na wprost
  • Przecinek między nazwą miejscowości a datą

    24.09.2022
    29.07.2022

    Dzień dobry,

    czy na dyplomie można pominąć przecinek po miejscowości przed datą (ze względów estetycznych), tak jak to ma czasem miejsce w tytułach książek?

  • To nie haplologia…
    8.04.2016
    8.04.2016
    Szanowna Poradnio,
    słowniki języka polskiego podają zgodnie jeden przykład haplologii: sześcian zamiast sześciościan (wzorem: ośmiościan). Przykład znakomity, ale i chyba nader odosobniony…
    Czy istnieje w polszczyźnie więcej takich wyrazów? Czy, przykładowo, można dopatrzyć się haplologii w następujących wyrazach: skoczogonek (skoczoogonek), scenopis (scenoopis), mięsopust (mięsoopust); ewentualnie haplologii „głoskowej”: dysonans (dyssonans), falstart (falsstart)?
    Michał Gniazdowski
  • w internecie jak w jedynce
    12.02.2009
    12.02.2009
    Szanowni Państwo!

    Ze zdziwieniem przeczytałem dzisiaj odpowiedź na pytanie o znaczenie słowa eskwincja. Prof. Mirosław Bańko chyba po raz pierwszy użył na łamach Poradni małej litery w zapisie słowa Internet (nie licząc odpowiedzi wprost traktujących o pisowni tego słowa). Czy oznacza to pełną już akceptację dla tej pisowni?
    Mnie osobiście nadal ona razi. Przeczytałem wszystkie porady dotyczące tej kwestii, jakie udało mi się znaleźć. Przyznam, że argument stawiający Internet na równi z radiem i telewizją mnie nie przekonuje. W moim odczuciu za medium informacyjne można uznać sieć komputerową. Obecnie najpopularniejszą i najbardziej rozległą siecią komputerową jest Internet. Istnieją przy tym sieci, które dostępu do Internetu nie mają, np. intranety (sic!), które dostępu takiego mieć nie muszą (choć najczęściej mają).
    Sam Internet można postawić na równi z konkretną stacją radiową bądź telewizyjną. Moim zdaniem, pisząc „Przeczytałem w internecie”, popełnia się ten sam błąd, co pisząc „Usłyszałem w jedynce”.

    PS. Eskwincja faktycznie w Internecie już jest :)
  • w tym temacie
    8.03.2014
    8.03.2014
    Szanowny Panie Profesorze,
    proszę o rozwiązanie moich wątpliwości dotyczących często używanego ostatnio zwrotu w tym temacie (zamiast na ten temat). Dla mnie zwrot ten jest dość rażący, ale czy rzeczywiście jest niepoprawny? Przykład użycia: „Przełomowym artykułem w tym temacie był Test Infected: Programmers Love Writing Tests Kenta Becka i Ericha Gammy — stanowiący znakomite wprowadzenie do zagadnienia i wciąż aktualny” albo „Spotkamy się dzisiaj w tym temacie”.
  • Birmingham
    3.01.2010
    3.01.2010
    Dzień dobry!
    Mam pytanie dotyczące odmiany miasta Birmingham. Otóż piszę opowiadanie z akcją rozgrywającą się w tej miejscowości. Oto cytaty wprost z mojego wypracowania: „Osiadł na stałe w Birmingham (Birminghamie)”, „Udał się do Zarządu Rodzinnego Ogrodu Działkowego w Birmingham (Birminghamie)”. Jeśli to możliwe, prosiłbym o odpowiedź jeszcze w dniu dzisiejszym (choć jest niedziela i nie wiem czy ktoś ma jakikolwiek dyżur).
    Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiam.
  • grzecznościowa wielka litera
    20.05.2002
    20.05.2002
    Zadanie szkolne brzmiało: napisać pytania do wywiadu ze znaną (wybraną) osobą. Powiedziałem dziecku, żeby Pan pisało dużą literą („Co Pan sądzi…” itd.). Jednak po powrocie dziecka ze szkoły mogłem w każdym pytaniu obejrzeć poprawione – na czerwono, przez nauczycielkę – Pan na pan.
    Reguły mówią o stosowaniu wielkiej litery w listach. Wywiad to wprawdzie nie list, ale może jednak też powinna być duża? Nie znalazłem wykładni w słownikach. Poszukałem pierwszego lepszego wywiadu w prasie. Pan było dużą.
    A przy okazji chciałem spytać, czy nieużycie wielkiej litery tam, gdzie ze względów grzecznościowych powinno się jej użyć, traktuje się jako błąd ortograficzny?
  • grzeczność w esemesach i komunikatorach internetowych
    27.05.2010
    27.05.2010
    Witam!
    Mam pytanie dotyczące smsów i rozmów np. na czacie. Czy powinno się w smsach używać zwrotów grzecznościowych pisanych wielką literą? To samo odnośnie rozmawiania na czacie, przez gadu-gadu. Czy niegrzecznie jest pisać ci, tobie?
  • Ingerencje w tekst cytatu

    11.02.2023
    11.02.2023

    Dzień dobry,

    czy, cytując, można zmienić podmiot z pierwszej na trzecią osobę?

    „Kiedy [...] gościł w radiu [...], przyznał, że „czasami nie rozumiał, co robi Opatrzność..."". Oczywiście Kardynał powiedział: „czasami nie rozumiałem...” – czy jednak jest dopuszczalne: „„czasami nie rozumiał…””, czy też, jest to parafraza i stąd trzeba zrezygnować z cudzysłowu?

    Gdyby pozbawić to zdanie cudzysłowu straciłoby ono ze swej mocy – nie bylibyśmy bowiem pewni, czy owa parafraza jest dosłowna.

  • liza
    10.05.2004
    10.05.2004
    Szanowni Państwo!
    Byłbym niezmiernie wdzięczny za wyjaśnienie kwestii, czy słowo liza funkcjonuje samodzielnie w języku polskim. Ponieważ nie dane mi było znaleźć go w żadnym słowniku – a też nie do każdego wydanego słownika mam dostęp – chciałbym spytać o to wprost u źródła. Występuje bowiem w całej rzeszy różnych słów jako ich część (najcześciej słów z kategorii przyrodniczych, że tak powiem, jak glikoliza, ozonoliza itp.). Natomiast słyszałem i widziałem zastosowanie lizy w zastępstwie rozpadu komórki i chciałbym się dowiedzieć, na ile zasadne było to zastosowanie.
    Z poważaniem,
    R. Marszałek
  • lub i albo
    24.06.2003
    24.06.2003
    Lub/i – czy ta forma jest poprawna? Spotkałem się w Wiedzy i Życiu z opinią, że spójnik lub zawiera w sobie jednocześnie albo oraz i. Tzn. (lub = albo + i). Przykładowo, mówiąc: „Do sklepu pójdę ja albo ty”, mogę mieć na myśli następujące możliwości:
    1. Do sklepu pójdę tylko ja,
    2. Do sklepu pójdziesz tylko ty.
    Natomiast mówiąc: „Do sklepu pójdę ja lub ty”, biorę pod uwagę, że:
    1. Do sklepu pójdę tylko ja,
    2. Do sklepu pójdziesz tylko ty,
    3. Do sklepu pójdziemy obaj, ty i ja.
    W tym świetle używanie formy lub/i byłoby błędne, gdyż wystarczy samo lub zawierające już w sobie i.
    Jeśli mam rację, to nie mogę też powiedzieć: „Przeżyję lub umrę”, bo to wyrażenie zawiera, zgodnie z proponowanym przeze mnie znaczeniem lub, możliwość przeżycia i śmierci jednocześnie, a to niemożliwe. Czy mam rację? Czy myślę poprawnie?
    Jeśli zaś się mylę, to proszę mi wyjaśnić, czym różni się słowo lub od albo? Czy jest różnica semantyczna?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego