za liczbę mnogą słowa elf przyjmę formę elfowie (dla nadania cech ludzkich i dodania powagi), nasuwającą się na myśl formą żeńską staje się elfica. Poza powagą brzmienia, uzasadniam tę formę porównaniem z innymi rasami o ludzkich cechach: orkorczyca, ogrogrzyca, trolltrollica. Alternatywą zdaje się być elfka, jednak dopatruję się w tym słowie zdrobnienia pasującego młodej elficy. W moim odczuciu elfica należycie podkreśla dostojeństwo formy elfowie. Jaka jest opinia znawców języka?
  • Ziemia jako sprawca czynności
    12.01.2016
    12.01.2016
    W opisie zjawiska fizycznego Ziemia przyciąga jabłko, można by sądzić, że Ziemia jest sprawcą czynności, jednak to nie Ziemia przyciąga jabłko, a siła grawitacji.
    Czy o Ziemi (podmiocie zdania) możemy mówić, że jest sprawcą w sensie językowym (z semantycznego punktu widzenia), natomiast w sensie pozajęzykowym nie ma sprawcy ? Prawdą jest na przykładzie tego zdania, że język potoczny mija się z rzeczywistością ?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego