notabene
  • inicjały
    14.05.2003
    14.05.2003
    Czy stawia się spację między inicjałami dwóch imion, np. I. J. Paderewski, czy też nie I.J. Paderewski?
  • Interpunkcja wyliczeń

    7.05.2020
    11.01.2018

    Adam Wolański twierdzi (18.12.), że prawidłowy jest zapis: Drzewa, takie jak sosny i świerki, nie tracą na zimę igliwia.

    Nie traktowałabym tej wydzielonej przez niego przecinkami części zdania jako wtrącenia, bo bez niej zdanie traci sens. Część takie jak sosny i świerki określa, o jakie drzewa nam chodzi (iglaste). Według mnie prawidłowy zapis to: Drzewa takie jak sosny i świerki nie tracą na zimę igliwia. Podobnie jak bez przecinka zapiszemy np. dziewczyna taka jak ty.

  • Jak wymawiać ?
    9.09.2003
    9.09.2003
    Kiedyś w mojej obecności wywiązała się dyskusja nt. poprawnej wymowy wyrazów zakończonych , . Koleżanka fonetyk i językoznawca dowodziła, iż wymowa, w której słychać [ę], a nie [e] itp. jest niepoprawna (zbyt staranna; notabene nie była ZBYT staranna, raczej normalna). Nie zgadzam się z nią i dlatego postanowiłam zapytać.
    Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję za odpowiedź.
    D.B.
  • kierpec czy kierpeć?
    6.10.2009
    6.10.2009
    Kierpeć (pisany przez ć, jako oboczność dla formy kierpec) jest w Małym słowniku języka polskiego M. Arcta oraz w Słowniku języka polskiego S. Skorupki. Jednak inni słownikarze, od Brücknera przez Doroszewskiego aż po Dubisza, formy tej nie wspominają. Czy zatem te dwa wspomniane na wstępie źródła odnotowały formę rzadką, czy też przytrafił im się błąd?
  • Kraków-Łagiewniki
    12.12.2005
    12.12.2005
    Dzień dobry!
    Chciałbym zapytać o poprawną wersję zapisu nazwy dzielnicy miasta: Kraków-Łagiewniki. W piśmiennictwie można spotykać się z różnymi odmianami (razem, osobno lub bez myślnika), np. Kraków – Łagiewniki, Kraków Łagiewniki.
    Dziękuję,
    Ryszard Paluch
  • LaTeX (ponownie)

    22.03.2017
    22.03.2017

    Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).

    Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].


    Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).

    Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).

    Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.

    Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?

    Maciej St. Zięba

  • Napis na nagrobku lekarza

    25.10.2022
    25.10.2022

    Dzień dobry,

    mój śp. Ojciec był lekarzem specjalistą, nie posiadał jednak stopnia naukowego doktora. Czy na Jego nagrobku mogłaby się znaleźć inskrypcja o treści: „dr Jan Kowalski” ewentualnie „lek. med. Jan Kowalski”? Odnośnie do tej drugiej formy kierowane są niekiedy negatywne opinie części środowiska lekarskiego.

    Z poważaniem

    Adam

  • nazwiska panien
    20.12.2002
    20.12.2002
    Mamy z mężem odmienne zdanie co do odmiany mojego panieńskiego nazwiska. Z domu nazywam się Pakuła. Zawsze uparcie twierdziłam, że będąc panienką byłam – Pakulanką, zdaniem mojego męża byłam Pakułówną.
    Bardzo proszę o rozwiązanie tego rodzinnego sporu.
  • Nomen omen

    29.04.2019
    29.04.2019

    Szanowni Państwo,

    zwracam się z pytaniem odnośnie użycia wyrażenia nomen omen. Jasne jest dla mnie, że używa się go w znaczeniu do cech związanych z nazwiskiem, bądź nazwą. Jednak zastanawia mnie jego występowanie w zdaniu: Bardzo dużo Ślązaków studiuje w Warszawie. Katarzyna nomen omen jest z Katowic. Czy tutaj mamy do czynienia z błędnym użyciem tego zwrotu?

    Dziękuję za odpowiedź.

  • Nomen omen i interpunkcja
    5.01.2016
    5.01.2016
    Szanowni Państwo,
    czy wyrażenie nomen omen należy wydzielać przecinkami na początku lub w środku zdania?
    Z poważaniem
    Krzysztof Zubrzycki
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego