Niektóre rzeczowniki kończące się na -ans mają w słownikach podwójną formę mianownika lm. -anse/-ansy (pasjans, ambulans, dyliżans, romans), inne mają wyłącznie -ansy (szympans, sekans, sekstans, trans), a jeszcze inne tylko -anse (kwadrans, niuans, fajans, rezonans). Czy istnieje reguła pozwalająca rozpoznać przypadek bez zaglądania do słownika (nie zawsze jest pod ręką, a intuicja zawodzi)? Np. fidrygans?, bilans?, uzans?, rothmans (papieros marki Rothmans)?

Jeśli kolega kupił mi rzecz w sklepie, za którą zapłacił ze swoich pieniędzy a ja potem mu oddałem za to pieniądze, to właściwym będzie powiedzieć, że tą rzecz ja kupiłem w sklepie, skoro tak naprawdę kupił ją kolega? Czy język to rozróżnia?

Mam problem z odmianą nazwy miejscowości Krzymosze. W Kulturze języka polskiego (W-wa 2005) H. Jadackiej znalazłam informację o odmianie tego typu nazw (pluralia tantum, s. 73). Odmieniłabym więc w dopełniaczu Krzymoszów lub Krzymosz (podobno tak odmienia się lokalnie), ale Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce z 1981 r. podaje odmianę Krzymoszy. Która więc forma jest właściwa? I czy tę pozycję sprzed lat można uważać za aktualne źródło form fleksyjnych?

Szanowni Państwo,
uprzejmie proszę o odpowiedź, jak odmieniać nazwę wafelka Grześki. Czy należy ją odmieniać tak jakby chodziło o dwóch Grześków? Na opakowaniu wafelka są dwie chłopięce buzie, co sugeruje, że jednak chodzi o imiona. Czy w takim razie w sklepie powinienem powiedzieć: Poproszę (tych) Grześków, (te) Grześki"? Czy może należy tę nazwę traktować jak przymiotnik i poprosić w sklepie o Grześkiego? A może jednak powinienem prostu powiedzieć: Poproszę Grześka.

Dzień dobry!
Pytałam niedawno o interpunkcję formuły pożegnalnej. P. Adam Wolański odpisał, za co serdecznie dziękuję, że „Światło typograficzne wynikające z zazwyczaj niepełnego wiersza formuły pożegnalnej stanowi mocniejszy delimitator tekstu pisanego niż jakikolwiek znak interpunkcyjny”. Rodzi to jednak we mnie wątpliwość, dlaczego ta sama reguła nie dotyczy formuły powitalnej? Dlaczego po Dzień dobry stawiamy przecinek, a po Pozdrawiam już nie? Czy nie jest to oczywista niekonsekwencja?

Chciałbym zapytać, czy istnieją jeszcze jakieś języki (oprócz języka polskiego), w których występuje rozróżnienie na u i ó, ż i rz, h i ch? Edytor tekstu podpowiada, że wiele.

Witam,
mam pytanie odnośnie wyrażenia wiedzieć jak. Chodzi o to, czy w tych zdaniach:
1. Wiesz, jak się stąd wydostać?
2. Nie wiem, jakim cudem miałbyś tu sam przetrwać.
powinien być przecinek przed jak/jakim? Usłyszałem od osoby, która generalnie jest rozeznana w niuansach języka polskiego, że nie jest on tam potrzebny, jednak mnie się wydaje, że powinien być ze względu na to, że są to zdania złożone. Sam już przez to zgłupiałem, jak w końcu powinno być.
Pozdrawiam.

Chciałem zapytać o użycie myślnika, a konkretnie o to, kiedy przed tekstem ma stać pojedynczy myślnik, a kiedy tekst ma być otoczony myślnikami. Np. w takim zdaniu:

Nowela opowiada o chorobie ojca i o lęku jego dzieci – Kacpra i Małgosi (–) o stan jego zdrowia.

Albo:

Biegł za nim myśliwy – jego sąsiad (–) oraz trzech chłopców.

Czy w takich sytuacjach drugi myślnik jest obowiązkowy?
Pozdrawiam

Chciałabym wrócić do sprawy pisowni nazw zakonów, poruszonej przy omawianiu połączenia kościół Dominikanów. Nie do końca jest dla mnie jasne rozróżnienie pomiędzy – jak to Państwo określili – zakonem jako wspólnotą a zakonem jako instytucją i wynikającą z tego różnicą w pisowni. Rozumiem, że małą literą należy zapisać – jak określono w słowniku ortograficznym – nazwy członków bractw, zgromadzeń zakonnych, np. jezuita. Wtedy liczba mnoga – jezuici, byłby to właśnie zakon jako grupa ludzi, wspólnota. Ale w jakim wypadku użyć słowa: Jezuici (jako instytucja), pisanego dużą literą? Jak rozróżnić, kiedy jest mowa o wspólnocie, a kiedy o instytucji? Czy na przykład na tablicy zawieszonej w przedsionku kościoła, informujacej w uproszczony sposób o tym, że kościół należy należy do określonego zgromadzenia, należy napisać:

kościół św. Andrzeja Boboli
jezuici (czy Jezuici?)

I czy klasztor dominikanów w każdym wypadku będzie oznaczał wspólnotę mieszkających tam ludzi, czy może też oznaczać budynek należący do zakonu (jako instytucji) i wtedy należy zapisać go jako klasztor Dominikanów?

Czy człon -latek może towarzyszyć dowolnej liczbie określającej wiek człowieka? Dawniej chyba było to zarezerwowane raczej dla dzieci. Nagłówek prasowy typu „65-latek zabił swoją żonę” wygląda dość groteskowo. Co innego natomiast: „4-latek rozlał zupkę”.